Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zapis windykacyjny, a testament i podpis podrobiony oraz przerobiony

Zgodnie z art. 926 § 1 KC powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu. Tytuł powołania do spadku jest podstawowym i koniecznym wymogiem dziedziczenia. Przepis art. 926 § 2 KC wyraża generalną zasadę, iż powołanie do dziedziczenia z testamentu ma pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Zasada ta zabezpiecza pełną realizację swobody w dysponowaniu majątkiem na wypadek śmierci.

Jeżeli spadkodawca nie powołał spadkobiercy w testamencie albo żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą, dopiero wówczas następuje dziedziczenie ustawowe co do całości spadku (art. 926 § 2 KC). Natomiast, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, gdy spadkodawca do części spadku nie powołał spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do całości spadku nie chce lub nie może być spadkobiercą, wówczas następuje dziedziczenie ustawowe co do tej części spadku (art. 926 § 3 KC). Stosownie do przepisów art. 950 KC i art. 959 KC testament może być sporządzony w formie aktu notarialnego, zaś spadkodawca może powołać do całości lub części spadku jedną lub kilka osób.

Wskutek zapisu windykacyjnego osoba, na rzecz której spadkodawca zapis uczynił, bezpośrednio nabywa przedmiot zapisu, a nie, jak w przypadku zapisu zwykłego, jedynie roszczenie przeciw spadkobiercy o wykonanie zapisu. Podczas gdy zapis zwykły tworzy między zapisobiorcą a spadkobiercą więź prawną obligacyjną, to zapis windykacyjny wywołuje skutki rozporządzające. W myśl bowiem art. 9811 § 1 KC zapisobiorca nabywa przedmiot zapisu z chwilą otwarcia spadku. Tak więc zapis zwykły zaliczyć można do źródeł zobowiązań, zapis windykacyjny zaś wywołuje w chwili otwarcia spadku (śmierci testatora) skutki rzeczowe lub inne skutki rozporządzające.

Zapis windykacyjny, a testament i podpis podrobiony oraz przerobiony Poznań

Zapis windykacyjny może zostać zamieszczony jedynie w testamencie notarialnym. Ustawodawca przedmiot zapisu windykacyjnego określił enumeratywnie. Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być: 1) rzecz oznaczona co do tożsamości; 2) zbywalne prawo majątkowe; 3) przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne; 4) ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności; 5) ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.

Jeżeli przedmiotem zapisu windykacyjnego jest prawo własności rzeczy (oznaczonej co do tożsamości), z chwilą otwarcia spadku zapisobierca windykacyjny staje się właścicielem tej rzeczy (z wyjątkiem przypadku, gdy w tej chwili rzecz nie należała do spadkodawcy albo był on zobowiązany do jej zbycia). Przedmiotem zapisu windykacyjnego mogą być zarówno ruchomości, jak i nieruchomości. Nie może być przedmiotem zapisu windykacyjnego określona przez testatora kwota pieniędzy (bez względu na rodzaj waluty), chyba że byłyby to zindywidualizowane banknoty lub monety. Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być udział w rzeczy (udział we współwłasności) indywidualnie oznaczonej. Przedmiotem zapisu windykacyjnego nie może być natomiast część składowa rzeczy.

Zapis windykacyjny, a testament i podpis podrobiony oraz przerobiony Poznań

Przedmiotem zapisu windykacyjnego może być rzecz przyszła, nieistniejąca w chwili sporządzenia testamentu, na tyle jednak opisana w testamencie, że możliwa jest jej indywidualizacja w chwili otwarcia spadku. W chwili tej musi ona istnieć i do tej chwili należeć do spadkodawcy. Zapis windykacyjny może być ograniczony do jednego spośród kilku przedsiębiorstw należących do testatora. Wreszcie skutki rzeczowe zapisu windykacyjnego, którego przedmiotem jest ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności, następują w chwili otwarcia spadku, z możliwością ich weryfikacji w razie odrzucenia zapisu windykacyjnego. Wymaga to starannej (precyzyjnej) redakcji rozrządzenia testamentowego w tym przedmiocie. Służebność ustanawiana w testamencie może przybrać postać zarówno służebności osobistej, jak i służebności gruntowej. Użytkowanie lub służebność ustanowione w testamencie mogą być ograniczone terminem końcowym lub warunkiem rozwiązującym.

Zapis windykacyjny jest bezskuteczny, jeżeli w chwili otwarcia spadku przedmiot zapisu nie należy do spadkodawcy albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia. Jeżeli przedmiotem zapisu jest ustanowienie dla zapisobiercy użytkowania lub służebności, zapis jest bezskuteczny, gdy w chwili otwarcia spadku przedmiot majątkowy, który miał być obciążony użytkowaniem lub służebnością, nie należy do spadku albo spadkodawca był zobowiązany do jego zbycia.

Z uwagi na rozporządzające skutki zapisu windykacyjnego, inaczej niż w przypadku zapisu zwykłego zastrzeżenie warunku lub terminu uczynione przy ustanawianiu zapisu windykacyjnego uważa się za nieistniejące. Jeżeli jednak z treści testamentu lub z okoliczności wynika, że bez takiego zastrzeżenia zapis nie zostałby uczyniony, zapis windykacyjny jest nieważny. Przepisów tych nie stosuje się, jeżeli ziszczenie się lub nieziszczenie się warunku albo nadejście terminu nastąpiło przed otwarciem spadku. Z tym że zapis windykacyjny nieważny ze względu na zastrzeżenie warunku lub terminu wywołuje skutki zapisu zwykłego uczynionego pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu, chyba że co innego wynika z treści testamentu lub z okoliczności.

Sprawa spadkowa opracowana przez Kancelarię

W niniejszej sprawie ważność pozostawionego przez spadkodawcę testamentu notarialnego zwierającego zapis windykacyjny zakwestionowała małoletnia wnioskodawczyni M. K., zarzucając, iż podpis widniejący na tym testamencie nie został sporządzony przez spadkodawcę P. K.. Z uwagi na powyższe Sąd na wniosek pełnomocnika małoletniej wnioskodawczyni dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu grafologii – porównania pisma, wyznaczając K. G. W sporządzonej na piśmie opinii, na podstawie materiału porównawczego zgromadzonego w aktach sprawy biegła jednoznacznie stwierdziła, że podpis widniejący na testamencie notarialnym z 14 lipca 2014 roku został sporządzony przez spadkodawcę P. K.

Reasumując, Sąd uznał, że testament spadkodawcy P. K. sporządzony w formie aktu notarialnego jest ważny i stanowi on w niniejszej sprawie tytuł powołania do spadku w zakresie przedmiotów objętych zapisem windykacyjnym.

Zapis windykacyjny, a testament i podpis podrobiony oraz przerobiony Poznań

Bezspornym jest, że przedmioty objęte zapisem windykacyjnym należały w chwili otwarcia spadku do spadkodawcy, wobec czego zapis windykacyjny jest skuteczny. Jak wskazano na wstępie rozważań, jedną z naczelnych zasad prawa spadkowego jest zasada swobody testowania. Osoba fizyczna ma prawnie zagwarantowaną możliwość swobodnego dysponowania majątkiem także na wypadek śmierci. Zgodnie z tą zasadą Sąd, w oparciu o art. 1025 KC i powołane wyżej przepisy, stwierdził, że na podstawie zapisu windykacyjnego dokonanego przez spadkodawcę w testamencie notarialnym z 14 lipca 2014 roku rep. A nr (…), zgodnie z wolą spadkodawcy:

– córka spadkodawcy, M. K., dziedziczy prawo własności nieruchomości położonej w obrębie K., gmina P., powiat (…), województwo (…), stanowiącej niezabudowaną działkę gruntu oznaczoną numerem geodezyjnym (…), dla której Sąd Rejonowy IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (…),

– bratankowie spadkodawcy, D. K. i K. K., dziedziczą w udziałach wynoszących po ½ części prawo własności gospodarstwa rolnego położonego w obrębie K. i T., gmina P., powiat (…), województwo (…), stanowiącego działki gruntu oznaczone numerami geodezyjnym (…) wraz z zabudowaniami, dla których Sąd Rejonowy IV Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (…).

Natomiast co do pozostałej części spadku po P. K., nie objętej zapisem windykacyjnym, powołanie wynika z ustawy. Sąd po odebraniu zapewnienia spadkowego od przedstawicielki ustawowej małoletniej wnioskodawczyni oraz po przeprowadzeniu dowodu z dokumentów, stwierdził, że spadek po zmarłym P. K. na podstawie przepisów kodeksu cywilnego nabyła jedyna córka spadkodawcy – M. K.. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 30 stycznia 2018 r. I Ns 90/16

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu