Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Wymagalność i żądanie wykonania zapisu z testamentu

Zgodnie z art. 968 § 1 KC spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis zwykły). Zapis zwykły jest rozrządzeniem testamentowym pozwalającym osobie fizycznej na rozdysponowanie majątkiem na wypadek śmierci. Przez pojęcie zapisu zwykłego należy rozumieć rozrządzenie testamentowe, mocą którego spadkodawca zobowiązuje spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zob. Andrzej Kidyba, Elżbieta Niezbecka (w:) Kodeks cywilny. Komentarz (komentarz do art. 968, uwagi do punktu 2 i 3), Tom IV. Zobowiązania – część szczególna, komentarz pod redakcją Andrzeja Kidyby, WKP 2012, Wydanie III). W wyniku ustanowienia zapisu powstaje, z chwilą otwarcia spadku, między zapisobiorcą a obciążonym zapisem stosunek zobowiązaniowy, którego przedmiotem jest spełnienie świadczenia stanowiącego przedmiot zapisu. Przedmiotem zapisu może być każde świadczenie o wartości majątkowej przynoszące korzyść zapisobiercy, przy czym świadczenie to może polegać na działaniu bądź zaniechaniu (zob. Andrzej Kidyba, Elżbieta Niezbecka (w:) op. cit. (komentarz do art. 968, uwagi do punktu 14)).

Podstawowe znaczenie przy ustanowieniu zapisu ma wola testatora i strony, wykonując zapis, powinny się jej podporządkować (tak Andrzej Kidyba, Elżbieta Niezbecka (w:) op. cit. (komentarz do art. 968, uwagi do punktu 13)). Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy m.in. w wyroku z dnia 20 lipca 1999 r., w sprawie o sygn. akt III CJCN 296/98, Legalis, jeśli chodzi o przedmiot zapisu, to jego określenia należy dokonać z uwzględnieniem normy art. 948 § 2 KC, stwierdzającej że jeżeli testament może być tłumaczony rozmaicie, należy przyjąć taką wykładnię, która pozwala utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść (por. też uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1990 r., III CZP 68/90, OSNCP rok 1991, nr 8-9, poz. 102).

Wskutek zapisu powstaje stosunek zobowiązaniowy między obciążonym zapisem zwykłym a zapisobiercą, na podstawie którego ten ostatni może żądać (roszczenie) spełnienia określonego świadczenia majątkowego już niezwłocznie po ogłoszeniu testamentu, chyba że spadkodawca określił inny termin wymagalności (zob. Józef Kremis (w:) Kodeks cywilny. Komentarz (komentarz do art. 968 KC, uwagi do punktu I podpunktu 3), komentarz pod redakcją Edwarda Gniewka i Piotra Machnikowskiego, rok wydania 2013, wydawnictwo C.H.Beck, wydanie 5).

Stosownie do art. 970 zdania pierwszego KC w braku odmiennej woli spadkodawcy zapisobierca może żądać wykonania zapisu niezwłocznie po ogłoszeniu testamentu. Zobowiązanie z tytułu zapisu powstaje w zasadzie z chwilą otwarcia spadku. Spadkodawca może określić w testamencie termin wykonania zapisu. Jeżeli zapis jest bezterminowy i bezwarunkowy, to staje się wymagalny niezwłocznie po ogłoszeniu testamentu, płatny zaś po wezwaniu obciążonego przez zapisobiercę do wykonania zapisu (zob. Józef Kremis (w:) op. cit. (komentarz do art. 970 KC, uwagi do punktu 3), zob. także wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2004 r., w sprawie o sygn. akt III CK 461/03, Biul. SN rok 2005, Nr 4). Zgodnie z art. 981 KC roszczenie z tytułu zapisu przedawnia się z upływem lat pięciu od dnia wymagalności zapisu.

Ponieważ zapis tworzy węzeł obligacyjny między obciążonym a zapisobiercą, niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków wynikających z treści stosunku zobowiązaniowego spowoduje poddanie obciążonego zapisem regułom odpowiedzialności przewidzianym w art. 471 i nast KC (tak Józef Kremis (w:) op. cit. (komentarz do art. 968 KC, uwagi do punktu V podpunktu 2)).

Z reguły przedmiotem zapisu zwykłego są rzeczy lub prawa wchodzące do spadku. Nie ma jednak formalnych przeszkód do uczynienia przedmiotem zapisu zwykłego składników niewchodzących w skład masy spadkowej. Obciążenie przed spadkodawcę spadkobiercę testamentowego zapisem zwykłym nie jest uzależnione od stanu czynnego spadku (tak Andrzej Kidyba, Elżbieta Niezbecka (w.) op. cit. (komentarz do art, 968, uwagi do punktu 15)). Zgodnie z art. 976 KC w braku odmiennej woli spadkodawcy zapis rzeczy oznaczonej co do tożsamości jest bezskuteczny, jeżeli rzecz zapisana nie należy do spadku w chwili jego otwarcia albo jeżeli spadkodawca był w chwili swej śmierci zobowiązany do zbycia tej rzeczy. Ustawa uznaje – co do zasady – bezskuteczność zapisu zwykłego rzeczy oznaczonej co do tożsamości nienależącej do spadku w chwili jego otwarcia. Zapis taki będzie jednak skuteczny, jeżeli spadkodawca wyrazi odmienną wolę w testamencie. Wola wykonania zapisu może być wyrażona wprost lub też ustalona w drodze interpretacji testamentu. Jeżeli wykonanie takiego zapisu okaże się niemożliwe z powodu okoliczności, za które zobowiązany nie ponosi odpowiedzialności, zobowiązanie z tytułu zapisu wygasa, chyba że spadkodawca wskazał w testamencie inny sposób wykonania zapisu np. zobowiązał obciążonego do wypłacenia zapisobiercy równowartości przedmiotu zapisu w pieniądzach (tak Andrzej Kidyba, Elżbieta Niezbecka (w.) op. cit. (komentarz do art. 976, uwagi do punktu 2 i 3)).

Zapisobierca może dochodzić spełnienia świadczenia z zapisu wytaczając odpowiednie powództwo o wykonanie zapisu. Za wykonanie zapisu zwykłego obciążony odpowiada całym swoim majątkiem. Zobowiązanie z zapisu testamentowego jest zobowiązaniem osobistym osoby obciążonej zapisem (tak Andrzej Kadyba, Elżbieta Niezbecka (w:) op. cii. (komentarz do art. 976, uwagi do punktu 24 i 25), zob. również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1978 r., w sprawie o sygn. akt III CRN 160/78). W razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania z tytułu zapisu zwykłego obciążony może ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą na zasadach ogólnych (art. 471 i nast. KC) (ibidem). Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku – V Wydział Cywilny z dnia 7 marca 2018 r. V ACa 676/13

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu