Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Podatek od działu spadku bez spłat i dopłat

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz .U. z 2020 r. poz. 815 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy – podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

(uchylona),

umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

umowy dożywocia,

umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

(uchylona),

ustanowienie hipoteki,

ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

umowy depozytu nieprawidłowego,

umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Charakterystycznym dla zakresu opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych jest zamknięty katalog czynności i zdarzeń, które są opodatkowane tym podatkiem – opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych są tylko czynności enumeratywnie i wprost wskazane w przytoczonym wyżej przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zgodnie z przywołanymi przepisami opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają umowy o dział spadku, ale te o określonym w ustawie charakterze. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera pojęcia „dział spadku”, dlatego też należy w tym zakresie odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.). Na podstawie art. 1037 § 1 tej ustawy – dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

Dział spadku polega na zniesieniu wspólności majątku spadkowego. Można go dokonać poprzez  przyznanie majątku np. jednemu spadkobiercy lub fizyczny podział rzeczy, tzn. poszczególne przedmioty zostaną podzielone i przyznane poszczególnym spadkobiercom. Dział spadku dokonany w ramach tej formy podziału może mieć charakter nieodpłatny lub odpłatny, tj. z obowiązkiem dokonania spłat lub dopłat. Drugą formą podziału spadku jest tzw. podział cywilny. Przedmioty należące do spadku zostają sprzedane, a uzyskana kwota ulega podziałowi pomiędzy współspadkobierców.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – podatkowi podlegają umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy – obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem ust. 2, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej lub, stosownie do pkt 3 – z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody – od przedmiotów opodatkowania określonych w art. 1 ust. 1 pkt 3.

Na podstawie art. 4 pkt 5 ww. ustawy – obowiązek podatkowy, z zastrzeżeniem art. 5, ciąży przy umowie o dział spadku lub o zniesienie współwłasności – na podmiocie nabywającym rzeczy lub prawa majątkowe ponad udział w spadku lub we współwłasności.

W oparciu o art. 6 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy – podstawę opodatkowania przy umowie o zniesienie współwłasności lub o dział spadku stanowi wartość rynkowa rzeczy lub prawa majątkowego nabytego ponad wartość udziału we współwłasności lub spadku.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) ww. ustawy – stawka podatku od umów o dział spadku przy przeniesieniu własności nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym – wynosi 2%.

W świetle powołanych przepisów umowa o dział spadku stanowi czynność opodatkowaną podatkiem od czynności cywilnoprawnych w części dotyczącej spłat lub dopłat. Jednakże w przypadku, gdy umowa o dział spadku nie wiąże się ze spłatami lub dopłatami, to taka umowa o dział spadku nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Przykładowa sprawa

W dniu 16 listopada 2018 r. zmarł mąż Wnioskodawczyni J. R. Spadek po nim odziedziczyła Wnioskodawczyni w ½ części oraz jego matka J. R. i jego bratanek A. S. R. po ¼ części każde z nich.

Przedmiotem spadku był budynek mieszkalny wraz z działką siedliskową zakupiony przez Wnioskodawczynię i jej męża na zasadach współwłasności małżeńskiej. Wartość spadku (budynek mieszkalny, działka i budynek gospodarczy) spadkobiercy wycenili na 400.000 zł.

Na zakup domu Wnioskodawczyni i jej mąż zaciągnęli kredyt w Banku. Na dzień śmierci męża niespłacona część kredytu wyniosła 219.475,91 zł.

Tak więc ze spadku po mężu na Wnioskodawczynię przypadało: 200.000 x ½ = 100.000 zł, na matkę męża: 200.000 x ¼ = 50.000 zł, na bratanka męża A. S. R.: 200.000 x ¼ = 50.000 zł.

W dniu 27 listopada 2018 r. zmarła matka męża J. R. Postanowieniem Sądu spadek po zmarłej J. R. odziedziczył w całości wnuk (bratanek męża) A. S. R.

Po śmierci teściowej Wnioskodawczyni J. R., bratanek męża A. S. R. odziedziczył spadek w łącznej kwocie 100.000 zł.

Współwłaścicielami tej nieruchomości są teraz Wnioskodawczyni i bratanek męża A. S. R.: Wnioskodawczyni co do ¾ części o wartości 300.000 zł, A. S. R. co do ¼ części o wartości 100.000 zł.

Wnioskodawczyni oraz bratanek jej męża zamierzają dokonać działu spadku bez obowiązku spłat i dopłat. W wyniku działu spadku udział A. S. R. przypadnie Wnioskodawczyni, a ona zwolni go z obowiązku spłaty kredytu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:  Czy przy określonym udziale A. S. R. w masie spadkowej i innym stosunku przypadającego na ten udział kredytu obciążającego spadek, można skorzystać z zapisu zawartego w art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. f), w związku z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 7 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, czyli nie płacić podatku od czynności cywilnoprawnych przy dziale spadku?

Zdaniem Wnioskodawczyni, podatek od czynności cywilnoprawnych się nie należy. W sytuacji, gdy spadkobierca nie żąda spłat lub dopłat i jest to zgodne ze stanem faktycznym, to tym bardziej Wnioskodawczyni podatku nie powinna płacić. W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu