Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zamiar i plany sporządzenia nowego oraz odwołania starego testamentu

Zgodnie z art. 926 § 1 KC powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. W myśl § 2 przywołanego przepisu dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą. Z przepisu tego wynika pierwszeństwo dziedziczenia na podstawie testamentu w stosunku do dziedziczenia ustawowego.

Stosownie do art. 949 § 1 i 2 KC spadkodawca może sporządzić testament w ten sposób, że napisze go w całości pismem ręcznym, podpisze i opatrzy datą. Jednakże brak daty nie pociąga za sobą nieważności testamentu, jeżeli nie wywołuje wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.

W myśl art. 945 § 1 pkt 1 KC testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony: w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści lub pod wpływem groźby

W tym miejscu należy dodać, iż nieważności testamentu nie może powodować to, że spadkodawca sporządził testament będąc pod czyimś wpływem. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie III CK 523/02 stwierdził, że stan wyłączający świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli może bowiem być rozumiany tylko jako stan, w którym możliwość wolnego wyboru jest całkowicie wyłączona. Sugestia osób trzecich nie wyłącza swobody powzięcia decyzji. W przeciwnym wypadku niemal każde oświadczenie woli byłoby dotknięte wadą wskazaną w art. 945 § 1 pkt 1 KC, rzadko bowiem człowiek działa zupełnie swobodnie.

Zgodnie z przywołanym art. 945 § 1 pkt 1 KC nieważny jest również testament sporządzony pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu danej treści. Do przyjęcia, że testament został sporządzony pod wpływem błędu, nie ma znaczenia, czego błąd dotyczył, treści testamentu, czy też pobudek jego sporządzenia. Wystarczy, że w danych okolicznościach jest on subiektywnie istotny, czyli prowadzi do ustalenia, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu o określonej treści. Z tego też punktu widzenia nie ma znaczenia przyczyna powstania błędu, czy powstał on na skutek mylnego wyobrażenia testatora, czy działań osób trzecich. O tym, czy błąd spadkodawcy jest istotny, decyduje ocena konkretnego wypadku, przy uwzględnieniu wszelkich okoliczności, dokonywana wyłącznie w kategoriach subiektywnych spadkodawcy (błąd powinien stanowić przyczynę sprawczą sporządzenia testamentu).

Odwołanie testamentu zgodnie z art. 946 KC może nastąpić wyłącznie w ten sposób, że spadkodawca sporządzi nowy testament, bądź też, że w zamiarze odwołania testament zniszczy lub pozbawi go cech, od których zależy jego ważność, bądź wreszcie w ten sposób, że dokona w testamencie zmian, z których wynika wola odwołania jego postanowień.

Zgodnie bowiem z art. 947 KC, jeżeli spadkodawca sporządził nowy testament nie zaznaczając w nim, że poprzedni odwołuje, ulegają odwołaniu tylko te postanowienia poprzedniego testamentu, których nie można pogodzić z treścią nowego testamentu. Reguła ta znajduje zastosowanie w sytuacjach, gdy w testamencie późniejszym testator nie zaznaczył wyraźnie, że poprzedni testament odwołuje w całości lub części (art. 946 KC).

Zamiar i plany sporządzenia nowego i odwołania starego testamentu Poznań

Co do zasady brak możliwości ustalenia, który z testamentów jest ostatni, powoduje bezskuteczność wszystkich oświadczeń woli testatora. Jednakże, kolejność sporządzenia testamentów nie musi wynikać wprost z ich treści, lecz może być ustalana za pomocą wszelkich środków dowodowych. Jak zauważył Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 30 września 1971 roku (III CZP 56/71, OSNC 1972/3/47) brak tego rodzaju oznaczenia (w stanie faktycznym sprawy rozpatrywanej przez Sąd Najwyższy oznaczenia godziny i minuty sporządzenia testamentu) nie może powodować unieważnienia z tego względu wszystkich testamentów, jeżeli ich kolejność można ustalić za pomocą innych środków dowodowych. Za jeden z tego rodzaju dowodów może być uznane oświadczenie spadkodawcy nie mające cech testamentu i nie odpowiadające formie odwołania testamentu (art. 946, art. 947 KC), co oczywiście należy do swobodnej oceny sądu rozpoznającego sprawę. Sąd bowiem ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału (art. 233 § 1 KPC w związku z art. 13 § 2 KPC).

Sprawa spadkowa opracowana przez Kancelarię

W toku przeprowadzonego postępowania ustalone zostało, że spadkodawczyni sporządziła kilka testamentów własnoręcznych. Ostatni testament został sporządzony w dniu 29 października 2012 roku. Z jego treści jasno wynika, iż do dziedziczenia całości spadku powołana została uczestniczka postępowania Ł. O. W związku z zarzutami, zgłoszonymi przez pominiętą w testamencie rodzinę zmarłego, Sąd ustalić musiał, czy testament jest ważny tj. czy nie doszło do spełnienia przesłanek z art. 945 KC skutkujących nieważnością testamentu. W szczególności zbadać należało, czy z uwagi na stan zdrowia L. S. nie znajdowała się w momencie sporządzania testamentu w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli oraz czy była w stanie samodzielnie sporządzić testament.

Z uwagi na zgłoszone zarzuty Sąd przeprowadził dowód z zeznań świadków. Wszyscy zeznający w sprawie świadkowie zgodnie zeznali, że spadkodawczyni była osobą sprawną umysłowo, nikt nie stwierdził, aby kiedykolwiek leczyła się psychiatrycznie. Z niekwestionowanej przez strony opinii biegłego wynika, iż spadkodawczyni cierpiała na zaburzenia lękowe, które jednak nie wpłynęły na jej zdolność do testowania. Stosowane u niej leki, w tym również L. nie powodowały u niej zaburzeń psychicznych i w chwili sporządzania testamentu w października 2012 roku nie znajdowała się w stanie wyłączającym świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

Odnosząc powyższe rozważania do niniejszej sprawy Sąd uznał, iż materiał dowodowy zgromadzony w toku postępowania wskazuje na to, że testament L. S. nie został sporządzony pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści (art. 945 § 1 pkt 2 KC).

Zamiar i plany sporządzenia nowego i odwołania starego testamentu Poznań

W toku postępowania Sąd, mając na uwadze zgromadzony materiał dowodowy dowody w postaci zeznań złożonych przez świadków i uczestniczki ustalił, że spadkodawczyni sporządzając testament z dnia 20 października 2012 r. w żadnym razie nie działała pod wpływem błędu. Spadkodawczyni sporządzając testament kierowała się zarówno wdzięcznością za zaangażowanie w opiekę nad nią ale jednocześnie wyrażała oczekiwania wobec przyszłego spadkobiercy. Wprawdzie pod koniec życia spadkodawczyni była rozczarowana wyraźnym zmniejszeniem zaangażowania się Ł. O. w opiekę nad nią i doceniała zaangażowanie H. W. jednak mimo to nie dokonała zmiany testamentu.

Sąd oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania wnioskodawczyni i uczestników postępowania, ponieważ złożyli oni, zwłaszcza wnioskodawczyni obszerne wyjaśnienia na piśmie. W oświadczeniach tych zakwestionowali oni ważność testamentu spadkodawczyni, stwierdzając, że przed śmiercią zamierzała ona sporządzić rozporządzenie testamentowe i ustanowić swoim spadkobiercą H. W., jednak nie zdążyła tego przed śmiercią uczynić. Nie wskazali oni że posiadają wiedzę o ewentualnym odwołaniu testamentu, bądź sporządzeniu innego, późniejszego rozrządzenia na wypadek śmierci. Podobnie Sąd nie przeprowadzał dowodu z zeznań świadka H. B., gdyż nie uprawdopodobniono, że posiadała wiedzę na temat innego testamentu spadkodawczyni.

Testament spadkodawczyni nie został zatem skutecznie odwołany. Samo ustne stwierdzenie L. S., że zamierza sporządzić inny testament nie może być w żaden sposób uznane za odwołanie testamentu. Wobec powyższego w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd przyjął, iż testament L. S. z dnia 29 października 2012 r. jest ważny, a na jego podstawie całość majątku spadkodawcy winna przypaść uczestniczce Ł. O. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 2 lutego 2016 r. I Ns 201/14

 W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu