Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Odwołanie testamentu przez nowszy testament

Zgodnie z art. 670 KPC, Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada, czy spadkobierca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia.

Stosownie do treści art. 926 § 1 KC, powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. W świetle § 2 powołanego przepisu, dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą. Natomiast, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, dziedziczenie ustawowe co do części spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do całości spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą (§ 3 art. 926 KC). Przepisy kodeksu cywilnego regulujące kwestie dziedziczenia dają zatem prymat woli spadkodawcy wyrażonej w testamencie.

Testament jest czynnością prawną jednostronną, osobistą, nie skierowaną do adresata, na wypadek śmierci (mortis causa), odwołalną oraz sformalizowaną do tego stopnia, iż sporządzenie go z naruszeniem przepisów o formie testamentu, skutkuje jego bezwzględną nieważnością (art. 941 KC, art. 944 § 2 KC, art. 958 KC). Mianem testamentu określa się także dokument zawierający oświadczenie woli testatora.

Sporządzenie testamentu wymaga dla swej ważności zachowania jednej z form testamentu przewidzianej w kodeksie cywilnym. Kodeks cywilny dzieli testamenty na zwykłe oraz szczególne. Do testamentów zwykłych zalicza między innymi testament własnoręczny (holograficzny art. 949 § 1 KC) oraz testament sporządzony w formie aktu notarialnego (art. 950 KC), który dla swej ważności musi spełniać wymogi stawiane aktowi notarialnemu przez ustawę z dnia 14 lutego 1991 roku Prawo o notariacie (Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369 ze zmn.). Zgodnie z art. 92 § 1 tej ustawy, akt notarialny powinien zawierać: dzień, miesiąc i rok sporządzenia aktu, miejsce sporządzenia aktu, imię, nazwisko i siedzibę kancelarii notariusza, imiona, nazwiska, imiona rodziców i miejsce zamieszkania osób fizycznych, oświadczenia stron, z powołaniem się w razie potrzeby na okazane przy akcie dokumenty, stwierdzenie, na żądanie stron, faktów i istotnych okoliczności, które zaszły przy spisywaniu aktu, stwierdzenie, że akt został odczytany, przyjęty i podpisany, podpisy biorących udział w akcie, podpis notariusza.

Odwołanie testamentu przez nowszy testament Poznań

Spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament, jak i jego poszczególne postanowienia (art. 943 KC). Odwołanie może nastąpić w sposób wyraźny bądź dorozumiany.

Stosownie do treści art. 946 KC, spadkodawca może odwołać testament w ten sposób, że sporządzi nowy testament, bądź też w ten sposób, że w zamiarze odwołania testament zniszczy lub pozbawi go cech, od których zależy jego ważność, bądź wreszcie w ten sposób, że dokona w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień. W przypadku, gdy spadkodawca sporządził nowy testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu (art. 947 KC).

Wyraźne lub dorozumiane odwołanie wcześniejszego testamentu w całości lub w części nastąpi jedynie wówczas, gdy późniejszy testament jest ważny. Nieważność testamentu sporządzonego później, z jakichkolwiek przyczyn, oznacza iż nie wywrze on żadnych skutków prawnych, a zatem nie odwoła także testamentu wcześniejszego (tak również Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 22 stycznia 1974 roku, III CRN 326/73, OSNCP 1974, nr 1, poz. 199, Elżbieta Skowrońska-Bocian „Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga czwarta. Spadki.” Warszawa 2002 rok).

Odwołanie testamentu przez nowszy testament Poznań

W świetle art. 945 § 1 KC, testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony: w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści, pod wpływem groźby. Na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie można się powołać po upływie lat trzech od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku (§ 2 art. 945 KC).

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Zgodnie z brzmieniem art. 1025 § 1 KC sąd na wniosek osoby mającej w tym interes, stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę. Niewątpliwym jest, że wnioskodawczyni – P. L. – jako powołana do spadku po A. S. (2) w testamencie z dnia 20 stycznia, należy do kręgu podmiotów legitymowanych czynnie do wystąpienia z tego rodzaju wnioskiem. Twierdzenia wnioskodawczyni kwestionowali uczestnicy, którzy wskazywali na sporządzenie przez spadkodawczynię w dacie późniejszej nowych testamentów, w których spadkodawczyni powołała do spadku syna siostrzeńca – T. P. (3), a dodatkowo później odwołała swój testament sporządzony na rzecz wnioskodawczyni. Testamentom tym wnioskodawczyni z kolei zarzucała nieważność, twierdząc, jako że w chwili testowania spadkodawczyni nie była zdolna do świadomego i swobodnego wyrażenia woli i podjęcia decyzji.

Do Sądu należało zatem ustalenie, czy testamenty odwołujące testament z dnia 20 stycznia były ważne, a tym samym, czy odwołanie ww. testamentu było skuteczne. Kluczową kwestią była w tym przypadku zdolność spadkodawczyni do świadomego i swobodnego wyrażania woli w chwili testowania.

Odwołanie testamentu przez nowszy testament Poznań

Rozstrzygając powyższe Sąd oparł się na przedłożonych przez uczestników dowodach z dokumentów, w tym zwłaszcza wypisów aktów notarialnych – testamentów i aktach stanu cywilnego, opinii sądowo-psychiatrycznej wraz z opinia uzupełniającą, akt spraw (…)oraz (…), a posiłkowo na zapewnieniach spadkowych wnioskodawczyni i uczestników. Za niemiarodajne dla ww. kwestii Sąd uznał natomiast dowody z zeznań świadków A. K.(listonosza), R. L.(sprzedawcy) oraz T. Ł.(pracodawcy wnioskodawczyni). Wymienieni świadkowie mieli ze spadkodawczynią kontakt zbyt sporadyczny (np. raz na miesiąc przy przynoszeniu emerytury czy podczas jednorazowej wizyty). Informacje o sytuacji życiowej i zdrowotnej spadkodawczyni czerpali od wnioskodawczyni, przy czym nie zawsze potrafili umiejscowić je dokładnie w czasie. Zeznając, wyrażali raczej opinie, niż składali oświadczenia wiedzy.

W sporządzonej przez siebie opinii sądowo-psychiatrycznej, powołanej jako dowód na okoliczność tego, czy w chwili testowania spadkodawczyni znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli oraz czy choroby i ogólny stan zdrowia doprowadziły do takiego osłabienia jej aktywności i siły woli, że nie była zdolna do przeciwstawienia się naciskom innych osób, biegły stwierdził, że stopień zaawansowania choroby spadkodawczyni nie powodował wyłączenia zdolności do świadomego i swobodnego wyrażania woli oraz pokierowania swoim postępowaniem. Wskazał też, że z uwagi na fakt, że choroba (…)utrudnia szybką i właściwą ocenę rzeczywistości, pacjenci nią dotknięci są bardziej podatni na wpływy, naciski i sugestie. Skłonność taka nasila się wraz z postępem zaburzeń. Nie oznacza to jednak, że spadkodawczyni miała wyłączoną zdolność do swobodnego podejmowania decyzji i wyrażania woli. Osoby zdrowe również mogą podlegać wpływom innych osób i działać niezgodnie z własnym interesem.

Odwołanie testamentu przez nowszy testament Poznań

W ocenie Sądu opinia biegłego była rzetelna i prawidłowa, a informacje w niej zawarte wyczerpujące i w pełni przekonywujące. Dodatkowo należy wskazać, że wioski opinii są spójne z pozostałym materiałem dowodowym.

Wynika z niego, że stanowisko spadkodawczyni co do odwołania testamentu z dnia 20 stycznia było konsekwentne i znajdowało uzasadnienie w stosunkach, jakie łączyły ją z wnioskodawczynią. W/w testament spadkodawczyni odwołała bowiem dwukrotnie: po raz pierwszy w dniu 21 kwietnia sporządzając nowy testament, w którym do całości spadku powołała T. P. (1), co, zgodnie z art. 946 KC było równoznaczne z odwołaniem testamentu poprzedniego i po raz drugi – rok później w dniu 2 kwietnia odwołując go wprost. Owa konsekwencja spadkodawczyni na przestrzeni dłuższego czasu świadczy, że jej wolą było odwołanie testamentu powołującego do dziedziczenia wnioskodawczynię. Ponadto należy wziąć pod uwagę, że relacje pomiędzy spadkodawczynią a wnioskodawczynią nie były dobre. W dniu 18 kwietnia, a więc jeszcze przed odwołaniem testamentu, P. L. wezwała spadkodawczynię do zapłaty 3.200 zł pod rygorem skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Wniosła przeciwko spadkodawczyni do sądu pozew o przywrócenie naruszonego posiadania W dniu 1 lipca spadkodawczyni wniosła przeciwko P. L. i jej małoletniemu synowi pozew o opuszczenie, opróżnienie i wydanie jej lokalu mieszkalnego we W. przy ul. (…). Powyższe wskazuje, że wnioskodawczyni była ze spadkodawczynią w konflikcie. W tak zarysowanej sytuacji działania spadkodawczyni, zmierzające do odwołania sporządzonego na jej rzecz testamentu, jawią się jako świadome i logiczne, a twierdzenia wnioskodawczyni o dokonywaniu ich w stanie wyłączającym świadome i swobodne wyrażani woli i podjęcia decyzji, jako chybione, bo całkowicie niewiarygodne i bezpodstawne.

Nie można pominąć również faktu, że czas, jaki upłynął pomiędzy sporządzeniem testamentu na rzecz wnioskodawczyni oraz na rzecz syna siostrzenica spadkodawczyni był bardzo krótki, a wnioskodawczyni w żaden sposób nie wykazała, by w czasie tym stan spadkodawczyni się pogorszył, czy jej sytuacja życiowa się zmieniła, co uzasadniałoby spełnienie którejkolwiek z wymienionych przesłanek nieważności testamentu.

Dodać wypada, że oświadczenie woli testatora jest świadome jeżeli w czasie sporządzania testamentu nie występowały żadne zaburzenia świadomości a testator jasno i wyraźnie zdaje sobie sprawę że sporządza testament o określonej treści. Istotnym jest także, na co zwrócił uwagę biegły sądowy, że sam fakt, iż testament został sporządzony przez osobę chorą nie powoduje automatycznie jego nieważności.

W świetle powyższego niewątpliwym jest, że testamenty z dnia 21 kwietnia 2006 r. oraz 2 kwietnia 2007 r. były ważne, a zatem testament z dnia 20 stycznia 2006 r. został skutecznie odwołany. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że w rozpatrywanej sprawie brak jest przesłanek wyłączających ważność testamentu z dnia 21 kwietnia 2006 r., co skutkowało stwierdzeniem praw do spadku po A. S. (2) przez uczestnika T. P. (1). Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 10 czerwca 2013 r. I Ns 901/09

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu