Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Śmierć albo odrzucenie spadku przez jednego z spadkobierców testamentowych – przyrost

Zgodnie z art. 926 § 1 k.c. powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Pierwszeństwo ma dziedziczenie testamentowe, gdyż sporządzenie testamentu najdogłębniej wyraża wolę spadkodawcy. Spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób, może również powołać spadkobiercę testamentowego na wypadek, gdyby inna osoba powołana jako spadkobierca ustawowy lub testamentowy nie chciała lub nie mogła być spadkobiercą (podstawienie – art. 963 k.c.). Na podstawie jednakże przepisu art. 927. § 1. k.c. nie może być spadkobiercą osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku, ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje.

Zgodnie z art. 950 k.c. testament może być sporządzony w formie aktu notarialnego. Zgodnie z art. 959 k.c. spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób. Zgodnie z art. 1012 k.c. spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Zgodnie z art.1015 § 2 k.c. brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w § 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Stosownie do dyspozycji art. 670 k.p.c. Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia. Do kognicji sądu spadku należy również ocena ważności testamentu. Po ustaleniu kręgu spadkobierców – ustawowych lub testamentowych – Sąd stwierdza nabycie przez nich spadku.

Zgodnie z art. 948 § 1 i 2 k.c. testament należy tak tłumaczyć, ażeby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. Jeżeli testament może być tłumaczony rozmaicie , należy przyjąć taką wykładnię , która pozwala utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść. Interpretacja jest dopuszczalna jedynie wówczas, gdy sformułowania testamentu są niejasne i w żadnym wypadku nie może prowadzić do uzupełnienia rozrządzeń. Nakaz dążenia do ustalenia rzeczywistej woli spadkodawcy oznacza odejście od ogólnej zasady, przyjętej w art. 65 § 1 k.c. , zgodnie z którą przy tłumaczeniu oświadczeń woli powinny być brane pod uwagę elementy obiektywne. Artykuł 948 § 1 k.c. zaś podkreśla konieczność sięgnięcia do elementów subiektywnych. Rzeczywistą wolę spadkodawcy należy ustalić z uwzględnieniem wszelkich okoliczności, które mogą być w tym pomocne (Elżbieta Skowrońska – Bocian, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom VI. Spadki, WKP, 2017).

Natomiast na mocy art. 965 k.c. jeżeli spadkodawca powołał kilku spadkobierców testamentowych, a jeden z nich nie chce lub nie może być spadkobiercą, przeznaczony dla niego udział, w braku odmiennej woli spadkodawcy, przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w stosunku do przypadających im udziałów (przyrost). W tym zakresie dziedziczenie ustawowe jest wyłączone. Przyrost nie znajdzie zastosowania wtedy, gdy:

1) spadkodawca wyraźnie wyłączył jego działanie w testamencie (np. „w razie gdyby A nie chciał lub nie mógł dziedziczyć, jego część ma przypaść spadkobiercom ustawowym”),

2) wola wyłączenia przyrostu zostaje ustalona w drodze interpretacji testamentu,

3) w testamencie powołany jest spadkobierca podstawiony (art. 963 k.c.) lub występuje podstawienie na mocy art. 964 k.c.

Skoro „przyrost” nie zastępuje w wypadku odmiennej woli spadkodawcy, to odmienna wola spadkodawcy co do przyrostu może wynikać wprost w sytuacji przewidzianej w art. 963 KC, a więc kiedy spadkodawca powołał spadkobiercę testamentowego na wypadek, gdyby inna osoba powołana jako spadkobierca ustawowy lub testamentowy nie chciała lub nie mogła być spadkobiercą (tzw. podstawienie zwykłe) a także w wypadku tzw. podstawienia powierniczego przewidzianego przez art. 964 KC. W wypadku zaś gdy spadkodawca nie skorzystał z uprawnień przewidzianych w powołanych przepisach jego odmienna wola tj. wyłączenie przyrostu musi wynikać z wykładni treści testamentu.

Zgodnie z przyjętym powszechnie w doktrynie stanowiskiem, przyrost nie znajduje zastosowania jedynie wtedy, gdy spadkodawca wyraźnie wyłączył jego działanie w testamencie, wola wyłączenia przyrostu zostaje ustalona w drodze interpretacji testamentu lub też w testamencie powołany jest spadkobierca podstawiony (tak np. Elżbieta Skowrońska-Bocian, Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga czwarta. Spadki, s. 151, Warszawa 2008).

Przykład z sprawy spadkowej

Testament zawiera m.in. rozrządzenie mówiące o tym, że dzieci spadkodawczyni , poza J. G. , mają otrzymać po 15 tysięcy zł ze sprzedaży lokalu mieszkalnego opisanego w testamencie , a córki, „które opiekują i będą się opiekować aż do śmierci mojej podzielą się po równo”. Do śmierci C. G. opiekowała się nią D. Z. . Jeden ze spadkobierców testamentowych – M. G. zmarł przed spadkodawczynią – a więc nie może dziedziczyć, natomiast testament nie zawiera podstawienia – nie wskazano innego spadkobiercy na wypadek, gdyby osoba powołana jako spadkobierca testamentowy lub ustawowy nie chciał lub nie mógł dziedziczyć, wola wyłączenie przyrostu nie wynika również z interpretacji testamentu. W związku z tym córki M. G. nie mogą dziedziczyć po C. G. na podstawie sporządzonego przez nią testamentu z 2004 roku. Zgodnie z art. 965 k.c. przeznaczony dla M. G. udział , przypada pozostałym spadkobiercom testamentowym w stosunku do przypadających im udziałów.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu