Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zapisanie całego majątku i spadku w testamencie na dziecko – córkę lub syna – z pominięciem małżonka – żony lub dziecka

Zgodnie z art. 926 § 1 KC powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Jedną z form testamentu jest testament notarialny (art. 950 KC). W razie sporządzenia przez spadkodawcę testamentu, w którym rozrządzi on całym majątkiem, zaś spadkobierca wskazany w testamencie przyjmie spadek (wskutek złożenia stosownego oświadczenia albo wskutek upływu terminu na złożenie takiego oświadczenia), w rachubę wchodzi dziedziczenie na podstawie testamentu (art. 926 § 2 KC).

Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada, czy spadkobierca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia. (art. 670 § 1 KC).

Zapisanie całego majątku i spadku w testamencie na dziecko – córkę lub syna – z pominięciem małżonka – żony lub dziecka Poznań

Sąd nie ustala natomiast w tym postępowaniu składu oraz wartości spadku, chyba, że jest to niezbędne w sytuacjach wskazanych w art. 961 KC., ani nie dokonuje podziału majątku spadkowego pomiędzy spadkobierców, co może nastąpić w dopiero w postępowaniu o dział spadku.

Polskie prawo spadkowe daje pierwszeństwo porządkowi dziedziczenia wypływającemu z woli spadkodawcy wyrażonej w testamencie. Jak wynika z treści art. 941 KC., rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. Podstawy dziedziczenia nie może stanowić żadna inna czynność prawna.

Dziedziczenie ustawowe, co do całości spadku ma miejsce: po pierwsze, gdy spadkodawca w ogóle nie sporządził testamentu. Po drugie, gdy spadkodawca sporządził testament, lecz jego treść ogranicza się do innych rozrządzeń, a nie zawiera powołania spadkobiercy. Ponadto, dziedziczenie ustawowe dotyczące całości spadku ma miejsce wówczas, gdy testament sporządzony przez spadkodawcę okaże się nieważny lub bezskuteczny, jak również wtedy, gdy ustanowieni w testamencie spadkobiercy lub spadkobierca nie chcą dziedziczyć i odrzucą spadek bądź nie mogą dziedziczyć, gdyż nie dożyli otwarcia spadku albo zostaną uznani za niegodnych dziedziczenia (tak między innymi Elżbieta Skowrońska – Bocian „Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga czwarta. Spadki” Warszawa 2002 rok, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 września 1975 roku, III CRN 218/75, OSNC 1976, nr 9, poz. 200; Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 19 października 2000 roku, II CKN 505/00).

Testament jest czynnością prawną jednostronną, osobistą, nie skierowaną do adresata, na wypadek śmierci (mortis causa), odwołalną oraz sformalizowaną do tego stopnia, iż sporządzenie go z naruszeniem przepisów o formie testamentu, skutkuje jego bezwzględną nieważnością (art. 941 KC., art. 944 § 2 KC., art. 958 KC.)

Aby można mówić o testamencie niezbędne jest ustalenie, iż spadkodawca działał z wolą testowania. Innymi słowy, że celem jego działania był rozrządzenie majątkiem na wypadek śmierci, sporządzenie testamentu, a nie wywołanie innych skutków prawnych. Testator musi mieć świadomość tego, że reguluje losy swego majątku na czas po swojej śmierci. Jest to elementarny wymóg sporządzenia testamentu. Brak takiej świadomości po stronie spadkodawcy powoduje, że nie dochodzi w ogóle do sporządzenia testamentu, choćby według subiektywnej oceny innych osób był to testament. Ustalenie woli testowania winno nastąpić przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności sprawy, cech testatora, jego sytuacji życiowej, stanu intelektualnego i uczuciowego, formy dokonanej czynności oraz jej treści.

Zapisanie całego majątku i spadku w testamencie na dziecko – córkę lub syna – z pominięciem małżonka – żony lub dziecka Poznań

Sporządzenie testamentu wymaga dla swej ważności zachowania jednej z form testamentu przewidzianej w kodeksie cywilnym. Kodeks cywilny dzieli testamenty na zwykłe oraz szczególne. Do testamentów zwykłych zalicza testament sporządzony w formie aktu notarialnego (art. 950 KC.), który dla swej ważności musi spełniać wymogi stawiane aktowi notarialnemu przez ustawę z dnia 14 lutego 1991 roku Prawo o notariacie (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 540), w szczególności wskazane w art. 92 tejże ustawy.

Stosownie do treści art. 959 KC., spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób. Jeżeli spadkodawca powołał do spadku lub do oznaczonej części spadku kilku spadkobierców, nie określając ich udziałów spadkowych, dziedziczą oni w częściach równych (art. 960 KC.)

Stosownie do art. 945 § 1 KC., testament jest nieważny, jeżeli został sporządzony: w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści, pod wpływem groźby. Na nieważność testamentu z powyższych przyczyn nie można się powołać po upływie lat trzech od dnia, w którym osoba mająca w tym interes dowiedziała się o przyczynie nieważności, a w każdym razie po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku (§ 2 art. 945 KC.).

Oświadczenie woli jest świadome, jeżeli w czasie sporządzania testamentu nie występowały zaburzenia świadomości, a testator jasno zadaje sobie sprawę, że sporządza testament określonej treści. Natomiast, oświadczenie woli jest swobodne, jeżeli spadkodawca nie pozostaje pod dominującym wpływem czyjejkolwiek sugestii i zachowuje wewnętrzne poczucie swobody postępowania.

O woli testowania może świadczyć zarówno sama treść oświadczenia i użyte do jej wyrażenia sformułowania, jak również okoliczności złożenia tego oświadczenia (postanowienie SN z dnia 22 grudnia 1997 r. II CKN 542/1997, OSNC 1998/7-8/118)

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

We wniosku G. W. wniosła o stwierdzenie nabycia spadku po W. K. zmarłym w dniu 2 sierpnia 2018 roku, ostatnio zamieszkałym w Ł.. Wyjaśniła, że zmarły pozostawił testament. Wskazała, że spadkodawca był jej mężem. Spadkodawca był żonaty dwa razy i pozostawił córkę z pierwszego małżeństwa – E. S. (1). W odpowiedzi na wniosek co do zasady przyłączyła się do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po zmarłym W. K.. Zakwestionowała jako podstawę prawną dziedziczenia testament notarialny sporządzony przez W. K. w dniu 14 września 2015 roku, a tym samym wskazanego we wniosku spadkobiercę. Wniosła o stwierdzenie, że spadek po W. K. na podstawie testamentu notarialnego z dnia 18 czerwca 2018 roku nabyła w całości córka – uczestniczka postępowania E. S. (1). Podniosła, że w sporządzonym w dniu 18 czerwca 2018 roku testamencie spadkodawca odwołał wszystkie sporządzone przez siebie wcześniej testamenty.

Zapisanie całego majątku i spadku w testamencie na dziecko – córkę lub syna – z pominięciem małżonka – żony lub dziecka Poznań

Bez wątpienia podczas sporządzania testamentu w 2018 roku W. K. działał z wolą testowania, co potwierdzają okoliczności złożenia oświadczenia. W dokumencie zawarta jest wola spadkodawcy dokonania rozrządzenia swoim majątkiem na wypadek jego śmierci. To spadkodawca decyduje, kogo chce powołać na swojego spadkobiercę. Jest to jego autonomiczna wola. Sąd bada pozostawiony przez spadkodawcę dokument pod względem jego autentyczności, prawidłowości sporządzenia, a także okoliczności, w jakich doszło do testowania, przede wszystkim czy w chwili sporządzania testamentu nie zaszły okoliczności ograniczające swobodę testowania, czy sam spadkodawca mógł świadomie i swobodnie przekazać swoją wolę. Po spełnieniu wszystkich tych warunków nie ma podstaw do kwestionowania testamentu, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Należy wskazać, iż spadkodawca pozostawał w bliskich relacjach z uczestniczką, która zaangażowała się w pomoc ojcu w czasie choroby. Nie może zatem dziwić, że chciał pozostawić swój dorobek osobie dla niego najbliższej. Trudno dopatrzyć się w tej sytuacji nielogiczności w działaniu spadkodawcy. Spadkodawca mógł bowiem dowolnie rozporządzić swoim majątkiem, nie musiał uzasadniać swojej decyzji.

Należy nadto wskazać, że decyzja W. K. o sporządzeniu testamentu w 2018 roku pojawiła się po tym, gdy wnioskodawczyni zaczęła się względem niego niewłaściwie zachowywać. Sposób w jaki G. W. traktowała męża podczas choroby niewątpliwie sprawiał mu dużą przykrość. Uczestniczka interesowała się stanem zdrowia spadkodawcy, odwiedzała i dzwoniła do niego. Mając zastrzeżenia do opieki sprawowanej nad ojcem przez G. W. zainicjowała wizyty opiekunki. Wnioskodawczyni zaniedbywała chorego, niesamodzielnego męża. Zdarzało się, że nie podała mu posiłku i leków. Spadkodawca doświadczał z jej strony przykrych, agresywnych i wulgarnych zachowań. Z uwagi na trudną sytuację domową, przede wszystkim obawę o opiekę nad nim W. K. zdecydował się na pobyt w ZOL. Konsekwencją powyższego było sporządzenie testamentu i pełnomocnictwa w dniu 18 czerwca 2018 roku. Spadkodawca chciał pozostawić swój dorobek córce, która interesowała się jego stanem zdrowia i była przy nim w trudnych chwilach.

W sprawie nie zostało udowodnione aby oświadczenie woli spadkodawcy było wadliwe z powodu jego stanu psychicznego bądź, aby były wywierane jakiekolwiek naciski. Nie ostały się twierdzenia wnioskodawczyni jakoby spadkodawca działał pod wpływem swojej córki. W tym zakresie G. W. opierała się jedynie na swoich gołosłownych przypuszczeniach, nie przedstawiła zaś żadnych dowodów. Z ustaleń poczynionych w sprawie wynika, iż spadkodawca do chwili śmierci był osobą kontaktową i logicznie myślącą. Zmarł po przebytej ciężkiej chorobie nowotworowej.

Zarówno z opinii biegłego psychiatry, jak i zeznań świadków oraz uczestniczki wynika, że wnioskodawczyni często niewłaściwie zachowywała się wobec spadkodawcy w czasie, gdy był chory i potrzebował jej wsparcia. Zdarzały się sytuacje, gdy nie podała mu jedzenia, leków. W. K. utracił do niej zaufanie. W tej sytuacji nie dziwi, że spadkodawca częściej zaczął kontaktować się z córką.

Zapisanie całego majątku i spadku w testamencie na dziecko – córkę lub syna – z pominięciem małżonka – żony lub dziecka Poznań

Niezależnie od tego, nawet gdyby było tak, że uczestniczka sugerowała ojcu sporządzenie testamentu określonej treści, to sugestia osób trzecich nie wyłącza swobody powzięcia decyzji. W przeciwnym wypadku niemal każde oświadczenie woli byłoby dotknięte wadą wskazaną w art. 945 § 1 pkt 1 KC., rzadko bowiem człowiek działa zupełnie swobodnie III CK 523/02dnia 21 kwietnia 2004 r., III CK 523/02).

Spadkodawca sporządził testament w formie aktu notarialnego z dnia 18 czerwca 2018 roku. Testament ten spełnia wymogi stawiane przez ustawę Prawo o notariacie, a w szczególności warunki przewidziane w art. 92 tejże ustawy. Nie zostały ustalone okoliczności świadczące o nieważności testamentu. Zawiera on powołanie do całego spadku córki spadkodawcy. Jednocześnie w testamencie spadkodawca odwołał wcześniejsze rozporządzenia testamentowe.

Sąd stwierdził, że spadek po W. K. synu L. W. i Z. zmarłym w dniu 2 sierpnia 2018 roku w Ł. ostatnio stale zamieszkałym w Ł. na podstawie testamentu notarialnego z dnia 18 czerwca 2018 roku, Repertorium A numer (…), otwartego i ogłoszonego przez Sąd Rejonowy nabyła z dobrodziejstwem inwentarza córka E. S. (2) z domu K. (córka W. i Z. Ł.) w całości. Postanowienie Sądu Rejonowego – II Wydział Cywilny z dnia 4 lutego 2020 r. II Ns 1003/18

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu