Zgodnie z art. 1025 § 1 KC, sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Stwierdzenie nabycia spadku nie może nastąpić przed upływem sześciu miesięcy od otwarcia spadku, chyba że wszyscy znani spadkobiercy złożyli już oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku (art. 1026 KC).
Spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, a więc z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 925 KC w zw. z art. 924 KC). Jednakże w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić (art. 1012 w zw. z art. 1015 § 1 KC).
Brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1015 § 2 KC w brzmieniu po noweli dokonanej ustawą z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 539).
Zgodnie z art. 926 KC powołanie do spadku wynika albo z ustawy albo z testamentu. Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.
Dziedziczenie testamentowe wyłącza dziedziczenie przez spadkobierców ustawowych, gdyż spadkobierca za pomocą testamentu, a więc rozrządzenia na wypadek śmierci, wskazuje wyraźnie osoby, które powołuje do spadku po sobie (art. 941 KC). Wola spadkodawcy ma w tej sytuacji znaczenie decydujące.
Obowiązujące przepisy Kodeksu cywilnego dają pierwszeństwo porządkowi dziedziczenia określonemu przez spadkodawcę w testamencie (art. 926 KC).
Z art. 926 § 2 KC można wyprowadzić wniosek, że powołanie z ustawy do spadku następuje, gdy: 1. spadkodawca nie pozostawił testamentu; 2. spadkodawca wprawdzie sporządził testament, lecz go skutecznie odwołał; 3. testament okazał się nieważny albo bezskuteczny; 4. testament nie powołuje spadkobiercy, lecz zawiera wyłącznie dyspozycje w kwestii zapisów, poleceń, wydziedziczenia albo jest tzw. testamentem negatywnym; 5. żadna z osób fizycznych powołanych przez spadkobiercę nie dożyła otwarcia spadku; 6. żadna z osób prawnych objętych testamentem nie istnieje w chwili otwarcia spadku; 7. żadna z powołanych przez spadkodawcę osób nie chce dziedziczyć (odrzucenie spadku art. 1020 KC) lub nie może być spadkobiercą (uznanie za niegodnego art. 928 i nast. KC).
Testament może być sporządzony w formie zwykłej, ale także w formie szczególnej, w szczególności jako testament ustny (art. 952 § 1 KC).
Cechą charakterystyczną testamentów szczególnych jest odmienne, niż przy testamentach zwykłych, ukształtowanie formalnych wymogów ich sporządzenia, mogą one bowiem zostać sporządzone jedynie w szczególnych, ściśle określonych w ustawie, okolicznościach.
W przypadku testamentu ustnego jego sporządzenie jest możliwe, jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. Wówczas spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków (art. 952 § 1 KC). W stosunku do tych świadków nie może zachodzić żadna z okoliczności wskazanych w art. 956 KC, co oznacza, że nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu: 1) kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych; 2) jest niewidomy, głuchy lub niemy; 3) kto nie może czytać i pisać; 4) kto nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament; 5) kto został skazany prawomocnie wyrokiem sądowym za fałszywe zeznania.
Ponadto zgodnie z treścią art. 957 KC nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą być również świadkami: małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia.
Dla skuteczności takiego testamentu, dla wywarcia przez niego skutków prawnych, konieczne jest także, aby treść testamentu ustnego została stwierdzona w ten sposób, że jeden ze świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy przed upływem roku od jego złożenia, z podaniem miejsca i daty oświadczenia oraz miejsca i daty sporządzenia pisma, a pismo to podpiszą spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie (art. 952 § 2 KC), bądź w wypadku gdy treść testamentu ustnego nie została w powyższy sposób stwierdzona, aby w ciągu sześciu miesięcy od dnia otwarcia spadku została stwierdzona przez zgodne zeznania świadków złożone przed sądem (art. 952 § 3 KC zdanie pierwsze) Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, obecność przy sporządzaniu testamentu ustnego osób, które nie mogą być świadkami z przyczyn wskazanych w art. 956 i 957 KC, a także ich podpisy na piśmie stwierdzającym treść tego testamentu, nie powodują jego nieważności, jeżeli byli oni tzw. świadkami nadliczbowymi. Obecność ta i podpisy nie mają wpływu na skuteczność testamentu, jeżeli bez ich uwzględnienia liczba świadków była nadal wystarczająca (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2002 r., III CZP 22/02, OSNC 2003, Nr 2, poz. 19; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2005 r., III CK 688/04). Stanowi to wystarczającą gwarancję prawidłowego przebiegu procesu testowania.
Jednakże powyższe stanowisko nie może odnosić się do sytuacji, gdy pismo stwierdzające treść testamentu ustnego zostało sporządzone przez osobę, która nie może być świadkiem z przyczyn wskazanych w art. 956 i 957 KC, mimo że osobę tę można potraktować jako tzw. świadka nadliczbowego.
Za poglądem, według którego art. 952 § 2 KC należy wykładać „rygorystycznie”, opowiedziała się nie tylko znaczna część doktryny, ale także Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 28 listopada 1969 r., III CZP 87/69, OSNCP 1970, nr 6, poz. 106 i w postanowieniu z dnia 13 maja 1999 r., III CKN 231/98, OSP 1999, nr 12, poz. 221. Pogląd ten został także przyjęty i szeroko uzasadniony w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2001 r., III CZP 54/01, OSNC 2002, nr 7-8, poz. 84, według której spadkobierca powołany do spadku w testamencie ustnym nie jest osobą trzecią w rozumieniu art. 952 § 2 KC Jak przekonywująco stwierdził Sąd Najwyższy w uzasadnieniu tej uchwały, pojęcie „osoba trzecia” powinno być rozumiane jako „osoba niezainteresowana”, „postronna”.
Oznacza to, że spisać oświadczenie spadkodawcy powinna osoba niezainteresowana treścią dokonanych przez niego rozrządzeń. Z grona osób, które czynności tej mogą dokonać, wyeliminować więc trzeba jako osoby zainteresowane zarówno osoby, które same uzyskują ze spadku jakąkolwiek korzyść (jako powołane do dziedziczenia, zapisobiercy, beneficjariusze polecenia), jak i osoby, których najbliżsi taką korzyść otrzymują.
Ze względu na sytuację osoby sporządzającej pismo stwierdzające treść testamentu ustnego, porównywalną z sytuacją świadka testamentu, granice owego zainteresowania wyznacza stosowany w drodze analogii art. 957 KC
Należy jednak zwrócić uwagę, że możliwość ponownego sporządzenia pisma stwierdzającego treść testamentu ustnego została wyraźnie dopuszczona w sytuacji, w której pierwotne, prawidłowo sporządzone pismo zostało zagubione albo zniszczone, a nie upłynął jeszcze termin określony w art. 952 § 2 KC (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia z dnia 13 listopada 1992 r., III CZP 120/92, OSNC 1993, Nr 3, poz. 26). Nie wykluczono jej również w razie świadomego zniszczenia pierwotnego pisma przez testatora i świadków (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2001 r., V CKN 503/00, OSP 2002, z. 11, poz. 141).
Przyjęto ponadto, że braki formalne pierwotnego pisma mogą być, przed upływem terminu wskazanego w art. 952 § 2 KC, usunięte w piśmie uzupełniającym (co do wskazania miejsca i daty sporządzenia zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 grudnia 1975 r., III CRN 343/75, ; co do miejsca sporządzenia zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2011 r., III CSK 98/10, OSNC-ZD 2011, Nr 4, poz. 79).
Uwzględniając tę tendencję orzeczniczą oraz zasadę favor testamenti, nakazującą utrzymanie woli spadkodawcy w możliwie najszerszym zakresie, należy stwierdzić, że możliwość ponownego sporządzenia pisma, o którym mowa w art. 952 § 2 KC, powinna zostać dopuszczona także w razie wadliwości formalnej pierwotnego dokumentu, jeżeli nie upłynął jeszcze termin wskazany w tym przepisie.
Pogląd ten w żaden sposób nie koliduje z regułą, że sporządzenie pisma stwierdzającego treść testamentu ustnego jest przesłanką jego skuteczności (por. uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 1992 r., III CZP 120/92 oraz z dnia 23 listopada 2001 r., III CZP 54/01, OSNC 2002, nr 7-8, poz. 84; postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 30 października 2013 r., II CSK 628/12, oraz z dnia 19 lutego 2015 r., III CSK 165/14), nie oznacza bowiem ona, że wadliwość pisma sporządzonego jako pierwsze, prowadzi do definitywnej nieskuteczności testamentu, mimo że terminy wskazane w art. 952 § 2 i 3 KC jeszcze nie upłynęły.
Z kolei stwierdzenie treści testamentu ustnego na podstawie zeznań świadków jest dopuszczalne, gdy zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1) nie zostało sporządzone pismo, o którym mowa w art. 952 § 2 KC, lub jest ono wadliwe – wadliwość pisma musi być uprzednio stwierdzona w postępowaniu sądowym (por. uchwałę składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1980 r., III CZP 69/79, OSNCP 1980, nr 9, poz. 154; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1999 r., III CKN 190/98, OSNC 1999, nr 11, poz. 190; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2003 r., V CKN 434/01, OSNC 2004, nr 10, poz. 158);
2) nastąpiła już śmierć spadkodawcy;
3) nie upłynęło jeszcze sześć miesięcy od chwili otwarcia spadku; termin sześciu miesięcy ma istotne znaczenie, gdyż, jak wskazał Sąd Najwyższy w postanowienie z dnia 13 maja 2003 r., V CKN 186/01, OSNC 2004, nr 7–8, poz. 121, sąd spadku nie może przesłuchać w charakterze świadka osoby wskazanej po upływie sześciu miesięcy od otwarcia spadku, nawet gdy postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku zostało wszczęte wcześniej.
Postępowanie związane z przesłuchaniem świadków testamentu ustnego jest unormowane w art. 661-662 KPC Przewidziany w ustawie sześciomiesięczny termin jest zachowany, gdy przed jego upływem:
1) świadkowie stanęli przed sądem i złożyli zeznania;
2) do sądu wpłynęło zawiadomienie przewidziane w art. 661 § 1 KPC, ze wskazaniem nazwisk i adresów świadków, chociażby świadkowie zostali przesłuchani już po upływie terminu (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 1969 r., III CZP 31/69, OSPiKA 1970, z. 4, poz. 87; uchwałę składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1980 r., III CZP 69/79, OSNCP 1980, nr 9, poz. 154);
3) został złożony wniosek o stwierdzenie nabycia spadku wymieniający osoby i adresy świadków lub wskazujący akta zawierające te dane (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2000 r., I CKN 668/00, OSNC 2001, nr 10, poz. 151);
4) do sądu wpłynął ogólnikowo sformułowany wniosek o stwierdzenie nabycia spadku na podstawie niesprecyzowanego bliżej testamentu, a sąd nie wezwał wnioskodawcy do uzupełnienia wniosku przez wskazanie rodzaju testamentu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 1975 r., III CRN 299/75, OSPiKA 1976, z. 12, poz. 234).
Stwierdzenie w sposób przewidziany w art. 952 § 3 KC treści testamentu ustnego w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku jest dopuszczalne także wtedy, gdy od dnia otwarcia spadku upłynęło już 6 miesięcy, jeżeli wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, złożony w sądzie przed upływem tego terminu, wymieniał osoby i adresy świadków testamentu ustnego, bądź też wskazywał dostępne temu sądowi akta, w których dane te były zawarte (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 3 października 1969 r., III CZP 75/69).
Wypada zauważyć, że sąd ma obowiązek przesłuchania świadków testamentu z urzędu, a wskazywane informacje dotyczące ich adresów mają mu ułatwić realizację tego obowiązku. W związku z tym nie ma żadnego znaczenia fakt, że wskazanie tych świadków ma miejsce, jak to było w sprawie niniejszej, w treści wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, gdyż jest to kwestia wyłącznie natury techniczno-porządkowej, która nie może mieć wpływu na treść i sposób postępowania w przedmiocie ich przesłuchania. W postępowaniu tym zaś prowadzonym z urzędu, sąd nie wydaje postanowienia co do istoty sprawy, a postępowanie w tym zakresie zostaje zakończone z chwilą przesłuchania świadków.
Treść testamentu ustala się na podstawie zeznań w zasadzie wszystkich świadków. Jeżeli przesłuchanie jednego ze świadków napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody lub jest niemożliwe, sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków. Jeżeli jednak składaniu oświadczenia przez spadkodawcę towarzyszyło więcej niż trzech świadków, sąd może zrezygnować z przesłuchania jednego tylko świadka. Musi jednak przesłuchać wszystkich pozostałych i ustalić treść testamentu na podstawie zgodnych ich zeznań.
Wymaganie zgodności zeznań dotyczy wszystkich istotnych elementów treści ostatniej woli spadkodawcy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 1974 r., III CRN 326/73, OSNCP 1974, nr 11, poz. 199; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2005 r., I CK 805/04). Rozbieżności dotyczące okoliczności faktycznych, leżących poza treścią oświadczenia spadkodawcy, w tym przesłanek sporządzenia testamentu, sąd ocenia w sposób określony w art. 233 § 1 KPC (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 1974 r., III CRN 5/74, OSNCP 1975, nr 3, poz. 42 oraz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 1998 r., II CKN 106/98).
Zgodnie zaś z regulacją zawartą w art. 961 KC, jeżeli spadkodawca przeznaczył oznaczonej osobie w testamencie poszczególne przedmioty majątkowe, które wyczerpują prawie cały spadek, osobę tę poczytuje się w razie wątpliwości nie za zapisobiercę, lecz za spadkobiercę powołanego do całego spadku. Jeżeli takie rozrządzenie testamentowe zostało dokonane na rzecz kilku osób, osoby te poczytuje się w razie wątpliwości za powołane do całego spadku w częściach ułamkowych odpowiadających stosunkowi wartości przeznaczonych im przedmiotów. Wedle ugruntowanego poglądu, niewyczerpanie całego lub prawie całego spadku po myśli regulacji art. 961 KC, skutkuje przypisaniem osobom, dla których przeznaczono poszczególne przedmioty majątkowe, jedynie statusu zapisobiercy; spadek podlega w takim przypadku w całości dziedziczeniu ustawowemu.
Zgodnie z art. 948 KC testament należy tak tłumaczyć, aby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy. Jeżeli testament może być tłumaczony rozmaicie, należy przyjąć taką wykładnię, która pozwala utrzymać rozrządzenia spadkodawcy w mocy i nadać im rozsądną treść (art. 948 § 2 KC).
Sprawa spadkowa opracowana przez kancelarię
W niniejszej sprawie istota sporu pomiędzy wnioskodawczynią i uczestniczką A. K. (1) a uczestnikiem J. K. (1) sprowadzała się do ustalenia, czy zmarły J. K. (2) sporządził ważny i skuteczny testament ustny, na mocy którego do dziedziczenia powołał wyłącznie swojego brata J. K. (1). W niniejszej sprawie uczestnik postępowania wskazał, że J. K. (2) w dniu 26 czerwca 2015 roku sporządził testament ustny w obecności jego i jego żony D. K. oraz świadków: L. K., A. K. (2) i Ł. K.. Zdaniem Sądu analiza zeznań wskazanych osób prowadzi do wniosku, że zeznania te są rozbieżne i nieścisłe w stopniu uniemożliwiającym przyjęcie tychże zeznań za podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie.
W pierwszej kolejności zauważyć należy, że wszystkie przesłuchane w sprawie osoby, które miały być obecne przy sporządzaniu testamentu tj. L. K., A. K. (2), Ł. K., D. K. oraz uczestnik J. K. (1), zgodnie stwierdzili, że J. K. (2) miał dyktować treść ostatniej woli, która była spisywana na bieżąco przez L. K., a następnie podpisana w obecności i za życia J. K. (2). Świadek D. K. kategorycznie stwierdziła, że pismo bezpośrednio po podpisaniu przez świadków włożyła do koszulki, po czym umieściła w szufladzie i wyjęła dopiero wówczas, gdy pismo miało zostać złożone w sądzie. Tymczasem analiza treści sporządzonego dokumentu prowadzi do wniosku, że taki przebieg wydarzeń jest niemożliwy. Zauważyć bowiem należy, że w końcowej treści pisma datowanego na 26 czerwca 2015 r. stwierdzono, że w dniu 27 czerwca 2015 r. J. K. (2) zmarł w swoim łóżku. Świadkowie po odczytaniu treści pisma na rozprawie nie byli w stanie wyjaśnić tej rozbieżności, utrzymując w dalszym ciągu, że pismo zostało spisane za życia J. K. (2). Podjęta przez świadka Ł. K. próba tłumaczenia tego stwierdzenia agonalnym stanem J. K. (2) w chwili sporządzania pisma jest całkowicie chybiona. Stwierdzenie to nie zawiera bowiem przypuszczenia, że J. K. (2) umrze 27 czerwca 2015 r., lecz zawiera jednoznaczną informację o śmierci J. K. (2) w tym dniu, co świadczy o tym, że pismo musiało zostać sporządzone, wbrew twierdzeniom świadków, po dniu 26 czerwca 2015 r. i po śmierci spadkodawcy. Wobec jednoznaczności tego stwierdzenia nie sposób również przyjąć, by stanowiło ono jedynie omyłkę pisarską, co sugerowały w swoich zeznaniach D. K. i L. K..
Zeznania świadków są również rozbieżne co do tego, kto miał podpisać pismo. A. K. (2) zeznał, że pismo podpisała jedynie L. K. i dopiero w odpowiedzi na kolejne pytanie świadek zeznał, że on również podpisał pismo. Ł. K. zeznał, że pismo zostało podpisane przez wszystkich obecnych, a więc również przez D. K. i J. K. (1). Dopiero po okazaniu dokumentu świadek przyznał, że widnieje na nim jedynie jego podpis oraz podpisy L. K. i A. K. (2).
Zeznania świadków oraz uczestnika postępowania J. K. (1) są także rozbieżne co do treści ostatniej woli zmarłego, która miała zostać oświadczona w dniu 26 czerwca 2015 r. L. K. zeznała, że J. K. (2) oświadczył, iż przekazuje bratu wszystko to, co jest złożone w banku. Z kolei A. K. (2) i Ł. K. zeznali, że zmarły przekazał cały majątek bratu, nie wyszczególniając konkretnych składników majątku. Uczestnik J. K. (1) zeznał natomiast, że spadkodawca powiedział, iż jego oszczędności przeznaczone są na pomnik, następnie na pokrycie poniesionych przez J. i D. K. koszty opieki i leczenia, a z resztą nie wie co zrobić. Ze złożonego do akt pisma stwierdzającego testament wynika co prawda, że ostatnią wolą zmarłego miało być przekazanie wszystkich oszczędności bratu J. K. (1). Jednakże w świetle opisanych wyżej uzasadnionych wątpliwości co do okoliczności sporządzenia przedmiotowego pisma, pismo to nie może stanowić w ocenie Sądu podstawy do uznania, że zmarły wyraził ostatnią wolę o treści wskazanej w tymże piśmie, tym bardziej, że relacje świadków co do rzeczywistej treści ostatniej woli zmarłego są rozbieżne. W tym stanie rzeczy w ocenie Sądu brak jest wystarczających podstaw, by stwierdzić, że zmarły powołał do dziedziczenia wyłącznie brata J. K. (1).
Zauważyć również należy, że świadek A. K. (2) zeznał, iż podczas rozmowy w dniu 26 czerwca 2015 r. J. K. (2) zapewniał go, że przepisał wszystko na brata J.. Świadek nie wyjaśnił, dlaczego wobec takiego stwierdzenia spadkodawcy konieczne było sporządzanie testamentu ustnego.
Ponadto zwrócić należy uwagę na to, że tego dnia w domu w S. przebywała również matka zmarłego A. K. (1) i siostra zmarłego M. S. (1). A. K. (1) zeznała, że 26 czerwca 2015 r. przebywała w domu, w kuchni położonej naprzeciw pokoju J. K. (2) i nie zauważyła, by tego dnia w pokoju spadkodawcy przebywali jednocześnie L. K., A. K. (2) i Ł. K.. Co więcej tego dnia nikt nie poinformował uczestniczki o tym, że jej syn oświadczył ostatnią wolę. Twierdzenia uczestniczki korespondują z zeznaniami świadek L. K., która zeznała, że nie informowała matki zmarłego o tym, że oświadczył on swoją ostatnią wolę wobec świadków, ponieważ spieszyła się do domu. W ocenie Sądu biorąc pod uwagę zasady doświadczenia życiowego, gdyby zmarły faktycznie oświadczył ostatnią wolę, świadkowie tej czynności poinformowaliby o tym matkę spadkodawcy, która przebywała w tym czasie w sąsiednim pomieszczeniu. Zauważyć także należy, że świadek M. S. (2) zeznała, iż M. S. (1) przebywała w domu J. K. (2) w S. od czwartku wieczora (25 czerwca 2015 r.) do soboty popołudnia (27 czerwca 2016 r.). Świadek stwierdziła, że w piątek tj. 26 czerwca 2015 r. odbierała w imieniu M. S. (1) pieniądze, ponieważ nie było jej w domu. Sąd nie znalazł przy tym podstaw, by kwestionować wiarygodność zeznań świadka, albowiem świadek nie jest bezpośrednio zainteresowana wynikiem niniejszej sprawy. Skoro zatem M. S. (1) przebywała w domu zmarłego w dniu, kiedy miał zostać sporządzony testament ustny, to nie jest możliwe, by wnioskodawczyni o tym fakcie nie wiedziała, bądź nie została poinformowana jako najbliższy członek rodziny o sporządzeniu testamentu bezpośrednio po dokonaniu tej czynności.
W tym stanie rzeczy w świetle wskazanych wyżej rozbieżności i nieścisłości w zeznaniach świadków L. K., A. K. (2), Ł. K., D. K. i uczestnika J. K. (1) Sąd uznał, że w dniu 26 czerwca 2015 r. J. K. (2) nie oświadczył swojej ostatniej woli w obecności trzech świadków, a tym samym testament ustny, o którym mowa w art. 952 KC nie został sporządzony.
Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że wobec braku testamentu dziedziczenie nastąpiło na podstawie ustawy. Z zapewnienia spadkowego złożonego przez wnioskodawczynię i uczestników wynika, że zmarły w chwili śmierci nie pozostawał w związku małżeńskim, nie posiadał również zstępnych. W chwili śmierci żyła matka spadkodawcy A. K. (1), natomiast ojciec S. K. nie dożył otwarcia spadku. Zmarły posiadał rodzeństwo – siostrę M. S. (1) i brata J. K. (1). Żaden ze spadkobierców ustawowych nie zrzekł się dziedziczenia i nie został uznany za niegodnego dziedziczenia. Zgodnie z art. 932 § 3 KC w braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Z kolei w myśl art. 932 § 4 KC jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jak wynika z zapewnienia spadkowego spadkobiercy ustawowi nie złożyli oświadczeń spadkowych, w związku z czym na podstawie art. 1015 § 2 KC w brzmieniu obowiązującym w chwili otwarcia spadku spadek nabyli matka A. K. (1) w ½ części oraz siostra M. S. (1) i brat J. K. (1) w ¼ części każde z nich wprost. Postanowienie Sądu Rejonowego – IX Wydział Cywilny z dnia 27 września 2016 r. IX Ns 1062/15
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
