Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zaliczenie i dodatnie darowizny na schedę spadkową pieniędzy, mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości przy podziale spadku po śmierci

Wedle przepisu z art. 922 § 1 KC prawa i obowiązki majątkowe zmarłego z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi czwartej kodeksu cywilnego. Wraz z nabyciem spadku przez kilku spadkobierców powstaje między nimi wspólność praw i obowiązków spadkowych, która to wspólność utrzymuje się do chwili dokonania działu spadku. Do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych – z zachowaniem przepisów tytułu VIII kodeksu cywilnego (art. 1035 KC).

Wspólność majątku spadkowego jest traktowana jako stan przejściowy, jej zniesienie może nastąpić w każdym czasie, na żądanie uprawnionych, w formie działu spadku. Dział spadku regulują art. 1037-1046 KC, w tym zakresie także stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności w częściach ułamkowych (art. 210-212 oraz 220 KC) oraz przepisy regulujące postępowanie w sprawach o zniesienie współwłasności (art. 680-689, 606-608, 617-625, 1066-1071 KPC). W zasadzie dział spadku może nastąpić na podstawie zgodnego wniosku współspadkobierców (art. 687 KPC), o ile zaproponowany sposób podziału nie sprzeciwia się prawu i zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 1998 r., I CKU 68/98). Żądanie działu spadku i zniesienia współwłasności jest ustawowym prawem współwłaścicieli o tak podstawowym charakterze, iż co do zasady nie może być uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, bowiem z samego założenia współwłasność jest nietrwała i każdy ze współwłaścicieli musi liczyć się z możliwością jej zniesienia także w sposób, który może pozbawić go prawa do rzeczy lub je ograniczyć. Dlatego też w zasadzie nie można oddalić wniosku o zniesienie współwłasności z powołaniem się na postanowienia art. 5 KC np. z tego powodu, że przedmiot działu jest niepodzielny, a spadkobierca nie ma możliwości spłaty drugiego spadkobiercy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 kwietnia 1990 r., III CZP 15/90, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 czerwca 2002 r., I CKN 249/00).

Dział spadku może nastąpić w dwojaki sposób, bądź na mocy umowy zawartej pomiędzy wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia Sądu (art. 1037 § 1 KC). Skutkiem działu jest uregulowanie stosunków pomiędzy współspadkobiercami w zakresie składników spadku. W postępowaniu o dział spadku Sąd nie dzieli długów spadkowych. Od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów (art. 1034 § 2 KC).

Zgodnie z przepisem art. 684 KPC, skład i wartość spadku podlegającego podziałowi ustala sąd. Ponadto, w świetle przepisu art. 687 KC w braku podstaw do wydania postanowienia działowego na podstawie zgodnego wniosku uczestników, dział spadku będzie rozpoznany według przepisów poniższych KPC, co wyraźnie nawiązuje do przewidzianych przy zniesieniu współwłasności sposobów podziału: na zgodny wniosek oraz w braku zgodnego projektu podziału. Również więc w sprawie o dział spadku należy dążyć przede wszystkim do zgodnego podziału, stosując odpowiednio przepis art. 622 KPC Dopiero wtedy gdy zawiodą próby doprowadzenia do działu zgodnego z wolą wszystkich spadkobierców, sąd przeprowadzi dział stosownie do art. 623 KPC i przepisów prawa materialnego. Do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3 (art. 688 KPC).

Zaliczenie i dodatnie darowizny pieniędzy, mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości przy podziale spadku po śmierci zaliczenie darowizny na schedę spadkową Poznań Warszawa

Zgodnie z art. 1035 KC jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Instytucja zaliczania na schedę spadkową ma urzeczywistniać ideę równego traktowania dzieci i małżonka spadkodawcy w zakresie ich uprawnień do spadku i zmierza do przywrócenia właściwych proporcji dziedziczenia ustawowego, zachwianych poczynionymi przez spadkodawcę na rzecz jedynie niektórych spadkobierców nieodpłatnych przysporzeń majątkowych.

Zgodnie z art. 1039 § 1 KC jeżeli w razie dziedziczenia ustawowego dział spadku następuje między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn oraz zapisów windykacyjnych, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia. Przepis art. 1042 § 1 KC stanowi, że zaliczenie na schedę spadkową przeprowadza się w ten sposób, że wartość darowizn lub zapisów windykacyjnych podlegających zaliczeniu dolicza się do spadku lub do części spadku, która ulega podziałowi między spadkobierców obowiązanych wzajemnie do zaliczenia, po czym oblicza się schedę spadkową każdego z tych spadkobierców, a następnie każdemu z nich zalicza się na poczet jego schedy wartość darowizny lub zapisu windykacyjnego podlegającej zaliczeniu. Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku.(art. 1042 § 2 KC)

Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 19 listopada 2004 roku (II CK 155/14, L.), według art. 1042 § 1 KC zaliczenie na schedę polega na doliczeniu do spadku wartości darowizn podlegających zaliczeniu i jest to pierwsza czynność arytmetyczna po ustaleniu wartości spadku podlegającego podziałowi. Drugą czynność stanowi podział uzyskanej sumy między spadkobierców, stosownie do udziału w spadku wyrażonego ułamkowo (obliczanie schedy spadkowej każdego spadkobiercy). Trzecią czynnością jest zaliczanie darowizn czyli odjęcie od schedy wartości darowizny podlegającej zaliczeniu. Wynik dodatni oznacza konieczność spłaty przez spadkobiercę otrzymującego spadek w naturze. Ujemny wynik odejmowania oznacza, że spadkobierca uzyskał więcej niż przypadałoby mu, gdyby spadkodawca nie dokonał darowizny i tę część majątku zachował w postaci niezmienionej aż do otwarcia spadku; ale zgodnie z art. 1040 KC nadwyżki nie zwraca. Odmienny sposób zaliczania darowizny jako sprzeczny z art. 1042 § 1 KC nie ma podstaw. Podkreślenia wymaga ponadto, że na podstawie art. 1042 § 2 KC wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku. Przyjęcie jakiejkolwiek innej daty ustalenia wartości przedmiotu darowizny narusza powyższy przepis (postanowienie SN z dnia 16 kwietnia 2000 roku, II CKN 892/98, L.).

Pojęcie darowizny użyte w art. 1039 § 1 KC należy rozumieć szeroko, jako obejmujące wszelkie przysporzenia pod tytułem darmym, które za życia spadkodawcy przeszły z jego majątku do majątku spadkobiercy (E. Niezbecka, w: A. Kidyba, Komentarz KC, t. 4, 2012, s. 358; post. SN z 27.9.2017 r., V CSK 50/17, Legalis; post. SN z 23.11.2012 r., I CSK 217/12, Legalis; post. SN z 9.12.2010 r., III CSK 39/10, Legalis), a nawet korzyści uzyskane na podstawie dyspozycji dokonanej w oparciu o art. 56 PrBank (E. Niezbecka, w: A. Kidyba, Komentarz KC, t. 4, 2012, s. 359; post. SN z 27.9.2017 r., V CSK 50/17, Legalis). W tym nurcie jako darowiznę w rozumieniu komentowanego przepisu kwalifikuje się wszelkie przysporzenia, także niemające formy prawnej darowizny, jeśli zostały uczynione nieodpłatnie, a intencją stron było dokonanie ich na poczet przyszłego spadku (E. Skowrońska-Bocian, J. Wierciński, w: J. Gudowski, Komentarz KC, t. 6, 2017, s. 423).

Jeśli spadkobierca otrzymał od spadkodawcy darowiznę, która przewyższyła wartość schedy spadkowej, nie musi zwracać nadwyżki, ale równocześnie nie jest uwzględniony przy dziale spadku. Do jej oszacowania przyjmuje się wartość z chwili działu spadku. Takie uregulowanie zawiera kodeks cywilny, przemawiają też za tym względy sprawiedliwości. Ustawodawca tymczasem upraszcza tę sytuację, wyłączając z operacji rachunkowej zarówno wartość takiej darowizny lub zapisu windykacyjnego (nie dolicza się ich bowiem do spadku podlegającemu podziałowi), jak i spadkobiercę obdarowanego lub mającego równocześnie status legatariusza windykacyjnego. Przyjmuje się, że pominięty spadkobierca został już zaspokojony wartością darowizny lub wartością przedmiotu zapisu windykacyjnego, a zatem nie należy mu się nic więcej ze spadku. Rozliczenie następuje zatem między pozostałymi spadkobiercami.

Zaliczenie i dodatnie darowizny na schedę spadkową

Dalszy zstępny spadkodawcy obowiązany jest do zaliczenia na schedę spadkową darowizny oraz zapisu windykacyjnego dokonanych przez spadkodawcę na rzecz jego wstępnego. Chodzi tu o sytuacje, w których wstępny spadkobiercy (bezpośredni beneficjent darowizny lub zapisu windykacyjnego) nie dożył otwarcia spadku lub jest tak traktowany.

Nie wyłącza się dopuszczalności określenia realnej wartości darowizny dokonanej w formie pieniężnej na podstawie innego miernika niż nominalne wartości określonej kwoty pieniężnej, jeżeli pomiędzy datą dokonania darowizny a datą otwarcia spadku nastąpi znaczny spadek siły nabywczej pieniądza, oraz, że ustalenia realnej wartości darowizny w formie pieniężnej można dokonać biorąc za podstawę rzeczy, które można było nabyć za darowane kwoty.

Ponadto zgodnie z art. 1043 KC przepisy o zaliczeniu darowizn na schedę spadkową stosuje się odpowiednio do poniesionych przez spadkodawcę na rzecz zstępnego kosztów wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, o ile koszty te przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku. W doktrynie wskazuje się, że miara kosztów wychowania i wykształcenia musi być ustalana indywidualnie, przy uwzględnieniu całokształtu sytuacji majątkowej i osobistej członków danej rodziny. Przyjmuje się, że koszty, o których tu mowa „przekraczać będą przeciętną miarę przede wszystkim wówczas, gdy wysoki poziom wykształcenia i wychowania jednego z dzieci osiągnięty zostaje kosztem pozostałych (E. Skowrońska-Bocian, w: Komentarz do KC, Ks. IV, 2007, s. 170).

Zaliczenie i dodatnie darowizny na schedę spadkową pieniędzy, mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości przy podziale spadku po śmierci zaliczenie darowizny na schedę spadkową Poznań Warszawa

Co do żądania waloryzacji darowizn, należało mieć na względzie, że w przypadku, gdy przedmiotem darowizny jest suma pieniężna zasadniczo dokonuje się jej doliczenia do spadku według wartości nominalnej. Jednakże, gdy pomiędzy dokonaniem darowizny, a zaliczeniem jej na schedę spadkową upłynął znaczny czas takie postępowanie może być krzywdzące dla zobowiązanego do spłat z tytułu działu spadku. Ustalenie realnej wartości przedmiotu darowizny służyć ma bowiem sprawiedliwemu rozłożeniu ciężaru wynikającego z obowiązku dokonania spłat jednej strony i korzyści uzyskiwanej przez uprawnionego w wyniku darowizny, z drugiej strony.

Wartość darowizn ustala się na według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku (art. 1042 § 3 KC). Przy ewentualnej waloryzacji darowizn nie powinno brać się pod uwagę wyłącznie przesłanek z art. 3581§ 3 KC W przypadku darowizn chodzi bardziej o urealnienie świadczenia w sposób taki, aby nikt nie został pokrzywdzony.

Przypomnienia wymaga, iż wobec ogólnej reguły rozkładu ciężaru dowodu, wyrażonej w art. 6 KC ciężar udowodnienia faktu darowizny obciąża spadkobiercę, który domaga się jej zaliczenia na schedę spadkową. Natomiast na spadkobiercy, który otrzymał przedmiot darowizny, ale twierdzi, że nie podlega ona zaliczeniu, spoczywa ciężar udowodnienia, iż darowizna została dokonana ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 1

Wnioskiem wnioskodawczyni M. S. wniosła o ustalenie, że w skład spadku po jej matce – E. Z., zmarłej 14 lutego, wchodzi: stanowiący odrębną nieruchomość lokal mieszkalny oznaczony numerem (…), położony w budynku przy ul. (…), dla którego Sąd Rejonowy dla W. M.w W., VII Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą (…), z którym związany jest udział wynoszący (…) w nieruchomości wspólnej, którą stanowi prawo użytkowania wieczystego oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, objęte księgą wieczystą (…), prowadzoną przez Sąd Rejonowy dla W. M.w W., VII Wydział Ksiąg Wieczystych o wartości 300.000 złotych.

We wniosku M. S. wskazała, że sprawa o stwierdzenie nabycia spadku prowadzona była, gdzie postanowieniem w tej sprawie wydanym w dniu 13 lipca Sąd stwierdził nabycie spadku po E. Z. przez jej córki, M. S. oraz B. D. określając udział w spadku każdej z nich w wymiarze ½. Wnioskodawczyni zaproponowała podział spadku po E. Z. poprzez przyznanie jej do czasu sprzedaży lokalu mieszkalnego o nr (…) znajdującego się w budynku przy ul. (…), a następnie o zaliczenie na poczet schedy spadkowej B. D. kwoty 35.000 złotych jako kwoty udziału zmarłej w zakupie kawalerki, stanowiącego następnie przedmiot darowizny dla P. D., córki B. D. oraz kwoty 24.000 złotych tytułem różnicy na korzyść B. D., jaka powstała przy rozliczeniu pomiędzy spadkobierczyniami środków pieniężnych zgromadzoną przez zmarłą.

Zaliczenie i dodatnie darowizny na schedę spadkową

Ponadto wnioskodawczyni wniosła o pomniejszenie kwoty uzyskanej ze sprzedaży lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład spadku należnej B. D. o część kosztów jego utrzymania przez okres 360 miesięcy w wysokości 250 złotych miesięcznie, koszty utrzymania mieszkania w wysokości 550 złotych za poprzedzający wniosek okres rozliczeniowy, przyszłe koszty utrzymania mieszkania do dnia jego sprzedaży w wymiarze miesięcznym: 550 złotych tytułem czynszu oraz 200 złotych tytułem opłat za energię elektryczną, a także o koszty remontów niniejszego mieszkania.

Uczestniczka postępowania B. D. co do zasady przyłączyła się do wniosku, ale zakwestionowała kwoty wskazane przez wnioskodawczynię do potrącenia z kwoty uzyskanej ze sprzedaży lokalu wchodzącego w skład spadku. W pierwszej kolejności wskazała, że z otrzymanej przez E. Z. darowizny pokryła koszty pogrzebu, a także kwotę 10.000 złotych podzieliła między swoje córki, zatem różnica pomiędzy uzyskaną przez nią darowizną a darowizną uzyskaną przez wnioskodawczynię wynosi jedynie 10.000 złotych. Następnie wskazała, że koszty utrzymania przedmiotowego lokalu powinny spoczywać na M. S., ponieważ ona w tym lokalu zamieszkuje. Ponadto wyraziła zamiar zawarcia ugody stanowiącej, że w przypadku sprzedaży lokalu wchodzącego w skład spadku z przydającej jej części ceny sprzedaży zwróci wnioskodawczyni kwotę 45.000 złotych, będącą sumą kwoty 10.000 złotych, tj. różnicy pomiędzy uzyskanymi przez spadkobierczynie darowizn oraz kwoty 35.000 złotych, jaką spadkodawczyni uiściła tytułem zapłaty ceny za mieszkanie, które następnie było przedmiotem darowizny na rzecz P. D.. Uczestniczka wskazała, iż koszty pogrzebu były znacznie wyższe niż wskazane w dołączonych do akt sprawy dokumentach i dotyczyły one m.in. przygotowania uroczystości pogrzebowej, tzw. „konsolacji”. Nie potwierdziła jednak tego, by otrzymała w ogóle zasiłek pogrzebowy.

Żadna z uczestniczek postępowania nie była zainteresowana podziałem lokalu mieszkalnego wchodzącego w skład masy spadkowej. Poza tym już we wniosku M. S. wnosiła o zniesienie współwłasności stosownie do treści art. 212 § 2 KC, natomiast podczas uczestniczka postępowania B. D. nie oponowała co do takiego sposobu działu spadku.

Ponadto przy dokonywaniu podziału niniejszego składnika należało uwzględnić kwoty darowizn dokonywanych przez spadkodawczynię na rzecz wnioskodawczyni i uczestniczki postępowania. W niniejszej sprawie wartość spadku wynosiła łącznie 384.107,76 złotych (300.000 + 1.000 + 14.077,76 + 1.030 + 50.000 + 18.000). Zgodnie z postanowieniem stwierdzającym nabycie spadku po E. Z. schedy poszczególnych spadkobierców wynosiły więc po 192.053,88 złotych (tj. 384.107,76:2=192.053,88), gdyż B. D. oraz M. S. odziedziczyły spadek po E. Z. w wymiarze 1/2 części spadku. Po uwzględnieniu otrzymanych darowizn scheda B. D. wyniosła 139.053,88 złotych (tj. 192.053,88 – 50.000 – 3.000=139.053,88), a scheda M. S. wyniosła 160.946,12 złotych (tj. 192.053,88 – 18.000 – 12.107,76 – 1000 = 160.946,12).

Zaliczenie i dodatnie darowizny pieniędzy, mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości przy podziale spadku po śmierci zaliczenie darowizny na schedę spadkową

Przy ustalaniu wysokości schedy spadkowej dla B. D., Sąd wziął pod uwagę kwotę darowizny, jaką otrzymała ona od zmarłej tj. 50.000 złotych, ale także kwotę, jaką otrzymała ona od M. S. w wysokości 3.000 złotych, pochodzącą z rachunku bankowego E. Z.. Z kolei ustalając schedę spadkową należną M. S. Sąd uwzględnił darowiznę na jej rzecz dokonaną przez E. Z. w kwocie 18.000 złotych, kwotę 12.107,76 złotych jako sumę środków wypłaconych przez wnioskodawczynię z rachunku bankowego należącego do zmarłej pomniejszoną o 3.000 złotych, które wnioskodawczyni dała uczestniczce, a także wartość ruchomości znajdujących się w przedmiotowym lokalu o wartości 1.000 złotych.

Należy wskazać, iż przy ustalaniu wysokości sched spadkowych należnych spadkobierczyniom Sąd nie uwzględnił wniosku M. S. o pomniejszenie schedy należnej B. D. o kwotę 35.000 złotych, jaką zmarła E. Z. zapłaciła tytułem ceny udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego nr (…) położonego przy ul. (…) w W., który następnie darowała tytułem darowizny córce B. P. D.. W niniejszej sprawie nabycie spadku przez wnioskodawczynię i uczestniczkę odbyło się na podstawie ustawy. Powołany wyżej przepis art. 1039 § 1 wyznacza przesłanki, które muszą zaistnieć aby zaktualizował się obowiązek spadkobierców do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn i zapisów windykacyjnych. Pierwszą z tych przesłanek jest podstawa dziedziczenia – przepis stanowi, iż musi ono nastąpić na podstawie ustawy. W dalszej kolejności przepis wyznacza krąg spadkodawców, wobec których aktualizuje się zobowiązanie do zaliczenie darowizn oraz zapisów windykacyjnych na schedę spadku – obowiązek ten aktualizuje się, gdy dziedziczenie następuje pomiędzy zstępnymi lub pomiędzy zstępnymi i małżonkiem. Ostatnią przesłankę, wywnioskowaną a contrario z powołanego przepisu jest warunek, aby z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności nie wynikało, że dokonane przez spadkodawcę darowizna lub zapis windykacyjny zostały dokonane ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia. Jedynie gdy zachodzą wszystkie te przesłanki spadkobiercy zobowiązani są dokonać stosownych zaliczeń na schedę spadkową.

Dziedziczenie długów, pożyczek i kredytów po ojcu z którym nie mieli kontaktu

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż przedmiotowa darowizna w kwocie 35.000 złotych na rzecz P. D. nie jest darowizną podlegającą zaliczeniu na schedę spadkową. Dziedziczenie spadku w niniejszej sprawie odbyło się na mocy ustawy między M. S. a B. D. i tylko darowizny dokonane przez spadkodawczynię na ich rzecz podlegają zaliczeniu na schedę spadkową. Przy zaliczaniu darowizn na schedę spadkową bierze się pod uwagę tylko darowizny dokonane na rzecz spadkobierców uczestniczących w dziale, a nie uwzględnia się darowizn uczynionych na rzecz innych osób. P. D. nie jest spadkobierczynią E. Z. i wbrew twierdzeniom wnioskodawczyni – nie ma jakichkolwiek podstaw prawnych do zaliczania darowizn dokonanych na jej rzecz na schedę spadkową B. D.. Potwierdza to zresztą analiza treści art. 1041 KC. Zatem Sąd nie uwzględnił wniosku M. S. w tym zakresie.

Znosząc współwłasność rzeczy wymienionych w punkcie I Sąd postanowił przyznać je na wyłączną własność wnioskodawczyni M. S.. Postanowienie w zakresie lokalu mieszkalnego nr (…) przy ul. (…) pozostaje w zgodzie z wnioskiem o dział spadku. Należy także podkreślić, że w trakcie postępowania strony nie prowadziły w tym zakresie sporu.

W ocenie Sądu aktualna sytuacja majątkowa M. S. pozwala na przyjęcie, iż będzie ona w stanie spłacić B. D.. Wnioskodawczyni pracuje zawodowo, posiada oszczędności, nie ma nikogo na utrzymaniu, a pozostałe środki konieczne do spłaty na rzecz B. D. będą pochodziły z majątku jej męża. Mając na uwadze, iż wnioskodawczyni posiada możliwość uczynienia zadość obowiązkowi spłaty uczestniczki, Sąd orzekł w tym zakresie zgodnie z wnioskiem.

Rozstrzygając co do pozostałych składników masy spadkowej, wymienionych w punkcie I w podpunktach 1 i 3 Sąd postanowił przyznać je na własność wnioskodawczyni. Z uwagi na fakt korzystania przez wnioskodawczynię z lokalu mieszkalnego, o którym mowa wyżej podjęcie przez Sąd odmiennego rozstrzygnięcia co do ruchomości stanowiących jego wyposażenie przeczyłoby logice i prowadziłoby jedynie do generowania kolejnych, niepotrzebnych konfliktów pomiędzy członkami bliskiej rodziny. Ponadto uczestniczka w trakcie postępowania nie zgłaszała sprzeciwu czy zastrzeżeń wobec takiego rozstrzygnięcia.

Analogicznie w stosunku do środków pieniężnych zgromadzonych przez E. Z. na rachunku bankowym Sąd uznał, iż znajdują się one w dyspozycji wnioskodawczyni. Należy pamiętać, iż M. S. dokonała już wypłaty przedmiotowych środków z tego rachunku, ponadto przekazała ich część B. D..

Mając na względzie powołane wyżej okoliczności, Sąd orzekł jak w punkcie II sentencji, przyznając opisane wyżej składniki spadku na wyłączność wnioskodawczyni M. S., zaś w punkcie III – zgodnie z treścią art. 212 § 2 KC – zasądził od niej spłatę na rzecz B. D.. Wysokość wskazanej kwoty została ustalona przez Sąd stosowanie do wysokości sched przypadających spadkobierczyniom oraz w oparciu o niżej powołane przepisy. Postanowienie Sądu Rejonowego – XVI Wydział Cywilny z dnia 6 czerwca 2016 r. XVI Ns 1588/15

Zaliczenie i dodatnie darowizny pieniędzy, mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości przy podziale spadku po śmierci zaliczenie darowizny na schedę spadkową Poznań Warszawa

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 2

Sąd na schedę spadkową po J. K. (2) zaliczył wartość otrzymanych od spadkodawczyni darowizn uwzględniając w tym zakresie dyspozycję art. 1042 § 2 KC zgodnie z którym to przepisem wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili działu spadku. Przypomnieć należy że wartość wskazanych darowizn nie była kwestionowana i z ostała przyznana przez strony w toku postępowania .

Mając na względzie dyspozycję art. 1042 § 1 KC sąd obliczył wartość schedy spadkowej na kwotę : 397.728,00 zł. w tym wartość spadku – 324.728,00 zł.. i łączna wartość poczynionych darowizn – 73.000,00 zł… Tak więc mając na uwadze, że wnioskodawczyni i uczestnicy dziedziczą spadek po ¼ części to wartość schedy spadkowej każdego z nich wynosi po 99.432,00 zł..

Wnioskodawczyni w wyniku działu spadku przyznano majątek o wartości o 9.211,00 zł niższej niż należna jej wartość schedy spadkowej (99.432,00 – 90.221,00 zł = 9.211,00 zł) .

J. K. (1) w wyniku działu spadku otrzymał majątek o wartości 78.169,00 zł. i doliczając do tego wartość otrzymanej darowizny – 3.000,00 zł. to daje to kwotę 81.169,00 zł. a więc kwotę o 18.263,00 zł. niższą niż należna mu wartość schedy spadkowej (99.432,00 -81.169,00 zł = 18.263,00 zł.) .

Z. K. (1) w wyniku działu spadku otrzymał majątek o wartości 78.169,00 zł. i doliczając do tego wartość otrzymanej darowizny – 20.000,00 zł. to daje to kwotę 98.169,00 zł a więc kwotę o 1.263,00 zł. niższą niż należna mu wartość schedy spadkowej (99.432,00 – 98.169,00 = 1.263,00 zł.) .

K. W. (1) w wyniku działu spadku otrzymała majątek o wartości 78.169,00 zł. i doliczając do tego wartość otrzymanej darowizny – 50.000,00 zł. to daje to kwotę 128.169,00 zł a więc kwotę o 28.737,00 zł. wyższą niż należna jej wartość schedy spadkowej (128.169,00 zł. – 99.432,00 zł. = 28.737,00 zł.) .

Zaliczenie i dodatnie darowizny na schedę spadkową

Z uwagi na fakt, że K. W. (1) przyznano po zaliczeniu darowizny majątek o wyższej wartości niż należna jej scheda Sąd przyznał spłaty na rzecz wnioskodawczyni i uczestników J. K. (1) i Z. K. (1) mając na względzie dyspozycję art. 212 § 3 KC która z mocy art. 1035 KC znajduje zastosowanie do działu spadku, jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, Sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia. W razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. Wynikające z treści przepisu art. 212 § 3 KC dyrektywy znalazły swoje odbicie w treści postanowienia.

Sąd zasądził od K. W. (1) na rzecz G. K. dopłatę w kwocie 9.211,00 zł płatną w terminie 1 roku od uprawomocnienia się postanowienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności . Nadto Sąd zasądził od K. W. (1) na rzecz Z. K. (1) dopłatę w kwocie 1.263,00 zł płatną w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności i na rzecz J. K. (1) dopłatę w kwocie 18.263,00 zł płatną w terminie 2 lat od uprawomocnienia się postanowienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności . Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 30 grudnia 2016 r. I Ns 240/14

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 3

Wartość spadku podlegająca podziałowi między spadkobiercami obowiązanymi do zaliczenia darowizn wynosi 412.086,66 zł (wartość masy spadkowej 385.000+wartość darowizn 27.086,66 zł). Następnie obliczona wartość schedy spadkowej M. S. (3) wynosi 103.021,66 zł (2/8 wskazanej wartości spadku) i po odjęciu dokonanej darowizny pozostaje kwota 89.478,33 zł tytułem spłaty. Podany schemat obliczenia schedy spadkowej wnioskodawców prowadzi do wniosku, iż należna każdemu z nich tytułem spłaty kwota wynosi 44.739,17 zł (1/8 wskazanej wyżej wartości spadku pomniejszona o dokonaną darowiznę).

Podane wyżej obliczenia prowadzą do wniosku, iż uczestniczka M. N. byłaby zobowiązana do spłaty w łącznej wysokości 178.956,67 zł. Nawet w przypadku rozłożenia powyższej kwoty na raty na przestrzeni 10 lat (zgodnie z art. 212 § 3 KC maksymalny okres rozłożenia na raty). M. N. byłaby zobligowana do miesięcznych spłat w łącznej wysokości 1.491,30 zł. Biorąc pod uwagę okoliczność, że deklarowane miesięczne dochody M. N. nie przekraczają 2.000 zł, nie posiada ona żadnych oszczędności, mając dodatkowo zobowiązania kredytowe (w Banku (…) oraz pożyczkę zakładową), nadto nie deklarowała ona chęci zaciągnięcia zobowiązania kredytowego celem spłaty spadkobierców, wskazując, że nie jest ona w stanie takiego zobowiązania udźwignąć, należało uznać, że uczestniczka postępowania nie będzie w stanie dokonać spłaty spadkobierców w razie przyznania jej na wyłączną własność udziału ½ w prawie własności nieruchomości położonej w B..

Zaliczenie i dodatnie darowizny pieniędzy, mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości przy podziale spadku po śmierci zaliczenie darowizny na schedę spadkową Poznań Warszawa

W świetle powyższego, pomimo braku takiego wniosku uczestników, w przekonaniu Sądu jedyną możliwością dokonania podziału spadku po zmarłym S. N., w sposób pozwalający na zabezpieczenie interesów wszystkich spadkobierców jest podział cywilny rzeczy, tj. poprzez sprzedaż licytacyjną w trybie przepisów KPC (tj. sprzedaż egzekucyjna). Brak było bowiem zgodnego wniosku stron co do dokonania działu spadku, a proponowane przez uczestników sposoby nie mogły zostać uwzględnione właśnie z uwagi na sytuację materialną i finansową uczestniczki M. N., która jako jedyna deklarowała zgodę przyznania jej na własność składnika masy spadkowej. W ocenie Sądu sprzedaż w trybie egzekucji jest jedynym sposobem zniesienia współwłasności w okolicznościach niniejszej sprawy. Wskazać również należy, iż w takim wypadku zniesienie współwłasności między uczestnikami niniejszego postępowania nie nastąpi z chwilą prawomocności niniejszego postanowienia. Aby mogło nastąpić zniesienie współwłasności w zastosowanym trybie, konieczne są: nadanie orzeczeniu klauzuli wykonalności, zgłoszenie wniosku o wszczęcie egzekucji i jej przeprowadzenie, z tym skutkiem, że nastąpi sprzedaż licytacyjna. Sprzedaż bowiem w tym trybie pociąga za sobą ten skutek, że podmiotem własności staje się nabywca. Przejście w tych warunkach własności w tym trybie powoduje ustanie współwłasności między dotychczasowymi współwłaścicielami. W tym więc dopiero momencie następuje ustanie współwłasności. Dopóki zatem nie nastąpi sprzedaż w trybie przepisów art. 1066-1071 KPC, dopóty istnieje współwłasność między podmiotami, w stosunku do których zostało wydane orzeczenie o zniesieniu współwłasności w drodze sprzedaży publicznej (art. 1066 i nast. KPC) – vide : uchwała SN z dnia 20 lutego 1989 r. III CZP 4/89.

Sąd dokonując zniesienia współwłasności w trybie sprzedaży egzekucyjnej orzeka również o podziale sumy uzyskanej z egzekucji. Może jednak powyższe rozstrzygnięcie wydać dopiero po skutecznej sprzedaży rzeczy wspólnej. W niniejszej sprawie jednak Sąd postanowił dokonać podziału sumy uzyskanej z egzekucji wobec przesądzenia już o wysokości udziałów każdego z uczestników. Z tytułu sprzedaży nieruchomości budynkowej połowa sumy uzyskanej ze sprzedaży egzekucyjnej przysługiwać będzie M. N. jako współwłaścicielce nieruchomości. Z kolei druga połowa kwoty uzyskanej ze sprzedaży zostanie podzielona stosownie do wielkości udziałów przysługujących każdemu z uczestników, przy czym do kwoty tej należy doliczyć wartość darowizny w wysokości 27.086,66 zł, a następnie dokonując wypłaty środków poszczególnym spadkobiercom stosownie do wielkości ich udziałów, pomniejszyć schedy spadkowe M. S. (3) oraz S. i Ł. K. o kwoty: odpowiednio M. S. (3) o 13.5433,33 zł, S. i Ł. K. – każdemu o kwotę 6.771,66 zł. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 23 lipca 2013 r. I Ns 191/10

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 4

Mając na uwadze powyższe rozważania sąd uznał, że spadkodawca B. D. dokonał na rzecz uczestnika L. D. darowizny podlegającej zaliczeniu na schedę spadkowa w kwocie 349.500 zł, a na rzecz wnioskodawcy darowizny podlegającej zaliczeniu na schedę spadkowa w kwocie 50.000 zł. (1/2 wartości darowizn poczynionych przez małżonków B. i Z. D.)

Wartość majątku spadkowego pozostawionego przez spadkodawcę B. D. wynosi 1516,25 zł. Do tej wartości należy doliczyć wartości darowizny poczynionych przez spadkodawcę, tj. kwoty 349.500 zł. i 50.000 zł. Kwota stanowiąca podstawę do ustalenia wartości sched spadkowych wynosi zatem 401.016,25 zł, która należy podzielić na 3 (tyle wynoszą udziały spadkobierców) Wartość schedy spadkowej każdego spadkobiercy wynosi zatem 133.672 zł.

Zaliczenie i dodatnie darowizny na schedę spadkową pieniędzy, mieszkania, domu, lokalu czy nieruchomości przy podziale spadku po śmierci zaliczenie darowizny na schedę spadkową

Wartość otrzymanej przez uczestnika L. D. darowizny od ojca przewyższa wartość jego schedy spadkowej, a więc stosownie do art.1040 k.c. sąd nie uwzględnił zarówno jego jak i otrzymanej przez niego darowizny przy dziale spadku.

Należało zatem dokonać działu spadku między Z. D. i wnioskodawcą S. D.. Wartość majątku spadkowego pozostawionego przez spadkodawcę B. D., jak wcześniej ustalono, wynosi 1516,25 zł. Do tej wartości należy doliczyć wartości darowizny poczynionej przez spadkodawcę, na rzecz wnioskodawcy w kwocie 50.000 zł. Kwota stanowiąca podstawę do ustalenia wartości sched spadkowych wynosi zatem 51.516,25 zł. Kwotę tą należy podzielić na 2 (tyle wynoszą udziały spadkobierców) Wartość schedy spadkowej każdego spadkobiercy wynosi zatem 25.758,12 zł. Wartość otrzymanej przez wnioskodawcę darowizny od ojca przewyższa wartość jego schedy spadkowej, a więc stosownie do art.1040 k.c. sąd nie uwzględnił zarówno jego jak i otrzymanej przez niego darowizny przy dziale spadku.

Sąd nie rozliczał darowizny w postaci samochodu F. (…) uznając, że była to darowizna zwyczajowo przyjęta w rodzinie, gdyż każdy z synów B. D. korzystał z tego samochodu. Z tych też dokonując zniesienia współwłasności i działu spadku po B. D. sąd przyznał składniki majątku uczestniczce Z. D. bez obowiązku spłaty na rzecz wnioskodawcy i uczestnika L. D. Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny, sygn. akt: I Ns 152/15

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu