Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Podział długów spadkowych przy dziedziczeniu spadku

Spadkiem jest ogół praw i obowiązków pochodzących od spadkodawcy przechodzące na spadkobiercę lub spadkobierców. Długi spadkowe to obowiązki, które musi wykonać spadkobierca. Odpowiedzialność ta jest konsekwencją wejścia w pozycję spadkodawcy. Z reguły są to zobowiązania różnego rodzaju, które obciążały spadkodawcę, związane z koniecznością wykonania umów, powstałe na skutek deliktu (odszkodowawcze), czy wynikające z bezpodstawnego wzbogacenia. W tym ostatnim przypadku korzyść majątkowa uzyskana przez spadkodawcę musi jednak istnieć bez podstawy prawnej. Śmierć jednej strony umowy nie prowadzi do unicestwienia stosunku prawnego, jeśli jednak zdarzy się tak, że na skutek nabycia praw do spadku spadkobierca nabywa całość określonej rzeczy to umowa dotycząca „rozliczeń” na jego rzecz nie powinna i nie może stwarzać po jego stronie obowiązku rozliczenia się z tej umowy z samym sobą, pomijając już sytuację faktycznego braku podstawy do dokonania takich rozliczeń w sprawie.

Jest oczywiste – i dawno w orzecznictwie ustalone – że przedmiotem podziału majątku wspólnego są tylko aktywa, w związku z czym sąd nie ustala długów ani nie orzeka o obowiązku ich spłaty, chyba że zostały w czasie trwania wspólności spłacone; wtedy uwzględnia je w rozliczeniu między stronami (np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 1972 r., III CRN 477/71, OSPiKA 1972, nr 9, poz. 174, i z dnia 9 września 1976 r., III CRN 83/76, OSPiKA 1977, nr 9, poz. 157, a także postanowienie składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1978 r., III CRN 194/78, OSNCP 1979, nr 11, poz. 207; por. także postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 września 1968 r., III CRN 209/68, OSNCP 1969, nr 6, poz. 112, z dnia 26 stycznia 1972 r., III CRN 477/71, OSPiKA 1972, nr 9, poz. 174, oraz z dnia 20 września 2000 r., I CKN 295/00, OSNC 2001, nr 2, poz. 32).

Czym innym jest natomiast oszacowanie wartości poszczególnych składników majątkowych; przy ustalaniu ich wartości uwzględnia się wszelkie obciążenia oraz ograniczenia w zakresie eksploatacji. W tym zakresie judykatura również jest od dawna jednolita i ugruntowana (por. np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2008 r., III CZP 58/08, OSNC 2009, nr 7-8, poz. 99, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2000 r., II CKN 611/99, „Monitor Prawniczy” 2001, nr 2, s. 93, z dnia 21 stycznia 2010 r., I CSK 205/09, „Rodzina i Prawo” 2011, nr 19, s. 92, i z dnia 26 października 2011 r., I CSK 41/11, „Izba Cywilna” 2012, nr 10, s. 37, a także wyroki Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2003 r., III RN 55/02, OSP 2005, nr 3, poz. 32, i z dnia 21 marca 2013 r., II CSK 414/12).

Co prawda w umowie o dział spadku spadkobiercy mogą ustalić, kto z nich i w jakim zakresie ma uregulować długi spadkowe, jednakże umowa w tym przedmiocie będzie miała skutek tylko między jej uczestnikami i w żadnej mierze nie rzutuje na odpowiedzialność wobec wierzycieli. Również ewentualne dokonanie podziału pasywów w sądowym orzeczeniu działowym nie wiąże wierzycieli. Jest więc rzeczą oczywistą, że sądy w swojej praktyce, respektując powyższą zasadę, nie powinny wprowadzać do swoich orzeczeń elementów pozbawionych skuteczności prawnej. Inaczej jest w wypadku obciążenia przedmiotów spadkowych określonymi zobowiązaniami. Chodziłoby tu np. o hipoteki obciążające nieruchomości, czy też zastawy na ruchomościach. Wówczas pasywa nie mogą być pomijane przy ustalaniu wartości tych przedmiotów, gdyż wchodzi w rachubę rzeczowa odpowiedzialność. Zagadnienie zaś osobistej odpowiedzialności spadkobierców, którzy otrzymali spłatę jest wtedy drugoplanowa.

Zatem Sąd spadku nie może rozstrzygać o długach spadku, a w szczególności określać, który ze spadkobierców ma jakiego wierzyciela spłacić. Takie określenie, w wyniku którego ciężar jednych długów ma ponosić wyłącznie jeden spadkobierca, a ciężar innych długów wyłącznie spadkobierca drugi, naruszałoby przepis art. 1034 KC. Wprawdzie art. 1034 § 2 KC nie jest przepisem bezwzględnie obowiązującym, bo spadkobiercy mogą z wierzycielami inaczej uzgodnić swoją odpowiedzialność, np. poprzez przejęcia długów, a więc przez umowy (art. 519 KC), to jednak, gdy orzeczenie sądowe z reguły nie może zastąpić umowy, nawet gdy potencjalni kontrahenci umowni biorą udział w postępowaniu.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu