Stosownie do treści art. 950 KC sporządzenie testamentu notarialnego następuje w formie właściwej dla aktu notarialnego. Oznacza to, iż notariusz obowiązany jest przy sporządzeniu testamentu ściśle przestrzegać reguł przepisanych dla dokonywania czynności notarialnych oraz sporządzenia aktów notarialnych. Nasuwa się jednak pytanie w jakim zakresie uchybienie wskazanym przepisami prawa notarialnego wymaganiom aktu notarialnego powoduje nieważność aktu. Można wprawdzie spotkać się z zapatrywaniem, że nieważny jest testament, w którym pominięto którekolwiek z wymagań określonych w art. 92 prawa o notariacie, niemniej podzielenie tego zapatrywania oznaczałoby hołdowanie nadmiernemu formalizmowi, nade wszystko zaś prowadziłoby do nadania rozstrzygającego znaczenia zapisom mniej istotnym, drugorzędnym albo w okolicznościach konkretnego przypadku pozbawionym merytorycznej treści. Nie sposób byłoby, np. uznać za nieważny testament, w którym nie zaznaczono miejsca jego sporządzenia, choć było oczywistością, że nastąpiło to w szpitalu. Stąd też za powodujące nieważność testamentu notarialnego można uznać takie uchybienia, które sprowadzają wątpliwość co do prawdziwości zdarzeń ujętych w akcie. Do takich uchybień należy zaliczyć nieoznaczenie osoby spadkodawcy, brak wskazania sporządzającego akt notariusza, brak podpisu notariusza względnie spadkodawcy, w tym drugim wypadku bez stwierdzenia przyczyny braku podpisu. Uogólniając należy przyjąć, iż cechę dokumentu urzędowego odbierają testamentowi notarialnemu tylko takie uchybienia formalne, które dotyczą jego istoty i które nie mogą być zastąpione ustaleniami z wykorzystaniem zwykłych środków dowodowych.
W typowych sytuacjach notariusz sporządza testament, odbierając skierowane do niego oświadczenie woli testatora. Żaden przepis nie przewiduje obowiązkowego uczestniczenia w tej czynności innych osób, a w szczególności świadków. Ewentualna obecność takich osób ma tylko takie znaczenie, że notariusz winien je ujawnić w treści dokumentu, a one same powinny dokument podpisać. Statusowi tych osób „obecnych przy sporządzeniu aktu” w rozumieniu art. 92 § 1 pkt 8 prawa o notariacie ustawodawca przeciwstawił w powołanym przepisie status osób „biorących udział w akcie”, wyraźnie wiążąc z tymi drugimi wyższą doniosłość prawną, choćby przez wzgląd na uregulowanie zawarte w § 2art. 92 prawa o notariacie, nakładające na notariusza obowiązek ujawnienia w akcie przyczyn niezłożenia przez nie wymaganego podpisu.
Testament sporządzony z naruszeniem przepisów regulujących formy testamentu jest nieważny, chyba że przepisy te stanowią inaczej. Wymaga w związku z tym zauważenia, że nie każde uchybienie przepisom o formie testamentu, w tym wypadku aktu notarialnego, jest równoznaczne z nieważnością testamentu (aktu notarialnego). Spośród wymienionych w art. 92 prawa o notariacie elementów aktu notarialnego – każdy z nich z osobna – nie może stanowić przyczyny nieważności, o ile dotyka go uchybienie. W katalogu wymienionych w przepisie wymagań aktu jedne charakteryzuje wyższa doniosłość, inne niższa.
[spacer]
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
