Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Spóźnione po terminie odrzucenie spadku i dziedziczenie przez małoletnie dzieci

Zgodnie z przepisem art. 1019 § 1 KC jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:

1) uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;

2) spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.

Spóźnione po terminie odrzucenie spadku i dziedziczenia przez małoletnie dzieci

Spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu (§ 2), przy czym uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd (§ 3).

Podkreślenia wymaga fakt, że oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jest jednostronną czynnością prawną, do której w zasadzie mają zastosowanie ogólne przepisy o wadach takiego oświadczenia woli, z wynikającymi z art. 1019 KC z modyfikacjami w odniesieniu do błędu i groźby. Konstrukcja uchylenia się od skutków prawnych złożonego pod wpływem błędu oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku (art. 1019 § 1 KC) została rozciągnięta na sytuacje, w których pod wpływem błędu spadkobierca nie złożył żadnego oświadczenia w terminie (art. 1019 § 2 KC), a więc takie, w których w istocie spadkobierca uchyla się nie od skutków prawnych swego oświadczenia, lecz od skutków prawnych biernego zachowania się (niezłożenia oświadczenia). W tych wypadkach skuteczne uchylenie się od skutków niezłożenia oświadczenia w terminie powoduje wyłączenie działania fikcji prostego przyjęcia spadku, wynikającej z art. 1015 § 2 zd. 1 KC lub, w konkretnych okolicznościach, z dobrodziejstwem inwentarza (art. 1015 § 2 zd. 2 KC). Należy przy tym zauważyć, że pomimo braku precyzji w konstrukcji art. 1019 KC przyjmuje się, że określone w nim szczególne przesłanki odnoszą się do uchylenia się od skutków zarówno złożenia, jak i niezłożenia w terminie oświadczeń o przyjęciu (odrzuceniu) spadku przez działającego pod wpływem błędu spadkobiercę. W obu tych sytuacjach uchylenie się od skutków prawnych powinno nastąpić przed sądem, spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca, a skuteczność uchylenia się uzależniona jest od zatwierdzenia przez sąd.

Stosowanie natomiast do wad omawianych oświadczeń ogólnych przepisów o wadach oświadczeń woli, oznacza – w wypadku, gdy wadą tą jest błąd – że błąd powinien dotyczyć treści czynności prawnej oraz że musi być istotny (art. 84 § 1 i 2 KC). Jednak w postanowieniu z dnia 29 listopada 2012 r. Sąd Najwyższy w sprawie II CSK 171/12 dopuścił błąd co do prawa, jako błąd prawnie doniosły przy ocenie dopuszczalności uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli.

Błąd przedstawicielki ustawowej wnioskodawców polegający na mylnym przekonaniu, że może ona złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletnich dzieci w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku po uzyskaniu zezwolenia sądu rodzinnego oraz, polegający na przekonaniu, że w czasie zawieszenia postępowania spadkowego termin do złożenia oświadczenia uległ przerwaniu co skutkowało zaniechaniem złożenia w terminie oświadczenia o odrzuceniu spadku, został przez Sąd zakwalifikowany jako błąd co do prawa, błąd istotny. Podobnie jak przekonanie wyżej wymienionej, że złożenie wniosku w Sądzie o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dzieci na dwa miesiące przed upływem terminu powoduje przerwanie biegu terminu 6 – miesięcznego do złożenia w imieniu dzieci oświadczenia o odrzuceniu spadku. Oznacza to, przy spełnieniu przesłanek z art. 1019 § 1 KC, istnienie podstawy do zatwierdzenia oświadczenia wnioskodawczyni o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia.

Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię

Przedstawiciel ustawowy małoletnich wnioskodawców A. S. i T. S. (1) S. złożyła w tut. Sądzie wniosek o przywrócenie terminu do złożenia oświadczenia o odrzucenie spadku w imieniu swoich dzieci po zmarłej w D. A. K.. W uzasadnieniu wniosku podała, że bezskuteczny upływ terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletnich był niezawiniony i niezależny od niej. Stwierdziła, że oświadczenie to powinno być złożone w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania. Wyżej wymieniona wskazał, że odrzuciła spadek i złożyła z mężem wniosek do Sądu Rejonowego o zezwolenie na dokonanie czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dzieci. Zaznaczyła, że zgodę uzyskała dopiero w dniu 13 czerwca i złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletnich dzieci nie było możliwe. Nadto we wniosku wskazano, że w dniu 10 lipca złożono wniosek o podjęcie zawieszonego postępowania spadkowego z uwagi na fakt, iż wyżej wymieniona uzyskała zgodę na złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Dodano, że na rozprawie w dniu 30 września sąd zarzucił, iż uchybiła ona terminowi do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletnich dzieci. Stwierdzono, że istotny wniosek został złożony z ostrożności procesowej, gdyż tak naprawdę nie uchybiła ona terminowi do złożenia oświadczenia w imieniu małoletnich o odrzuceniu spadku. We wniosku oświadczono również, że na rozprawie w dniu 30 września sąd winien odebrać od wnioskodawczyni omawianego oświadczenia na podstawie zezwolenia sądu rodzinnego. Do powyższego wniosku załączono oświadczenie S. S. z dnia 11 października o odrzuceniu spadku w imieniu małoletnich T. S. (2) i A. S.

Spóźnione po terminie odrzucenie spadku i dziedziczenia przez małoletnie dzieci

Rozpoznając niniejszą sprawę Sąd opierał się na wiarygodnych w jego ocenie relacjach przedstawicielki ustawowej wnioskodawców jak również na dokumentacji znajdującej się w aktach spraw tut. Sądu oraz tych załączonych do wniosku.

Spadkobierca może uchylić się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku złożonego pod wpływem błędu lub groźby w terminie określonym w art. 88 § 2 KC, tj. w ciągu roku od wykrycia błędu lub ustania stanu obawy przy groźbie. Oświadczenie o uchyleniu może być złożone w każdym czasie, nawet po dziale spadku, byleby zachowany został termin zawity z art. 88 § 2 KC W tym aspekcie uznać należało, że przedstawicielka ustawowa wnioskodawców dochowała przedmiotowego terminu. O braku możliwości złożenia oświadczenia w postępowaniu spadkowym dowiedziała się na rozprawie w dniu 30 września.

Wskazane więc okoliczności faktyczne niniejszej sprawy uprawniały do zatwierdzenia uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia przez przedstawicielkę ustawową S. S. w imieniu małoletnich wnioskodawców A. S. i T. S. (2) oświadczeń o odrzucenia spadku, albowiem przedstawicielka ustawowa małoletnich była w istotnym błędzie polegającym na przekonaniu, iż może złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu dzieci w toku postępowania spadkowego oraz, że zawieszenie postępowania spowodowało przerwanie biegu terminu do złożenia oświadczenia. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 13 maja 2014 r. I Ns 970/13

 W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu