Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Mama i tata ukryli przed śmiercią długi, kredyty oraz pożyczki w spadku i majątku

Zgodnie z art. 1019 § 1 Kodeksu cywilnego – jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami: 1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem; 2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca. Paragraf 2 art. 1019 KC stanowi natomiast, że spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd ( § 3).

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, jak każde oświadczenie woli, może być dotknięte wadą. Kodeks cywilny w art. 1019 reguluje kwestie uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia złożonego pod wpływem błędu lub groźby lub niezłożenia – z tych samych powodów – oświadczenia w przypisanym prawem terminie. Do oceny istnienia błędu lub groźby przy złożeniu oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku mają zastosowanie przepisy ogólne kodeksu cywilnego tj. art. 84, 86, 87 i 88.

Spadkobierca składa oświadczenie woli o przyjęciu lub odrzuceniu spadku pod wpływem błędu, jeżeli w chwili składa tego oświadczenia był w błędzie, co do treści czynności prawnej ( art. 84 § 1 zd. 1 KC), a błąd był obiektywnie i subiektywnie istotny ( art. 84 § 1 zd. 2 KC).

Błąd co do treści czynności prawnej może być błędem co do tytułu powołania do dziedziczenia, osoby spadkodawcy, przedmiotu spadku. Podstawę uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może stanowić błąd prawnie doniosły ( art. 1019 § 2 w zw. z art. 84 § 1 zd. 1 i § 2 KC).

Mama i tata ukryli przed śmiercią długi, kredyty oraz pożyczki w spadku i majątku Poznań

Powyższe uchylenie się od skutków prawnych złożonego po wpływem błędu oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku odnosi się do przypadków, kiedy pod wpływem błędu spadkobierca nie złożył żadnego oświadczenia w terminie ( art. 1019 § 2 KC), a więc kiedy spadkobierca uchyla się nie od skutków prawnych swego oświadczenia, lecz od biernego zachowania się – niezłożenia oświadczenia.

W tej sytuacji anulowane są skutki prawne braku oświadczenia w terminie wskazanym w art. 1015 § 2 KC Spadkobierca ma ponownie możliwość złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Skuteczne uchylenie się od skutków niezłożenia w przypisanym prawem terminie oświadczenia powoduje wyeliminowanie działania fikcji prostego przyjęcia spadku określonego w art. 1015 § 2 zd. 1 KC lub w konkretnych sytuacjach, z dobrodziejstwem inwentarza – art. 1015 § 2 zd. 2 KC Spadkobierca składa oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych oświadczenia woli zawsze przed sądem, oświadczając przy tym czy spadek przyjmuje czy też odrzuca (vide: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 2009 r., I CSK 319/08). Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd ( art. 1019 § 3 KC w zw. z art. 690 KPC) bowiem dopiero wtedy staje się skuteczne. Podczas rozprawy poprzedzającej wydanie postanowienia zatwierdzającego uchylenie się od złożonego oświadczenia bądź oddalającego taki wniosek sąd bada czy istnieje wada oświadczenia woli ( art. 84 i 87 KC) oraz czy uprawnienie do uchylenia się nie wygasło ( art. 88 § 2 KC).

Termin, w którym spadkobierca może uchylić się skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożonego pod wpływem błędu lub groźby został określony w art. 88 § 2 KC i wynosi rok od wykrycia błędu lub ustania obawy przy groźbie.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 30 czerwca 2005 r., IV CK 799/04 (OSNC 2006, nr 5, poz. 94) – „Podstawę uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może stanowić błąd prawnie doniosły ( art. 1019 § 2 w zw. z art. 84 § 1 zdanie pierwsze i § 2 KC). Błędem takim nie jest nieznajomość przedmiotu spadku pozostająca w związku przyczynowym z niedołożeniem przez spadkobiercę należytej staranności w ustalaniu rzeczywistego stanu majątku spadkowego”. Natomiast w postanowieniu z dnia 18 marca 2010 r., V CSK 337/09 Sąd Najwyższy stwierdził, że – „Nie jest błędem istotnym – w rozumieniu art. 1019 § 2 KC w związku z art. 84 § 1 i 2 KC – nieznajomość przedmiotu spadku pozostająca w związku z przyczynowym z niedołożeniem przez spadkobiercę należytej staranności w ustalaniu rzeczywistego stanu majątku spadkowego”. Ponadto, „O błędzie co do przedmiotu spadku można mówić wtedy, gdy brak wiedzy o rzeczywistym stanie majątku spadkowego nie jest wynikiem braku staranności po stronie spadkobiercy, czy też inaczej, gdy błąd jest usprawiedliwiony okolicznościami sprawy” – postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 01 grudnia 2011 r., I CSK 85/11).

Mama i tata ukryli przed śmiercią długi, kredyty oraz pożyczki w spadku i majątku Poznań

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Jak wynikało z przesłuchania wnioskodawców, utrzymywali normalne kontakty z rodzicami. Wnioskodawcy byli samodzielni, nie interesowali się majątkiem rodziców. Mieli dobre relacje, poza A. P., która z uwagi na odległe miejsce zamieszkania widywała się z rodzicami sporadycznie. Rodzeństwo nie ingerowało w sprawy finansowe rodziców. Wnioskodawca Z. A. podkreślił, że nie chce od nich mieszkania. Rodzice nie informowali ani wnioskodawców, że zaciągnęli zobowiązanie. U. A. nie zwracała się do dzieci o pomoc finansową wiedząc, że każde z nich ma swoje problemy. Nawet po śmierci Z. A. nie poinformowała swoich dzieci, że zaciągnęła zobowiązanie na leczenie męża i bieżące potrzeby. Dopiero z pisma Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. rodzeństwo powzięło wiadomość o długu spadkowym. Niezłożenie przez nich w przepisanym terminie stosownego oświadczenia spadkowego było spowodowane przekonaniem, że spadkodawca nie posiadał długów.

Wnioskodawcy J. A., B. P. i A. P. pozostawali w usprawiedliwionym błędzie co do składy masy spadku po Z. A.. Błąd ten został wywołany zatajeniem przez U. A. istotnych faktów związanych z sytuacją finansową jej i jej męża, Z. A.. Dodatkowo w zakresie informacji przekazanych przez A. P. wskazać należy, że z uwagi na znaczną odległość zamieszkania i sporadyczne kontakty z rodzicami oraz trudną sytuację osobistą w ocenie Sądu dochowała ona należytej staranności w celu ustalenia składu masy spadku. Wobec tak ukształtowanej postawy U. A., nie było możliwe powzięcie przez wnioskodawców informacji co do rzeczywistego składu masy spadku po Z. A.. W ocenie Sądu stan zdrowia Z. A. przed śmiercią wykluczał czynienie obiektywnych ustaleń co do masy spadku. Również z uwagi na charakter zobowiązania i usytuowanie Z. A. jako poręczyciela, utrudnione było czynienie przez spadkobierców ustaleń w zakresie składu masy spadku na podstawie dostępnej dokumentacji. Dokumentacja zawarta w aktach sprawy wskazuje, że o toku postępowania przed sądem i postępowania egzekucyjnego informowani byli wyłącznie U. A. i Z. A..

Mama i tata ukryli przed śmiercią długi, kredyty oraz pożyczki w spadku i majątku Poznań

Powyższe rozważania są nieaktualne przy analizie stanu wiedzy U. A., która zaciągnęła przedmiotowe zobowiązanie. U. A. doskonale zdawała sobie sprawę z istnienia zobowiązania i jego wysokości, a także ma pełną wiedze co do składu masy spadku. Tym samym nie sposób uznać, że U. A. pozostawała w jakimkolwiek błędzie co do składu masy spadku po Z. A..

W niniejszej sprawie należy rozważyć kwestię zachowania przez wnioskodawców rocznego terminu do złożenia oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po ojcu oraz sześciomiesięcznego terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku. Nie budzi wątpliwości Sądu, że w niniejszym postępowaniu wnioskodawcy dowiedzieli się o długach spadkowych. W ocenie Sądu wnioskodawcy składając wniosek dochowali terminów ustawowych. Sprecyzowanie wniosku oraz późniejsze zatwierdzenie go wywołały skutek na moment wniesienia wniosku. Błędy pełnomocnika procesowego w niniejszym postępowaniu nie mogą obciążać wnioskodawców, podobnie jak wyznaczenie odległych terminów rozpraw z uwagi na obciążenie referenta. Należało więc zatwierdzić oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych niezachowania terminów do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku przez J. A., A. P., B. P., o czym orzeczono na postawie art. 1019 § 3 KC. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 31 grudnia 2018 r. I Ns 218/18

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu