Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zapis windykacyjny w testamencie notarialnym

W testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny). Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:

1) rzecz oznaczona co do tożsamości;

2) zbywalne prawo majątkowe;

3) przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne;

4) ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności.

Skutki zapisu windykacyjnego w postaci przejścia przedmiotu zapisu na zapisobiercę powstają z mocy prawa w chwili otwarcia spadku. Sytuacja zapisobiercy windykacyjnego jest zatem zbliżona do sytuacji spadkobiercy, który także nabywa prawa i obowiązki wchodzące w skład spadku z chwilą śmierci spadkodawcy. Przedmiot zapisu windykacyjnego nie wchodzi w skład spadku, a po stronie spadkobiercy nie powstaje obowiązek wykonania zapisu windykacyjnego. Może natomiast powstać obowiązek wydania rzeczy oznaczonej co do tożsamości, przedsiębiorstwa czy gospodarstwa rolnego, jeżeli znajdują się one we władaniu spadkobiercy.

Ustanowienie zapisu windykacyjnego wymaga precyzyjnego sformułowania stosownego rozrządzenia. Z jego treści musi jednoznacznie wynikać, że wolą spadkodawcy jest, aby wskazana osoba nabyła przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku. Zapis windykacyjny może zostać ustanowiony przez osobę mającą zdolność testowania i tylko w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego. Zapis windykacyjny może zostać ustanowiony na rzecz kilku osób. Wielkość udziałów we wspólnym prawie może określić spadkodawca. Przedmiotem zapisu windykacyjnego, odmiennie niż zapisu zwykłego, nie może być oznaczona kwota pieniędzy.

Nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego z chwilą otwarcia spadku powoduje, że zapisobiercy przysługuje, a stosowana odpowiednio do zapisu windykacyjnego – skarga wydobywcza względem podmiotów władających przedmiotem zapisu windykacyjnego. Takie rozrządzenie spadkodawcy – mimo że ma w sobie element podziału majątku spadkodawcy nie prowadzi w istocie do działu spadku, gdyż jego przedmioty nie są składnikami spadku.

W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd stwierdza także nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego, wymieniając osobę, dla której spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, oraz przedmiot tego zapisu. Stwierdzenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego może nastąpić również przez wydanie przez sąd postanowienia częściowego.

Zapis zwykły a zapis windykacyjny

Najważniejszą cechą różniącą zapis zwykły od zapisu windykacyjnego jest skutek prawny wywoływany przez oba zdarzenia cywilnoprawne. Jeżeli pierwszy z nich powoduje powstanie między obciążonym zapisem (spadkobiercą lub zapisobiercą obciążonym dalszym zapisem zwykłym) a zapisobiercą stosunku zobowiązaniowego, którego przedmiotem jest świadczenie majątkowe na rzecz zapisobiercy, to zapis windykacyjny prowadzi wprost do nabycia przez zapisobiercę przedmiotu tego zapisu z chwilą otwarcia spadku. Zapis windykacyjny umożliwia zatem spadkodawcy rozrządzenie poszczególnymi przedmiotami jego majątku na rzecz konkretnych podmiotów ze skutkiem rozporządzającym od chwili otwarcia spadku, przy czym jest to wyjątek od rządzącej mechanizmem dziedziczenia zasady sukcesji uniwersalnej, ponieważ legatariusz windykacyjny jest następcą singularnym.

Na kogo można uczynić zapis windykacyjny

Zapisobiercą windykacyjnym może być osoba fizyczna, która żyje w momencie śmierci spadkodawcy albo osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca wprawdzie osobowości prawnej, jednakże wyposażona przez ustawodawcę w zdolność prawną, która istnieje w chwili otwarcia spadku. Spadkodawca może powołać jednego lub kilku zapisobierców windykacyjnych, przy czym w gronie tym mogą się znaleźć zarówno osoby trzecie, jak też spadkobiercy, zapisobiercy zwykli, a nawet beneficjenci polecenia.

Przedmiot zapisu windykacyjnego

Przedmiot zapisu powinien być dokładnie oznaczony, aby w chwili otwarcia spadku można go było zidentyfikować. Testator nie może więc pozostawić zapisobiercy windykacyjnemu lub osobie trzeciej skonkretyzowania przedmiotu zapisu. Za niemożliwe uznano również ustanowienie zapisu windykacyjnego kilku przedmiotów, z zastrzeżeniem prawa wyboru jednego z nich przez legatariusza i postanowieniem, że po wyborze pozostałe zapisy będą bezskuteczne lub przypadną innym podmiotom. W piśmiennictwie zauważa się, że pieniądze (określona kwota) – jako rzeczy oznaczone co do gatunku – nie mogą być przedmiotem zapisu windykacyjnego, takiemu bowiem rozrządzeniu służy zapis zwykły.

Zapisem windykacyjnym spadkodawca może objąć również udział we współwłasności rzeczy oznaczonej co do tożsamości, a także udział w innym zbywalnym współuprawnieniu do takiej rzeczy lub nieruchomości.

Skutkiem przyjęcia, iż możliwe jest objęcie zapisem windykacyjnym przedmiotu wchodzącego w skład wspólności majątkowej małżeńskiej, jest bowiem, po pierwsze, uznanie, że ważny zapis windykacyjny może obejmować rzeczy nienależące do testatora w chwili sporządzania zapisu (w tym rzeczy przyszłe). Po drugie, w tej sytuacji notariusz sporządzający testament nie ma obowiązku weryfikacji, czy zapis rzeczywiście spowoduje nabycie określonego składnika mienia przez zapisobiorcę. Nie może on bowiem odmówić dokonania czynności, powołując się na potencjalną nieskuteczność zapisu.

Zapis windykacyjny jest bezskuteczny, jeżeli

w chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia. Jeżeli przedmiotem zapisu jest ustanowienie dla zapisobiercy użytkowania lub służebności, zapis jest bezskuteczny, gdy w chwili otwarcia spadku przedmiot majątkowy, który miał być obciążony użytkowaniem lub służebnością nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia.

Zastrzeżenie warunku lub terminu uczynione przy ustanawianiu zapisu windykacyjnego uważa się za nieistniejące.

Jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia zapis nie zostałby uczyniony, zapis windykacyjny jest nieważny. Reguł tych nie stosuje się, jeżeli ziszczenie się lub nieziszczenie się warunku albo nadejście terminu nastąpiło przed otwarciem spadku. Zapis windykacyjny nieważny ze względu na zastrzeżenie warunku lub terminu wywołuje skutki zapisu zwykłego uczynionego pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, chyba że co innego wynika z treści testamentu lub z okoliczności. Oznacza to, że zapis jest ważny, jednakże zapisobierca nabywa przedmiot zapisu bezwarunkowo lub bezterminowo.

Obciążenie zapisu indykacyjnego zapisem zwykłym

Spadkodawca może obciążyć zapisem zwykłym osobę, na której rzecz uczynił zapis windykacyjny.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu