Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zachowek od mieszkania czy domu w którym zrobiono remont przed śmiercią, a potem zapisano w testamencie

W prawie polskim obowiązuje zasada swobodnego testowania, co oznacza, iż spadkodawca może uczynić spadkobiercą swojego majątku dowolną osobę, zarówno tę z kręgu spadkobierców ustawowych jak i spoza nich. W przypadku jednak pominięcia przez spadkobiercę osób najbliższych – zstępnych, małżonka i rodziców, które dziedziczyłyby na podstawie ustawy, osobom tym przysługuje roszczenie o zachowek. Zgodnie z art. 991 KC zstępni spadkodawcy mogą domagać się zapłacenia przez spadkobiercę na ich rzecz określonej sumy pieniężnej, wyliczonej zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeśli nie otrzymali należnego im zachowku w postaci darowizny, powołania do spadku lub w postaci zapisu, ani nie zostali wydziedziczeni. Przy czym, jeżeli uprawniony do zachowku w chwili otwarcia spadku był trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony był wówczas małoletni, należy mu się dwie trzecie udziału spadkowego, który by mu przypadł przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś przypadkach – połowa wartości tego udziału.

Krąg osób uprawnionych do zachowku określa art. 991 § 1 KC, zgodnie z którym uprawnionymi są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy. Tym samym prawa do zachowku zostały pozbawione osoby, które ustawa nakazuje traktować tak, jakby nie dożyły one chwili otwarcia spadku. Wysokość zachowku określono na połowę wartości udziału, jaki przypadałby uprawnionemu przy dziedziczeniu ustawowym, natomiast jeżeli uprawniony do zachowku jest osobą małoletnią albo trwale niezdolną do pracy, wysokość ta wynosi dwie trzecie tego udziału.

Zachowek od mieszkania czy domu w którym zrobiono remont przed śmiercią, a potem zapisano w testamencie Warszawa Poznań

Sąd musi ustalić tzw. substrat zachowku. Obowiązujące przepisy nakazują w pierwszej kolejności obliczenie tzw. czystej wartości spadku, którą stanowi różnica między wartością stanu czynnego spadku (aktywów) i wartością stanu biernego (pasywów) z pominięciem długów wynikających z zapisów i poleceń. Podkreślić należy w tym miejscu, iż obliczenie zachowku następuje na podstawie wartości spadku ustalonej wg cen z daty orzekania o zachowku, a według ich stanu z chwili otwarcia spadku (por. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego – zasada prawna – z dnia 26.03.1985 r. III CZP 75/84 OSNC 1985/10/147, uchwała Sądu Najwyższego z 17.05.1985 r. III CZP 69/84 OSNC 1986/3/24).

Do tak wyliczonej czystej wartości spadku dolicza się następnie wartości darowizn oraz zapisów windykacyjnych dokonanych przez spadkodawcę, zgodnie z zasadami art. 993 i 997 KC, przy czym stosownie do art. 994 § 1 KC doliczeniu do spadku nie podlegają drobne darowizny zwyczajowo przyjęte w danych stosunkach (a więc darowizny niewielkiej wartości wręczane z różnych okazji), darowizny dokonane na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku, dokonane przez więcej niż 10 laty licząc wstecz od otwarcia spadku. Tym samym darowizny uczynione na rzecz spadkobierców albo osób uprawnionych do zachowku są doliczone do spadku bez względu na czas ich dokonania.

Wyjaśniał to zresztą Sąd Najwyższy wskazując, że „Przyjęta w art. 994 § 1 KC granica czasowa dotyczy tylko darowizn uczynionych na rzecz osób trzecich, a więc przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku jedynie dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty przed otwarciem spadku darowizn na rzecz osób trzecich. Natomiast darowizny uczynione na rzecz spadkobierców albo uprawnionych do zachowku dolicza się do spadku niezależnie od tego, kiedy zostały dokonane, także wówczas, gdy spadkodawca uczynił darowiznę więcej niż dziesięć lat przed śmiercią.” Art. 995 § 1 KC przesądza natomiast, że wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalenia zachowku. W końcu obliczenie należnego zachowku następuje po wymnożeniu substratu zachowku przez udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczenia zachowku.

Zachowek od mieszkania czy domu w którym zrobiono remont przed śmiercią, a potem zapisano w testamencie Warszawa Poznań

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Pozwem powód R. G. wniósł o zasądzenie od pozwanego P. C. kwoty 95.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem zachowku. Wniósł również o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania sądowego. W uzasadnieniu pozwu wskazał, że Z. G. i H. G. zmarli. Oboje pozostawili testamenty, czyniąc spadkobiercami w częściach równych P. C. i M. P. (1) zd. C. (wnuk i wnuczka – dzieci A. C. (1) zd. G. – córka spadkodawców). Syn R. G. i A. C. (2) z d. G., nie zostali uwzględnieni w testamentach, zachowując tym samym prawo do zachowku, z tym że R. G. jako trwale niezdolny do pracy w wysokości 2/3 udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. Na wartość spadków w kwocie łącznej 570.000 zł. składają się: mieszkanie w L. – 180.000 zł., polisa na życie Z. G. 100.000 zł., polisa na życie H. G. 100.000 zł., lokata Z. G. (…) – 40.000 zł., biżuteria złota – 50.000 zł., samochód Z. G. – 50.000 zł., pozostałe ruchomości – . 50.000 zł oraz niewycenione darowizny z ostatnich 10 lat.

W odpowiedzi na pozew pozwany P. C. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu podniósł zarzut braku legitymacji biernej w dnu wniesienia pozwu wskazując na brak prawomocnego postanowienia w przedmiocie stwierdzeniu nabycia spadku na jego rzecz po H. G.. Nadto wskazał, że polisy na życie spadkodawców z uwagi na ich charakter, stosownie do treści przepisu art. 922 § 2 KC nie wchodzą w skład masy spadkowej. H. i Z. małż. G. zawarli umowy ubezpieczenia na życie z (…) SA, wskazując jako uposażoną swoją córką a siostrę powoda – A. C. (1). Jednocześnie wskazuję, że suma uposażenia z tytułu ww. umów wynosiła łącznie nie jak twierdzi powód 200.000 zł ale 6.000 zł. Wierzytelności Z. G. z tytułu lokaty bankowej w (…) również nie weszły w skład spadku. Zgromadzone na przedmiotowej lokacie środki zostały wypłacone przez Z. G. i w żadnej części nie przeszły w posiadanie pozwanego. W dacie otwarcia spadku Z. G. nie był właścicielem żadnego pojazdu. Samochód osobowy marki R. (…) o nr rej. (…) zbył na rzecz J. C., co poświadcza umowa sprzedaży z datą pewną. Ostatecznie pozwany zakwestionował wartość lokalu położonego w L., podając, że wynosiła ona około 70.000 zł. w dacie otwarcia spadku albowiem pozwany po śmierci dziadków rozpoczął prace remontowe-wykończeniowe.

Zachowek od mieszkania czy domu w którym zrobiono remont przed śmiercią, a potem zapisano w testamencie Warszawa Poznań

Dla ustalenia wartości poszczególnych części składowych majątku spadkodawców wchodzących w skład masy spadku został powołany biegły z zakresu szacowania nieruchomości. Z opinii biegłego wynika, że wartość lokalu mieszkalnego położonego w L., przy ul. (…)przed dokonaniem nakładów wynosiła 128.000 złotych a po dokonaniu nakładów 166.000 złotych.

Zdaniem Sądu dla obliczenia wartości spadku, należało odliczyć nakłady jakie zostały poniesione przez pozwanych. Prace prowadzone w tym budynku w tych datach były wykonywane przez pozwanych i stanowią ich nakład, a wzrost wartości tego budynku spowodowany tymi pracami, nie mógł być uwzględniony przy ustalaniu wartości masy spadku po spadkodawcach. Tym bardziej, że spadkodawcy nie byli w stanie ponieść kosztów przeprowadzonego remontu z uwagi na to, że otrzymywane przez nich emerytury praktycznie w całości były przeznaczane na ich utrzymanie w Domu Pomocy (…).

W sumie więc wartość masy spadku po zmarłych wynosiła 128.000 zł. Przypadający R. G., udział w spadku powinien więc wynosić łącznie 42.667 zł. (128.000 zł./2=64.000 zł.x2/3) tj. po 21.333,50 zł. od każdego z pozwanych. Wyrok Sądu Okręgowego – I Wydział Cywilny z dnia 15 maja 2018 r. I C 178/16

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu