Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Przepisanie, zapisanie i podzielenie w testamencie mieszkania, domu oraz nieruchomości na dzieci

Stosownie do treści przepisu art. 926 KC powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych (zdanie 1 art. 931 § 1 KC). Zgodnie z art. 941 KC na wypadek śmierci można rozrządzić majątkiem przez testament. Testament zaś należy tłumaczyć tak, aby zapewnić możliwie najpełniejsze urzeczywistnienie woli spadkodawcy (art. 948 § 1 KC).

Zgodnie z treścią art. 945 § 1 KC testament jest nieważny, jeśli został sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, bądź też został sporządzony pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści, bądź też został sporządzony pod wpływem groźby. Zgodnie z treścią art. 958 KC testament jest nieważny, jeśli został sporządzony z naruszeniem przepisów o formie. Nadto, jak każda czynność prawna, testament może być nieważny, jeżeli jego treść jest sprzeczna z ustawą, z zasadami współżycia społecznego lub ma na celu obejście ustawy (art. 58 KC).

Przepisanie, zapisanie i podzielenie w testamencie mieszkania, domu oraz nieruchomości na dzieci Poznań

Oświadczenie woli testatora jest świadome, jeżeli w czasie sporządzania testamentu nie występowały żadne zaburzenia świadomości, a testator jasno i wyraźnie zdaje sobie sprawę, że sporządza testament o określonej treści. Oświadczenie to jest swobodne, jeśli spadkodawca nie kieruje się motywami intelektualnymi lub pobudkami uczuciowymi mającymi charakter chorobliwy, nie pozostaje pod wpływem czyjejkolwiek sugestii i zachowuje wewnętrzne poczucie swobody postępowania. W niniejszej sprawie Sąd nie dopatrzył się braku świadomości i braku swobody testatorki przy formułowaniu swojej ostatniej woli.

Zgodnie z treścią art. 949 KC. spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym , podpisze i opatrzy datą. W niniejszej sprawie Sąd nie dopatrzył się naruszenia przepisów o formie testamentu skutkującego jego nieważnością. Spadkodawczyni sporządziła testament w całości pismem ręcznym, podpisała go i opatrzyła datą.

Uzupełnienie powyższego przepisu stanowią art. 959 i następne KC, a w szczególności art. 961 KC, w myśl którego, jeżeli spadkodawca przeznaczył oznaczonej osobie w testamencie poszczególne przedmioty majątkowe, które wyczerpują prawie cały spadek, osobę tę poczytuje się w razie wątpliwości nie za zapisobiercę, lecz za spadkobiercę powołanego do całego spadku. Jeżeli takie rozrządzenie testamentowe zostało dokonane na rzecz kilku osób, osoby te poczytuje się w razie wątpliwości za powołane do całego spadku w częściach ułamkowych odpowiadających stosunkowi wartości przeznaczonych im przedmiotów.

Przy ocenie zaś, czy przedmiot przeznaczony w testamencie określonej osobie wyczerpuje prawie cały spadek, uwzględnieniu podlegają jedynie przedmioty (prawa) należące do spadkodawcy (w jego ocenie) w chwili sporządzenia testamentu (tak m.in. w postanowieniach Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2008 roku, w sprawie V CSK 378/07, oraz z dnia 29 marca 2007 roku, w sprawie I CSK 3/07).

Przepisanie, zapisanie i podzielenie w testamencie mieszkania, domu oraz nieruchomości na dzieci Poznań

W postanowieniu z dnia 3 listopada 2004 roku, w sprawie III CK 472/03, Sąd Najwyższy wskazał, że ustawodawca, mając na uwadze motywacje działań osób sporządzających akt ostatniej woli, przyjął, że przeznaczenie określonej osobie przedmiotów majątkowych wyczerpujących prawie cały spadek jest przejawem woli uczynienia tej osoby swoim następcą prawnym pod tytułem ogólnym, a więc spadkobiercą. O tym, czy przedmioty przeznaczone w testamencie oznaczonej osobie wyczerpują prawie cały spadek, decyduje rzeczywiście porównanie ich wartości z wartością przedmiotów pominiętych. Jeżeli przedmioty majątkowe pominięte mają wartość znaczniejszą w relacji do rzeczy i praw objętych testamentem, to wówczas stosowanie art. 961 KC jest wyłączone. Decyduje tu zobiektywizowana wartość gospodarcza.

Reguła interpretacyjna zawarta w art. 961 KC wchodzi w grę tylko wówczas, gdy – jak wynika z tego przepisu – spadkobierca przeznaczył w testamencie oznaczonej osobie (osobom) poszczególne przedmioty majątkowe i zachodzi wątpliwość co do zakresu tego rozporządzenia (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 grudnia 2004 roku, w sprawie I CK 319/04, M.Prawn. 2008/2/103). Do reguł z art. 961 KC nie należy zatem sięgać, po pierwsze – gdy wolą testatora (ustaloną przy zastosowaniu reguł z art. 948 KC) było ustanowienie zapisu (zapisów), po drugie zaś – gdy nie da się powiedzieć, iż wymienione przez spadkodawcę przedmioty wyczerpują prawie cały spadek (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1995 roku, w sprawie II CKN 129/95).

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Spadkodawczyni rozdysponowała na wypadek śmierci swoim majątkiem i pozostawiła własnoręczny testament z dnia 10 czerwca 2012 roku (k. 5). Swojej córce M. C. w testamencie przyznała zabudowaną działkę przy ul. (…) w G. o powierzchni 0,7 ha i działkę orną o powierzchni 0,56 ha położoną w G., zaś swojemu synowi S. K. przyznała działkę orną o powierzchni 0,23 ha położoną w G. oraz kwotę 5.000 zł.

W niniejszej sprawie przedmiotem badania jest kwestia istnienia i ważności testamentu własnoręcznego sporządzonego przez zmarłą A. K. (1). Testament złożony do akt przez wnioskodawczynię, otwarty i ogłoszony przez Sąd Rejonowy w dniu 15 lipca 2016 roku spełnia – w ocenie Sądu – wszystkie powyższe wymogi. Po pierwsze, w sprawie kwestią sporną było to, czy spadkodawczyni własnoręcznie sporządziła i podpisała testament. Jak wyżej wykazane zostało, bez najmniejszych wątpliwości spadkodawczyni A. K. (1) własnoręcznie sporządziła i podpisała testament z dnia 10 czerwca 2012 roku. Brak dowodów przeciwnych do zakwestionowania tego, że spadkodawczyni w sposób całkowicie swobodny i świadomy wyraziła swoją wolę.

Przepisanie, zapisanie i podzielenie w testamencie mieszkania, domu oraz nieruchomości na dzieci Poznań

Z rozrządzenia sporządzonego przez spadkodawczynię jasno wynika, że dokonywane ono było na wypadek śmierci. Świadczą o tym następujące zwroty użyte przez A. K. (1): „ja K. A., po swojej śmierci postanawiam przekazać majątek, którego jestem właścicielką swoimi dzieciom: M. C. i S. K. (…)”. Podkreślić należy, że rozrządzenie sporządzone zostało w bardzo przejrzysty sposób i układa się w logiczną całość. Rozpoczyna się, poza datą, dokładnym określeniem osoby sporządzającej oświadczenie i jej adresem zamieszkania i celem tego rozporządzenia. Podkreślić należy, że spadkodawczyni rozdysponowała swój majątek i dokładnie określiła powierzchnie nieruchomości, którymi dzieliła, co znajduje odzwierciedlenie w wypisach z ewidencji gruntów dołączonych do opinii biegłej A. B..

Stosownie do art. 968 § 1 KC spadkodawca może przez rozrządzenie testamentowe zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz oznaczonej osoby (zapis). W warunkach rozpoznawanej sprawy Sąd doszedł do przekonania, że rozrządzenie z dnia 10 czerwca 2016 roku nie jest zapisem. Uczestnik w ostateczności nie kwestionował tego, że w testamencie spadkodawczyni rozdysponowała całością spadku. Nawet przy przyjęciu, że w skład spadku wchodziły również ruchomości – rzeczy codziennego użytku, to ich wartość, biorąc pod uwagę wartość nieruchomości, którymi rozdysponowała spadkodawczyni w testamencie byłaby znikoma. Uczestnik nie tylko nie wskazał tych ruchomości, do czego był przez Sąd zobowiązany, ale nie wskazywał, by były to ruchomości o znacznej wartości.

Podkreślić należy, że należy tłumaczyć testament tak, aby nadać mu rozsądną treść. Wartość zabudowanej nieruchomości położonej w G. przy ul. (…) wynosi 143.000 zł, wartość nieruchomości rolnej o nr 971/3 położonej w G. o powierzchni 0,56 ha wynosi 8.465 zł. Wartość zaś działki nr (…) o powierzchni 0,23 ha to 3.473 zł (opinia biegłego A. B.).

Wobec powyższego, Sąd na podstawie testamentu stwierdził nabycie praw do spadku po A. K. (1). Sąd uznając, że rozrządzenia te wyczerpują cały spadek dokonał porównania wartości poszczególnych składników do sumy tych składników i w taki sposób wyliczył udziały spadkowe.

I tak, spadkodawczyni przeznaczyła wnioskodawczyni M. C. nieruchomość zabudowaną położoną w G. o wartości 143.000 zł i działkę rolną nr (…) położoną w G. o wartości 8.465 zł. Uczestnikowi S. K. spadkodawczyni przeznaczyła nieruchomość położoną w G. o nr 965/2 i powierzchni 0,23 ha o wartości 3.473 zł i kwotę 5.000 zł. Łącznie wartość spadku wyniosła 159.938 zł (143.000 zł + 8.465 zł + 3.473 zł + 5.000 zł), zaś poszczególne udziały odpowiednio wyniosły: wnioskodawczyni – 151.465/159.938 (0,95), uczestnik – 8.473/159.938 (0,05) części.

Sąd więc stwierdził, że spadek po A. K. (1) (córce S. i J.) zmarłej w dniu 17 lipca 2015 roku w L., ostatnio stale zamieszkałej w G. na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 10 czerwca 2012 roku, otwartego i ogłoszonego przez Sąd Rejonowy nabyły dzieci: M. C. (córka Z. E. i A. L.) w 0,95 (dziewięćdziesiąt pięć setnych) części i S. K. (syn Z. E. i A. L.) w 0,05 (pięć setnych) części. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 14 listopada 2017 r. I Ns 205/16

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu