Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Dział spadku i jednoczesny podział majątku po śmierci małżonka

Wskazać należy, iż art. 689 k.p.c. zezwala na połączenie w jednym postępowaniu sprawy o dział spadku ze sprawą o zniesienie współwłasności i sprawą o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej. W wypadku gdy w skład spadku wchodzi udział spadkodawcy w majątku objętym małżeńską wspólnością ustawową, do dokonania działu spadku niezbędne jest uprzednie albo jednoczesne z działem spadku, połączone w tym samym postępowaniu, przeprowadzenie podziału majątku wspólnego. (uchw. SN z 2.3.1972 r., III CZP 100/71, OSN 1972, Nr 7-8, poz. 129 z glosą L. Steckiego, OSP 1973, Nr 7-8, poz. 149).

Dlatego w wypadku gdy w skład spadku wchodzi udział spadkodawcy w majątku objętym małżeńską wspólnością ustawową, do dokonania działu spadku niezbędne jest uprzednie albo jednoczesne z działem spadku, połączone w tym samym postępowaniu, przeprowadzenie podziału majątku wspólnego, chyba że zapadł już prawomocny wyrok rozstrzygający o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o żądaniach zwrotu wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na majątek odrębny lub odwrotnie, albo że częściowy dział spadku nie dotyczy udziału spadkodawcy w majątku wspólnym. W myśl bowiem przepisu art. 43 § 1 KRO, małżonkowie mają od chwili ustania wspólności ustawowej równe udziały w majątku objętym tą wspólnością, jednakże zgodnie z treścią dalszych paragrafów tego artykułu sąd w określonych w tych przepisach okolicznościach może ustalić udziały w inny sposób, mianowicie z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z małżonków przyczynił się do powstania tego majątku. Roszczenie to może być dochodzone w drodze powództwa, a jeśli toczy się postępowanie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej, w tym postępowaniu. Nie ma natomiast jakichkolwiek podstaw do orzekania o żądaniu ustalenia nierównych udziałów w postępowaniu o dział spadku po jednym z małżonków, choćby uczestnikiem tego postępowania jako jeden ze spadkobierców był pozostały przy życiu małżonek, gdyż zgodnie z dyspozycją przepisu art. 13 § 1 KPC sąd rozpoznaje sprawę w innym postępowaniu niż proces tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi. Przepis art. 567 § 1 KPC dotyczy natomiast nieprocesowego postępowania o podział majątku wspólnego, nie ma natomiast analogicznego przepisu w odniesieniu do nieprocesowego postępowania o dział spadku.

Dopóki nie zostanie więc przesądzone, jakie są ostatecznie udziały spadkodawcy i jego małżonka w majątku wspólnym, dopóty nie jest możliwe ustalenie przez sąd spadku, w myśl dyspozycji przepisu art. 684 KPC, składu i wartości spadku, skoro równe udziały małżonków w majątku wspólnym są do tej chwili hipotetyczne. Z tego więc punktu widzenia dział spadku mógłby nastąpić, gdyby pomimo nieprzeprowadzenia uprzednio postępowania o podział majątku wspólnego żądanie ustalenia nierównych udziałów zostało już rozstrzygnięte prawomocnym wyrokiem. W przeciwnym wypadku niezbędne byłoby uprzednie lub jednoczesne, połączone w jednym postępowaniu z działem spadku, dokonanie podziału majątku wspólnego. Po prawomocnym bowiem dokonaniu tego podziału żądanie ustalenia nierównych udziałów nie mogłoby już nastąpić ze względu na prekluzję przewidzianą w przepisie art. 618 § 3 KPC, która odnosi się również do żądań przewidzianych w przepisie art. 567 § 1 KPC, a to w związku z treścią przepisu § 3 tego artykułu oraz treścią przepisu art. 688 KPC (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 1972 roku, III CZP 100/71, OSNC rok 1972, nr 7-8, poz. 129).

Z drugiej strony, przepisy art. 45 KRO przewidują rozliczenia wynikające z wydatków, nakładów i innych świadczeń poczynionych z majątku wspólnego na majątek odrębny oraz poczynionych z majątku odrębnego na majątek wspólny. W wyniku dokonanych rozliczeń może się okazać, że pomimo równych udziałów małżonków w majątku wspólnym cały ten majątek, po dokonaniu odpowiednich zaliczeń, przysługuje tylko jednemu z małżonków, bądź też spadkobiercom zmarłego małżonka albo pozostałemu przy życiu małżonkowi.

W tym ostatnim wypadku praktycznie nic z majątku wspólnego nie wejdzie do masy spadkowej, która objęta jest działem spadku. Rozstrzygnięcie o tym w zasadzie może nastąpić w postępowaniu nieprocesowym o podział majątku wspólnego, a w procesie tylko wtedy, gdy wcześniej zwrot jest niezbędny ze względu na dobro rodziny. Dopóki więc kwestia zwrotu nie zostanie przesądzona we właściwym trybie, dopóty nie jest możliwe ostateczne, a niezbędne do dokonania działu spadku ustalenie składu i wartości tego spadku (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 1972 roku, III CZP 100/71, OSNC rok 1972, nr 7-8, poz. 129; uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1998 roku, II CKU 56/98). Postanowienie Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 19 września 2013 r. II Ca 500/13.

Przykład z sprawy sądowej

I.  Dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni H. P. i spadkodawcy S. P., w skład którego wchodzą:

1.  Lokal mieszkalny położony w G. przy ul. (…), opisany w księdze wieczystej prowadzonej w Sądzie Rejonowym w Giżycku za nr (…), składający się z 2 pokoi, kuchni, łazienki z wc, przedpokoju i piwnicy o pow. łącznej 40,9 m 2 wraz z udziałem równym (…) w elementach wspólnych budynku i działce pod budynkiem objętych księgą wieczystą prowadzoną tamże o nr (…) o wartości 100.000 zł.

2.  Środki finansowe zgromadzone na rachunku w (…) w G. o nr (…) w wysokości 247,99 zł.

3.  Środki finansowe zgromadzone w (…) Banku Spółdzielczym w G. na lokacie terminowej w wysokości 32.000 zł

całość o łącznej wartości 132 247, 99 zł( sto trzydzieści dwa tysiące 247 złotych 99/100)

i jednocześnie dokonać działu spadku po S. P., którego udział w opisanym majątku wynosił ½ w ten sposób, że prawo własności wymienionych składników majątkowych przyznać na rzecz H. P..

II.  Tytułem spłaty w majątku wspólnym i jednocześnie w masie spadkowej zasądzić od wnioskodawczyni H. P. na rzecz:

a.  B. K. kwotę 1 312, 95zł ( jeden tysiąc trzysta dwanaście złotych 95/100)

b.  M. P. kwotę 1 312,95 zł ( jeden tysiąc trzysta dwanaście złotych 95/100)

c.  W. P. kwotę 1 312,95 zł ( jeden tysiąc trzysta dwanaście złotych 95/100)

d.  A. P. kwotę 562,95 zł (pięćset sześćdziesiąt dwa złote 95/100 )

płatne w terminie 30 dni od uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu