Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Renta rodzinna po śmierci męża czy żony

Renta rodzinna jest świadczeniem z ubezpieczenia społecznego mającym na celu zapewnienie środków pieniężnych po śmierci ubezpieczonego tym spośród członków rodziny, którzy wraz z jego śmiercią utracili żywiciela. Zasady nabywania prawa do renty rodzinnej oraz ustalania jej wysokości zostały ściśle określone przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748, z późn. zm.). Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy, renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.

Renta rodzinna stanowi odrębne świadczenie z systemu ubezpieczeń społecznych, wtórne w stosunku do prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, które przysługiwało lub przysługiwałoby zmarłemu. Jest ona wypłacana w przypadku wystąpienia ryzyka ubezpieczeniowego, jakim jest śmierć żywiciela rodziny, której konsekwencję stanowi utrata bądź pomniejszenie środków utrzymania. Z kolei wysokość świadczenia jest efektem wypracowania stażu ubezpieczeniowego przez nieżyjącego członka rodziny i konsekwencją opłacania przez niego składek na ubezpieczenia społeczne. Podstawową funkcją renty rodzinnej jest zatem czasowe zapewnienie środków egzystencji rodzinie zmarłego, którą utrzymywał, przede wszystkim jego dzieciom. W stosunku do wdów ustawodawca przyjął ogólną zasadę, że powinny one same zapewnić sobie środki utrzymania własną pracą. Zasada ta jest złagodzona jedynie ze względu na szczególne okoliczności, tj. wiek lub niezdolność do pracy oraz wychowywanie dziecka (niepełnoletniego lub całkowicie niezdolnego do pracy) uprawnionego do renty rodzinnej.

Zgodnie z art. 70 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, prawo do renty rodzinnej przysługuje wdowie, jeżeli w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy. Renta rodzinna przysługuje również wdowie, która nie osiągnęła tego wieku, ale wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie ukończyło 16 roku życia. W przypadku, gdy dziecko, wnuk lub rodzeństwo kształci się w szkole, wdowie przysługuje renta rodzinna po zmarłym mężu do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Wdowie przysługuje renta rodzinna również w przypadku sprawowania pieczy nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.

Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wdowie, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu 5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania dziecka do 16 roku życia (18 roku życia, w przypadku gdy dziecko się uczy), bądź też od zaprzestania wychowywania dziecka uznanego za całkowicie niezdolne do pracy.

Każda wdowa ma prawo do uzyskania renty rodzinnej z tytułu śmierci współmałżonka, o ile spełnia określone w ustawie kryteria, bez względu na to, czy sama opłacała składki do systemu ubezpieczeń społecznych. Takie same warunki w zakresie prawa do renty rodzinnej dotyczą wdowców.

W przypadku nabycia przez wdowę prawa do renty rodzinnej oraz prawa do własnej emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, zastosowanie znajdują przepisy dotyczące zbiegu świadczeń. Nadrzędną zasadą obowiązującą w polskim systemie ubezpieczeń społecznych jest niełączenie prawa do świadczeń z różnych tytułów, które chronią ściśle określone sytuacje życiowe (ryzyka ubezpieczeniowe). Zasada ta stanowi, że w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w systemie ubezpieczeń społecznych wypłaca się tylko jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego. Ustawodawca sformułował jednoznacznie tę regułę w art. 95 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Przepis ten wskazuje, że zbieg prawa do kilku świadczeń określonych w ustawie rodzi dla organu rentowego obowiązek wypłaty tylko jednego świadczenia, a mianowicie wybranego przez zainteresowanego lub tego spośród przysługujących wnioskodawcy, którego wysokość jest najwyższa.

W związku z powyższym, w razie nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przez osobę uprawnioną do renty rodzinnej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaci tylko jedno świadczenie. W takiej sytuacji wdowa może wybrać własną emeryturę bądź rentę rodzinną po zmarłym mężu. W przypadku niedokonania wyboru, organ rentowy sam podejmie decyzję, kierując się wysokością świadczeń. Pierwszeństwo będzie przysługiwało wyższemu z nich. Powyższa konstrukcja, umożliwiająca wybranie przez uprawnionego świadczenia wyższego lub bardziej korzystnego, jest rozwiązaniem przyjętym na rzecz ubezpieczonych.

Zasada wypłaty we wskazanych przypadkach jednego świadczenia ma źródło w repartycyjnym charakterze systemu ubezpieczeń społecznych. Jednym z podstawowych założeń tego systemu jest prawo do świadczenia pieniężnego w razie spełnienia jednego z ryzyk ubezpieczeniowych, do których zalicza się, obok dożycia określonego w przepisach wieku emerytalnego lub niemożności kontynuowania pracy zarobkowej z powodu niezdolności do pracy, także śmierć żywiciela. Podkreślić należy również, że system repartycyjny opiera się na zasadzie tzw. umowy generacyjnej, co oznacza, że pracujący płacą składki, które od razu są przeznaczane na bieżącą wypłatę emerytur, rent i różnego rodzaju zasiłków dla osób, które spełniają wymagane przepisami prawa warunki. Składki wpłacane przez ubezpieczonego nie stanowią zatem jego osobistego kapitału. Z tego względu, w razie zbiegu u jednej osoby prawa do własnej emerytury i renty rodzinnej z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wypłaca się tylko jedno z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez zainteresowanego.

Ustawodawca uznał również, że brak jest uzasadnienia dla różnicowania wysokości renty rodzinnej w zależności od tego, czy osoba do niej uprawniona ma jednocześnie prawo do własnej emerytury, skoro osoba będąca w takiej sytuacji może pobierać tylko jedno z tych świadczeń. Osobie, która wybrała rentę rodzinną, system ubezpieczeń społecznych jest zobowiązany do zapewnienia takiej samej sytuacji materialnej jak wówczas, gdyby nie nabyła prawa do własnej emerytury.

Propozycja przyznania wdowie pobierającej rentę rodzinną po zmarłym małżonku ułamkowej części emerytury własnej – z tego tytułu, że podlegała ona ubezpieczeniom społecznym – byłaby sprzeczna także z podstawową zasadą obowiązującą w systemie ubezpieczeń społecznych, mówiącą, że wysokość świadczeń jest pochodną podstawy wymiaru składek i długości stażu pracy samego ubezpieczonego, a nie ubezpieczonego i członków jego rodziny.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu