Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zachowek od samochodu, auta i garażu

Zstępnym, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należy się połowa wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, zaś jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia (art. 991 KC). Natomiast w sytuacji, gdy uprawniony nie może otrzymać należnego mu zachowku od spadkobiercy lub osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku, jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny (art. 1000 KC). Darowizna dokonana przez spadkodawcę na rzecz uprawnionego do zachowku zalicza się na należny mu zachowek (art. 996 KC).

Zachowek od przepisania darowizny przeniesienia samochodu, auta i garażu

Z powyższego wynika, iż uprawnionemu spadkobiercy, który nie otrzymał zachowku, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci darowizny przysługuje przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia, a dopiero w razie niemożliwości otrzymania należnego mu zachowku od spadkobiercy, może on żądać od osoby, która otrzymała od spadkodawcy darowiznę doliczoną do spadku, sumy pieniężnej potrzebnej do uzupełnienia zachowku, jednakże obdarowany jest obowiązany do zapłaty powyższej sumy tylko w granicach wzbogacenia będącego skutkiem darowizny. Zatem uprawniony w pierwszej kolejności powinien skierować swoje roszczenie wobec spadkobiercy, bowiem odpowiedzialność obdarowanego jest subsydiarna i aktualizuje się dopiero, gdy uprawniony nie może otrzymać należnego mu zaspokojenia od spadkobiercy, a nadto gdy obdarowany nadal jest wzbogacony. Wskazać należy, iż pod pojęciem spadkobiercy należy rozumieć zarówno spadkobiercę testamentowego, jak również spadkobiercę, który otrzymał przysporzenie od spadkodawcy w postaci darowizny (tak w „Zachowek w polskim prawie spadkowym”, P. K., Wydanie 1, str. 364).

Ustalenie substratu zachowku wymaga określenia czystej wartości spadku, która stanowi różnicę pomiędzy stanem czynnym spadku, czyli wartością wszystkich praw należących do spadku, według ich stanu z chwili otwarcia spadku i cen z chwili orzekania o zachowku, a stanem biernym spadku, czyli sumą długów spadkowych, z pominięciem jednak długów wynikających z zapisów i poleceń. Dla ustalenia substratu zachowku do czystej wartości spadku dolicza się wartość darowizn dokonanych przez spadkodawcę, bez względu na to, czy były one uczynione na rzecz spadkobierców, uprawnionych do zachowku, czy też innych osób, za wyjątkiem drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych i dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.

Wartość przedmiotu darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalenia zachowku. Obliczenie zachowku polega na ustaleniu wysokości sumy pieniężnej jakiej uprawniony do zachowku może domagać się na podstawie art. 991 § 2 KC od spadkobiercy powołanego. Samą wysokość zachowku ustala się w trzech etapach:

  1. ustala się udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczenia zachowku – udział ten jest wyrażony odpowiednim ułamkiem,
  2. ustala się substrat zachowku, który po przemnożeniu przez ułamek, który wyraża udział stanowiący podstawę do obliczenia zachowku daje wysokość zachowku,
  3. ustala się czystą wartość spadku.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Pozwem powód W. J. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego A. K. kwoty 24.000 zł tytułem zachowku wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu powództwa wskazał, że pozwany A. K. na podstawie testamentu nabył w całości spadek po H. K. (1), zmarłej w dniu. Powód wskazał, iż gdyby był powołany do spadku z ustawy przypadałoby mu ½ udziału spadkowego jaki przypadłby mu z ustawy. Powód nie otrzymał od pozwanego należnego mu zachowku mimo wcześniejszych wezwań do zapłaty. Co do składu spadku, to zdaniem powoda w jego skład wchodzi mieszkanie własnościowe położone we W. przy ul. (…), garaż i samochód osobowy o łącznej wartości 195.000 zł.

Zachowek od przepisania darowizny przeniesienia samochodu, auta i garażu Poznań

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa. Nie kwestionował co wchodzi w skład majątku spadkowego po H. K. (1). Jednocześnie wskazał, iż wartość mieszkania to kwota rzędu 96.400 zł, wartość garażu to kwota rzędu 14.000 zł, a samochód został sprzedany w 2012 r. za kwotę 8.000 zł. Podniósł również , iż wyprowadzając się z Ł., zameldował w swoim służbowym mieszkaniu powoda, co miało stanowić dla niego pewnego rodzaju zachowek.

Stwierdzić należy, iż spadkodawczyni i pozwany A. K. byli małżonkami, którzy nie zawierali żadnej umowy majątkowej. Byli zatem we wspólności ustawowej. Z chwilą jej śmierci, wspólność ustawowa przestała istnieć a powstały udziały wynoszące po ½ części udziału w nieruchomościach i ruchomościach będących wcześniej przedmiotem wspólności. Spadkodawczyni pozostawiła majątek w ½ udziału w lokalu mieszkalnym położonym we W. przy ul. (…), ½ udziału w garażu położonym przy ul. (…) we W. wraz z prawem do nieruchomości na której położony jest garaż oraz ½ udziału w samochodzie.

Wartość majątku spadkowego spadkodawczyni Sąd ustalił na podstawie wyliczenia biegłego zawartej w opinii co do lokalu mieszkalnego i garażu oraz na podstawie umowy kupna sprzedaży samochodu, których nikt nie kwestionował. Biegły wycenił wartość lokalu na kwotę 105.000, wartość garażu na 24.600 zł, a samochód został sprzedaży za kwotę 8.000 zł. Tym samym stwierdzić należy iż łączna kwota uzyskana ze zliczenia powyższych przedmiotów w wysokości 137.600 zł stanowi wartość całego majątku dorobkowego spadkodawczyni i A. K.. Wartość majątku spadkowego H. K. (1) stanowi zaś ½ majątku dorobkowego, czyli kwotę 68.800 zł.

Zachowek od przepisania darowizny przeniesienia samochodu, auta i garażu Poznań

Gdyby powód był powołany do spadku z ustawy otrzymałby ¼ części spadku po H. K. (1). Uprawnionymi bowiem do dziedziczenia po H. K. (1) byli małżonek i troje synów. Ich udziały w tym wypadku byłyby równe i wynosiłyby po ¼ części, z tym jednak ustaleniem, że udział A. J., który nie dożył otwarcia spadku, albowiem zmarł w 1995 r. przypadłby w równych częściach jego zstępnym a więc dwóm synom w udziałach po 1/8 części. Zatem powodowie należy się ½ wartości udziału spadkowego jaki by mu przypadł przy dziedziczeniu ustawowym.

Przysługujący powodowi zachowek obliczono w sposób następujący: ułamek określający udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczenia zachowku pomnożono przez 1/2 , a uzyskany zaś w ten sposób ułamek pomnożono przez wartość substratu zachowku.

¼ x ½ =1/8

137.600 całość majątku dorobkowego x1/2 = 68.800 zł – wartość majątku spadkowego odpowiadająca ½ udziału w majątku dorobkowym 68.800 x 1/8 = 8.600 zł. Wyrok Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 26 września 2016 r. I C 2180/14

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu