Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Testament z samym zapisem windykacyjnym mieszkania, nieruchomości czy domu

Zgodnie z art. 926 § 1 kodeksu cywilnego (dalej jako: KC) powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Pierwszeństwo ma dziedziczenie testamentowe. Dziedziczenie ustawowe wchodzi w grę co do całości spadku, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy lub gdy żadna z powołanych przez niego osób nie chce lub nie może być spadkobiercą (art. 926 § 2 KC). Każda osoba może rozrządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci w drodze jednostronnej czynności prawnej, jaką jest testament. Zarówno samo sporządzenie testamentu, jak i jego treść, zależy wyłącznie od woli spadkodawcy. To spadkodawca decyduje bowiem o kręgu spadkobierców, tj. czy będą po nim dziedziczyć spadkobiercy ustawowi, czy też inne osoby.

Ustawodawca przewidział kilka równorzędnych form testamentów zwykłych. I tak, zgodnie z treścią art. 950 KC testament może być sporządzony w formie aktu notarialnego. Testament może być również sporządzony własnoręcznie (tzw. testament holograficzny art. 949 KC.) w ten sposób, że spadkodawca napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą. Jako wyraz woli spadkodawcy testament musi zawierać oświadczenie jednostronne, zawierające rozrządzenie majątkiem na wypadek śmierci, powołujące do całego lub do części spadku jednego lub więcej spadkobierców. Podkreślenia wymaga, iż obie formy testamentu mają równorzędną moc prawną. Spadkodawca może w każdej chwili odwołać zarówno cały testament jak i jego poszczególne postanowienia (art. 943 KC). Jeśli spadkodawca tak postanowi, testament późniejszy odwołuje poprzedni w całości (art. 947 KC).

Testament z samym zapisem windykacyjnym mieszkania, nieruchomości czy domu Poznań

Spadkodawca może powołać do całości spadku jedną lub kilka osób (art. 959 KC). Art. 1008 KC zawiera definicję legalną instytucji wydziedziczenia, która w rozumieniu kodeksu znaczy tyle co pozbawienie prawa do zachowku. Jest ono dopuszczalne w przypadkach wymienionych enumeratywnie w art. 1008 KC. Zgodnie z treścią art. 1025 § 1 KC zdanie pierwsze sąd na wniosek osoby mającej w tym interes stwierdza nabycie spadku przez spadkobiercę.

W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku sąd bada kto jest spadkobiercą (art. 670 KPC zdanie pierwsze). Obowiązek zbadania, kto jest spadkobiercą, dotyczy spadkobierców zarówno powołanych do spadku z ustawy, jak i z testamentu. W tym drugim przypadku, konieczne jest wstępne stwierdzenie, czy spadkodawca pozostawił testament, następnie jego otwarcie i ogłoszenie oraz ewentualne zbadanie zarzutów kwestionujących jego ważność lub skuteczność. Po ustaleniu spadkobierców powołanych do dziedziczenia z mocy testamentu oraz zapisobiorców z tytułu zapisu windykacyjnego nieodzowne jest jeszcze zbadanie okoliczności wyłączających lub ograniczających zdolność spadkobrania (np. art. 927 § 1 i 3 i art. 967 KC.) oraz stwierdzenie skuteczności zapisu (art. 9812 KC. tak: J. Gudowski, Kodeks postępowania cywilnego Komentarz pod red. T. Erecińskiego , źródło: LEX).W ramach tego postępowania, sąd nie bada natomiast jakie składniki wchodzą w skład spadku, ustala jedynie czy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo w spadku objęte zarządem sukcesyjnym (art. 670 § 2 KPC). Poza kognicją sądu pozostaje również rozstrzygnięcie o zachowku, w tym również ocena podstaw do wydziedziczenia, co do którego właściwa jest droga procesu cywilnego (orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 31 sierpnia 1966 r. III CR 156/66, OSNCP 1967, z. 2, poz. 35).

Z treści art. 924 KC wynika, że spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, zaś art. 925 KC stanowi, że spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Zgodnie z art. 926 KC powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu (§ 1). Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą (§ 2). Powyższe oznacza, że dziedziczenie ustawowe ma charakter subsydiarny, znajduje zastosowanie, gdy nie powołano spadkobiercy testamentowego albo powołany spadkobierca nie może lub nie chce dziedziczyć. Mianowicie, jeżeli spadkodawca nie pozostawił testamentu, to dopiero wówczas przepisy kodeksu cywilnego stanowią w swej treści kto i z jakim udziałem dziedziczy spadek po osobie zmarłej. Natomiast, jeżeli spadkodawca pozostawił testament, rzeczą Sądu prowadzącego postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku jest ocena ważności testamentu wobec treści przepisów kodeksu cywilnego.

Stosownie do treści art. 981 1 § 1 KC w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego spadkodawca może postanowić, że oznaczona osoba nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku (zapis windykacyjny).

Testament z samym zapisem windykacyjnym mieszkania, nieruchomości czy domu Poznań

Zapis windykacyjny został skonstruowany jako instytucja alternatywna w stosunku do dziedziczenia. Ustanowienie w testamencie spadkobierców nie pozwala spadkodawcy na przesądzenie o tym, jakie konkretnie przedmioty przypadną poszczególnym spadkobiercom, może on jedynie określić wielkość korzyści przypadających spadkobiercom ze spadku (wielkość udziału w całym spadku). Zapis windykacyjny natomiast pozwala testatorowi na uczynienie ściśle określonych przysporzeń na rzecz wskazanych osób, a więc następstwo prawne po osobie zmarłej zostaje ukształtowane zgodnie z wolą testatora. Zapisobierca windykacyjny otrzyma zawsze i wyłącznie przedmiot wskazany w testamencie. Tym samym instytucja zapisu windykacyjnego daje osobie fizycznej możliwość decydowania, po jej śmierci, o losach poszczególnych przedmiotów spadkowych (M. Pazdan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. II, s.1153).

Zgodnie z § 2 powołanego przepisu przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:

1) rzecz oznaczona co do tożsamości,

2) zbywalne prawo majątkowe,

3) przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne,

4) ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności,

5) ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej (§ 2)

Należy zaznaczyć, że wymogi ważnego ustanowienia zapisu windykacyjnego są dwojakie. Pierwszym z nich jest umieszczenie go w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego, drugim – uczynienie przedmiotem zapisu windykacyjnego przedmiotu wskazanego w art. 9811 § 2 KC.

Należy zauważyć, że zapisobierca windykacyjny co do zasady odpowiada za długi spadkowe wspólnie ze spadkobiercami, na zasadach przewidzianych w art. 10341 – 10343 KC (do chwili działu spadku – solidarnie ze spadkobiercą, z możliwością wystąpienia z roszczeniem regresowym do spadkobiercy, na podstawie art. 10341 par. 2 KC; po dziale spadku – proporcjonalnie do uzyskanego przysporzenia). W literaturze pojawił się także pogląd, że za długi związane z przedmiotem zapisu windykacyjnego powstałe już po otwarciu spadku odpowiada wyłącznie zapisobierca windykacyjny (A. K. (red.), E. N.:Kodeks cywilny. Komentarz. Tom IV. Spadki, Komentarz do art. 10341 KC).

Jak wynika jednakże z treści art. 10343 KC, odpowiedzialność osoby, na rzecz której został uczyniony zapis windykacyjny za długi spadkowe jest ograniczona do wartości przedmiotu zapisu windykacyjnego według stanu i cen z chwili otwarcia spadku (także jeśli przedmiot ten następnie zostanie zniszczony lub zużyty). Zapisobierca odpowiada całym swoim majątkiem, a nie tylko przedmiotem zapisu windykacyjnego, jednakże odpowiedzialność ta kształtuje się w granicach, które wyznacza wartość otrzymanego przysporzenia. Ograniczenie to działa od chwili otwarcia spadku (por.: E. Skowrońska – Bocian, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom VI. Spadki, Komentarz do art. 10343 KC, WKP, 2017).

Sprawa spadkowa opracowana przez Kancelarię

Należy wskazać, spadkodawczyni pozostawiła testament notarialny, jednak obejmuje on wyłącznie zapis windykacyjny. Treść aktu notarialnego nie nasuwa wątpliwości co do rzeczywistej woli spadkodawczyni. Z aktu notarialnego jednoznacznie wynika, że jej wolą było uczynienie zapisu windykacyjnego zgodnie z art. 9811 KC, nie zaś powołanie spadkobierców testamentowych. W związku z powyższym, do dziedziczenia po J. D. (1) dochodzą spadkobiercy ustawowi.

Testament z samym zapisem windykacyjnym mieszkania, nieruchomości czy domu Poznań

W dacie śmierci J. D. (1) spadkobiercami ustawowymi pozostawali: córka J. R. i syn M. D.. Wobec powyższego, zgodnie z dyspozycją art. 931 § 1 KC dziedziczą oni spadek po wskazanej zmarłej w ½ części każde z nich, o czym orzeczono w punkcie I postanowienia.

Odnosząc się do testamentu notarialnego obejmującego zapis windykacyjny należy stwierdzić, że w toku postępowania nie zostały ujawnione żadne okoliczności wskazujące na nieważność testamentu w rozumieniu art. 945 KC. Żadna ze stron ważności testamentu J. D. (1) nie kwestionowała.

Treść zapisu windykacyjnego została zawarta w testamencie notarialnym. Zgodnie z wolą testatorki cały przypadający udział w nieruchomości objętej księgą wieczystą (…) nabywa wnuk E. R., zaś spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu położonego w B. przy ulicy (…) nabywa wnuk K. R.

Mając powyższe na uwadze i treść zapisu windykacyjnego zawartą w § 1 aktu notarialnego, Sąd w pkt II postanowienia stwierdził, iż zgodnie z zapisem windykacyjnym dokonanym przez J. D. (1) w testamencie notarialnym:

wnuk E. R. s. M. i J. nabył w całości przysługujący J. D. (1) udział we wspólności ustawowej małżeńskiej z mężem S. D. w prawie własności nieruchomości położonej we wsi J. gmina S. oznaczonej numerem geodezyjnym (…) dla której w Sądzie Rejonowym w Białymstoku prowadzona jest księga wieczysta (…);

wnuk K. R. s. M. i J. nabył przysługujące J. D. (1) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ulicy (…) wraz z wkładem zgromadzonym w B. Spółdzielni Mieszkaniowej w B. (brak księgi wieczystej) . Postanowienie Sądu Rejonowego – II Wydział Cywilny Odwoławczy z dnia 28 sierpnia 2014 r. II Ns 1415/14

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu