Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Odwołanie testamentu już odwołanego

Testament jest czynnością prawną jednostronną. Kodeks cywilny nie zawiera przepisów regulujących odwołalność oświadczeń woli nie mających oznaczonych adresatów. Przedstawiciele nauki prawa podkreślają, że w tej sytuacji należy stosować przepisy szczególne odnoszące się do danego oświadczenia, a gdy ich nie ma, zasady ogólne, mając na względzie „naturę złożonego oświadczenia woli”. Szczególny charakter testamentu wynika nie tylko z faktu, że jest on czynnością prawną mortis causa, ale i sformalizowaną, realizującą pełną autonomię woli testatora, o odrębnych zasadach wykładni. Te same cechy dotyczą testamentu odwołującego testament wcześniejszy, nie zawierającego innych rozrządzeń w przedmiocie dziedziczenia. Rzeczywista jego treść sprowadza się do uchylenia skutku prawnego testamentu poprzedniego przez oświadczenie woli testatora. Ustawa dopuszcza także odwołanie testamentu per facta concludentia. Zachowanie strony musi być wówczas kwalifikowane, tj. polegać na zniszczeniu testamentu, pozbawieniu cech, od których zależy jego ważność, lub dokonaniu w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień, przy czym testator musi działać w zamiarze odwołania testamentu (art. 946 KC). Jego wynik jest taki sam i sprowadza się do utraty skutku prawnego testamentu w całości lub części.

Skoro brak jest rozwiązań ustawowych przewidujących reaktywowanie mocy odwołanego testamentu, w wypadku gdy do odwołania odwołującego testamentu dochodzi przez sporządzenie nowego testamentu, decydujące znaczenie należy przypisać woli spadkodawcy. Wobec jej niewyrażenia wprost, niezbędne jest dokonanie wykładni przy zastosowaniu reguł interpretacyjnych zawartych w art. 948 KC. W postanowieniu z dnia 13.6.2001 r. II CKN 543/00 (OSNC 2002, nr 1, poz. 14) podkreślono, że nakaz wynikający z art. 948 § 1 KC oznacza odejście od zasady tłumaczenia oświadczeń woli z uwzględnieniem elementów obiektywnych, na rzecz sięgnięcia do elementów subiektywnych.

Spadkodawca, w ramach przysługującej mu autonomii woli, niewątpliwie może w testamencie odwołującym nawiązać do treści testamentu pierwotnie odwołanego wyrażając wolę ukształtowania porządku dziedziczenia jak uprzednio. Takie postanowienie należy jednak traktować jako nowe rozrządzenie określające spadkobiercę nie wprost, a pośrednio. W sytuacji, gdy wskazana treść nie wynika z testamentu odwołującego, brak podstawy do przyjęcia, że przewidywaniem i wolą testatora objęte jest „odżycie” testamentu pierwotnie odwołanego.

Każdy z testamentów, po otwarciu i ogłoszeniu, powinien być przedmiotem samodzielnej oceny w zakresie ważności, formy, treści i skutków. Oceny skuteczności należy dokonywać w kolejności odpowiadającej porządkowi czasowemu ich podejmowania, tj. od pierwszej do ostatniej, przy przyjęciu jako zasady, że – jeżeli inny skutek nie został wskazany w następnym testamencie – definitywnie odwołuje on testament wcześniejszy. Zagadnienie to ma istotny walor praktyczny, odmienny rezultat może wywołać bowiem ocena następstw testamentów odwołujących od ostatniego do pierwszego. Za poglądem powyższym przemawia charakter testamentu jako czynności prawnej jednostronnej, dokonanej z chwilą podjęcia, aczkolwiek o odroczonej skuteczności. Późniejsza zmiana woli spadkodawcy dla oceny jej treści i następstw jest pozbawiona znaczenia prawnego. Konstrukcja ta zapewnia także pełne urzeczywistnienie woli spadkodawcy co do porządku dziedziczenia i zapobiega niebezpieczeństwu powołania do spadku osób wskazanych we wcześniejszym testamencie, gdy jeden z następnych – z braku formy lub na skutek nieważności – nie może stanowić podstawy stwierdzenia nabycia spadku.

Skutki prawne testamentu odwołującego testament powstają z chwilą otwarcia spadku także w zakresie obejmującym ostateczne ustanie skutków prawnych czynności odwołanej, przy czym odwołanie testamentu odwołującego testament następujące z tą samą chwilą, nie reaktywuje testamentu pierwotnie odwołanego. Jeżeli spadkodawca w testamencie odwołującym odwołany testament nie dokonał rozrządzenia majątkiem, określając spadkobiercę bezpośrednio lub pośrednio przez nawiązanie do testamentu pierwotnie odwołanego, następstwem odwołania jest dziedziczenie ustawowe (art. 926 § 2 KPC). Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 8 stycznia 2002 r. I CKN 482/00

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu