Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Odrzucenie spadku z pokrzywdzeniem wierzycieli – skarga pauliańska i długi

Zgodnie z art. 1024 § 1 k.c., jeżeli spadkobierca odrzucił spadek z pokrzywdzeniem wierzycieli, każdy z wierzycieli, którego wierzytelność istniała w chwili odrzucenia spadku, może żądać, ażeby odrzucenie spadku zostało uznane za bezskuteczne w stosunku do niego według przepisów o ochronie wierzycieli w razie niewypłacalności dłużnika. Ochronie przewidzianej normą art. 1024 k.c. podlega wierzyciel osobisty spadkobiercy, kiedy spadkobierca spadek odrzucił w sytuacji, gdy jego majątek osobisty jest obciążony długami. Odrzucenie spadku powoduje bowiem, że pewne aktywa nie wejdą do majątku osobistego dłużnika, co uniemożliwi lub ograniczy możliwość zaspokojenia roszczeń wierzyciela. Odrzucenie spadku stanowi więc de facto działanie dłużnika mające na celu pokrzywdzenie wierzyciela. Wierzyciel kwestionujący odrzucenie spadku powództwo winien skierować wobec temu spadkobiercy, który spadek wcześniej odrzucony ostatecznie przyjął, gdyż on jest osobą trzecią, która w wyniku czynności prawnej dłużnika uzyskała korzyść majątkową.

Nie jest konieczne, by dłużnik odrzucający spadek działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art. 527 par. 1 kc), gdyż cały stan faktyczny wymagany do zastosowania art. 1024 kc jest określony w tym przepisie. Powyższe jest motywowane tym, że wprowadzanie dalszych przesłanek prowadziłoby do ograniczenia uprawnień wierzyciela, nieznajdującego uzasadnienia w istocie odrzucenia spadku oraz treści art. 1024 kc.

Nie należy też do przesłanek zaskarżenia świadomość spadkobiercy wstępującego w prawa spadkobiercy odrzucającego spadek, iż odrzucenie nastąpiło z pokrzywdzeniem wierzycieli spadkobiercy pierwotnie powołanego. Świadomość rzeczywistego spadkobiercy nie ma znaczenia, nie stosuje się domniemania z art. 528 kc.

Uznania odrzucenia spadku za bezskuteczne można żądać w ciągu 6 miesięcy od chwili powzięcia wiadomości o odrzuceniu spadku, lecz nie później niż przed upływem 3 lat od odrzucenia spadku. Bieg drugiego z tych terminów niezależny jest od istnienia po stronie wierzyciela wiedzy o tym, że spadkobierca będący jego dłużnikiem spadek odrzucił. Ponieważ uprawnienie wierzyciela ma charakter uprawnienia prawokształtującego, wygasa ono po upływie tego z dwóch terminów, którego bieg skończył się wcześniej

Stosownie do treści art. 527 § 2 k.c. czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Biorąc pod uwagę, że przedmiotem zaskarżenia może być czynność prawna powodująca niewypłacalność dłużnika lub powiększenie jego niewypłacalności, w orzecznictwie sformułowano ogólną tezę, iż pokrzywdzenie wierzycieli powstaje na skutek takiego stanu faktycznego majątku dłużnika, który powoduje niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 listopada 2001 roku o sygn. akt IV CKN 525/00, LEX nr 53110; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2004 roku o sygn. akt II CK 367/03, LEX nr 174173). W judykaturze przyjmuje się na ogół, że niewypłacalność dłużnika w rozumieniu art. 527 § 2 k.c. oznacza taki stan majątku dłużnika, w którym egzekucja nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi (wyrok SA w Warszawie z 19 listopada 1997 r., I ACa 737/97, Apel. W-wa 1998, nr 4, poz. 36; wyrok SN z 24 stycznia 2000 r., III CKN 554/98, LEX nr 52736). Dłużnik staje się niewypłacalny w wyższym stopniu również wówczas, gdy zaspokojenie można uzyskać z dodatkowym znacznym nakładem kosztów i pokrzywdzenie, o którym mowa w art. 527 § 2 k.c. powstaje również na skutek takiego stanu faktycznego majątku dłużnika, który powoduje niemożność, utrudnienie lub odwleczenie zaspokojenia wierzyciela (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2004 roku, sygn. akt IV CK 322/02).

Przykład z sprawy sądowej

W ocenie Sądu odrzucenie spadku przez S. H., jest czynnością, w wyniku której doszło pokrzywdzenia wierzycieli – powodów. Pomiędzy czynnością prawną dłużnika, jego niewypłacalnością oraz pokrzywdzeniem wierzycieli zachodzi określony związek przyczynowy. Poprzez odrzucenie spadku dłużnik powodów stał się niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed dokonaniem czynności. W wyniku omawianej czynności prawnej odrzucenia spadku doszło do zmniejszenia wartości składnika majątku dłużnika, z którego istniała dla strony powodowej możliwość zaspokojenia wierzytelności przysługującej jej względem S. H.. Jak już wskazywano przy ocenie dowodów, pozwane nie wykazały, by istniał jakiś inny majątek dłużnika, z którego mogliby uzyskać zaspokojenie powodowie.

Dla skuteczności powództwa nie jest konieczne, by dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli. Nie mniej jednak w ocenie Sądu w niniejszej sprawie S. H. doskonale zdawał sobie sprawę z tego, że odrzucenie spadku spowoduje, że ochroni on dziedziczony po ojcu majątek przed egzekucją. Wiedział, że określone aktywa nie wejdą do jego majątku i że z tego powodu wierzyciele będą mieli trudności z zaspokojeniem, a w konsekwencji nastąpi ich pokrzywdzenie. Wiedział też, że prowadzone jest przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne.

Idąc dalej, dla skuteczności powództwa z art. 1024 kc nie ma też znaczenia stan świadomości spadkobierców, którzy zostali powołani do spadku i wstąpili w prawa spadkobiercy, który spadek odrzucił, co do tego, że czynność została dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli. Wobec powyższego nie ma znaczenia dla sprawy, czy A. H., M. H. i J. J. wiedziały, jakim motywem kierował się S. H. odrzucając spadek po ojcu.

Z uwagi na spełnienie wszystkich przesłanek z art. 1024 k.c. Sąd uwzględnił powództwo i uznał za bezskuteczną w stosunku do powodów czynność prawną odrzucenia spadku przy czym uznanie czynności za bezskuteczną ma służyć zaspokojeniu wierzytelności, przysługującej M. i S. P. (1) względem S. H., stwierdzonej prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Poznaniu którym zasądzono od dłużnika kwotę 405.000 zł.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu