Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Odrzucenie i zrzeczenie spadku z długami przez dziecko po terminie i czasie 6 miesięcy

Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania, przy czym brak oświadczenia spadkobiercy w powyższym terminie jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Zgodnie z treścią art. 1019 KC jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli, jednakże uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem oraz spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca. Konstrukcja uchylenia się od skutków złożonego oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku została rozciągnięta na sytuację, w której pod wpływem, błędu spadkobierca nie złoży żadnego oświadczenia. Dla oceny skuteczności tych oświadczeń zastosowanie zastosowania mieć będą przepisy art. 84 KC, 86 KC, 87 KC oraz 1019 KC

Odrzucenie i zrzeczenie spadku z długami przez dziecko po terminie i czasie 6 miesięcy Poznań

Zgodnie z treścią art. 84 § 1 i 2 KC błąd musi dotyczyć treści czynności prawnej i musi być istotny. Błąd odnoszący się do treści takiego oświadczenia obejmuje w szczególności błąd co do tytułu powołania do dziedziczenia, co do osoby spadkodawcy, co do przedmiotu spadku (np. mylne wyobrażenie lub brak wiedzy o rzeczywistym stanie majątku spadkowego), pod warunkiem, że okoliczności te nie są efektem braku staranności ze strony spadkodawcy. Kwalifikacja błędu istotnego zależeć będzie od odpowiedzi na pytanie czy gdyby spadkobierca miał prawidłowe wyobrażenie o rzeczywistym stanie rzeczy to złożyłby oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (komentarz do art. 1019 KC wydawnictwo C.H. Beck Legalis).

Podstawę uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może stanowić błąd prawnie doniosły (art. 1019 § 2 w zw. z art. 84 § 1 zdanie pierwsze i § 2 KC). Błędem takim nie jest nieznajomość przedmiotu spadku pozostająca w związku przyczynowym z niedołożeniem przez spadkobiercę należytej staranności w ustalaniu rzeczywistego stanu majątku spadkowego. Kwestię oceny związku przyczynowego między niedołożeniem należytej staranności a brakiem rozeznania co do przedmiotu spadku szczegółowo rozważał Sąd Najwyższy w uzasadnianiu postanowienia z dnia 30 czerwca 2005 roku wydanego w sprawie IV CK 799/04 (OSNC 2006/5/94, Biul.SN 2005/11/12, M.Prawn. 2006/16/881), które to rozważania sąd w pełni podziela. Nie jest więc decydujące ustalenie czy spadkobierca podjął jakiekolwiek starania mające na celu ustalenie jaki majątek pozostawił spadkodawca. Należy rozważyć czy brak rozeznania co do konkretnego przedmiotu spadku – długu spadkowego –można uznać za spowodowany konkretnym zaniechaniem. Jak podkreśla bowiem Sąd Najwyższy – Skuteczność powołania się na błąd co do przedmiotu spadku można wyłączyć wtedy, gdy spadkobierca nie dochował należytej staranności polegającej na podjęciu uzasadnionych w danych okolicznościach działań, zmierzających do ustalenia stanu spadku, których podjęcie doprowadziłoby do takiego ustalenia i w konsekwencji – do uniknięcia błędu.

Odrzucenie i zrzeczenie spadku z długami przez dziecko po terminie i czasie 6 miesięcy Poznań

Jak wyżej wskazano za prawnie doniosły błąd w rozumieniu art. 84 KC może zostać uznany tylko taki, który dotyczy treści czynności prawnej i który jest zarazem istotny tj. uzasadnia przypuszczenie, że jeżeliby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia woli danej treści. Taki błąd musi istnieć w chwili składania oświadczenia woli. Wymagania te odniesione do niezłożenia przez spadkobiercę w terminie oświadczenia oznaczają, że aby spadkobierca mógł się uchylić na podstawie przepisów o błędzie od skutków prawnych swego biernego zachowania, musi być – po pierwsze – przez cały bieg terminu w błędzie co do okoliczności objętej treścią przyjęcia spadku następującego z mocy ustawy i – po drugie – wykazać, że jeżeliby znał prawdziwy stan w zakresie tych okoliczności, to rozsądnie oceniając, odrzuciłby spadek lub przyjął go jedynie z dobrodziejstwem inwentarza (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 29 listopada 2012 roku II CSK 171/12, które to rozważania sąd w niniejszym składzie podziela). Należy też wskazać, że sąd z urzędu bada zasadność uchylenia się przez spadkobierców od skutków ich bezczynności, ponieważ może to mieć istotny wpływ na ustalenie kręgu spadkobierców i na odpowiedzialność spadkową (art. 670 KPC i 677 KPC).

Zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 88 § 2 KC uprawnienie do uchyleniu się od skutków oświadczenia o przyjęciu albo odrzuceniu spadku wygasa – w razie błędu – z upływem roku od jego wykrycia. Termin ten ma charakter zawity. Przy czym do zachowania powyższego terminu wystarczające jest złożenie w sądzie – przed jego upływem – wniosku o odebranie oświadczenia o uchyleniu się od skutków oświadczenia o przyjęciu albo odrzuceniu spadku (porównaj postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2014 r. II CSK 41/13, Legalis).

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Wnioskodawczyni M. K., działająca w imieniu swojej małoletniej córki O. K. złożyła przed sądem oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych nie zachowania terminu do odrzucenia spadku po zmarłym A. K., z żądaniem jego zatwierdzenia przez sąd i przyjęcia oświadczenia o odrzuceniu spadku. Wywodziła, że nie złożyła w terminie ustawowym oświadczenia o odrzuceniu spadku po zmarłym A. K., bo nie posiadała dostatecznej wiedzy o jego majątku i zadłużeniu, a ponadto było przekonana, że zgoda sądu rodzinnego na odrzucenie spadku w imieniu małoletniej, którą uzyskała w dniu 01 sierpnia 2012 r. zastępuje już jej oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu córki.

Odrzucenie i zrzeczenie spadku z długami przez dziecko po terminie i czasie 6 miesięcy Poznań

W ocenie Sądu wnioskodawczyni spełniła powyższe wymagania. Brak jej rozeznania co do wysokości długów spadkowych był wynikiem niedostatecznej orientacji w zobowiązaniach umownych spadkodawcy. O długach swojego ojca wnioskodawczyni dowiedziała się po jego śmierci. W odpowiedzi na to, w ustawowym terminie złożyła przed notariuszem oświadczenie o odrzuceniu spadku. To spowodowało, że tytuł powołania do spadku przeszedł na jej małoletnią córkę O. K. Wnioskodawczyni niezwłocznie wystąpiła do sądu rodzinnego o zezwolenie jej na odrzucenie spadku również w imieniu małoletniej córki, a po otrzymaniu stosownego postanowienia pozostawała w błędnym przekonaniu, że orzeczenie to zastępuje jej oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniej córki. Ostatecznie po wykryciu swojego błędu uchyliła się ona od skutków prawnych nie zachowania terminu do odrzucenia spadku zanim upłynął roczny terminu od daty jego wykrycia.

Wobec powyższego Sąd uznał żądanie wniosku za uprawnione i na podstawie art. 1019 § 3 KC zatwierdził uchylenie się wnioskodawczyni od skutków prawnych niezłożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 17 października 2013 r. I Ns 504/13

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu