Zgodnie z art. 670 KPC, Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia. Treść przytoczonego art. 670 KPC należy rozumieć w ten sposób, że w postępowaniu o stwierdzenie nabycia Sąd spadku jest związany twierdzeniami wniosku o stwierdzenie nabycia spadku tylko co do osoby spadkodawcy, w pozostałym zaś zakresie jest zobligowany do działania z urzędu w celu ustalenia kręgu spadkobierców dochodzących do dziedziczenia po danym spadkodawcy. Zatem rola Sądu w tym postępowaniu jest determinowana ustawowym nakazem działania z urzędu, a rozstrzygnięcie zapada niezależnie od wniosków i stanowiska stron, lecz stosownie do wyników postępowania dowodowego oraz norm prawa materialnego, mających zastosowanie w danym stanie faktycznym. Powyższe nie wyłącza ogólnych przepisów dotyczących postępowania dowodowego (art. 232 zd. 1 KPC w zw. z art. 13 § 2 KPC) i nie zwalnia zainteresowanych z obowiązku udowodnienia twierdzeń, z których wywodzą korzystne dla siebie skutki prawne ani nie nakłada na Sądy orzekające obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego z urzędu, lecz chodzi przede wszystkim o zbadanie z urzędu, stosownie do treści zebranego materiału dowodowego, kto jest spadkobiercą.
Zgodnie z art. 1012 KC spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić. Na złożenie oświadczenia w tym przedmiocie przewidziany jest termin 6-ciu miesięcy od dnia w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania (art. 1015 § 1 KC)
W myśl art. 931 KC w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek i dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych. Zstępny, to każdy kolejny potomek tej samej osoby: dziecko, wnuk, prawnuk, praprawnuk itd. Treść art. 932 KC stanowi, że w braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli ojcostwo rodzica nie zostało ustalone, udział spadkowy matki spadkodawcy, dziedziczącej w zbiegu z jego małżonkiem, wynosi połowę spadku. W braku zstępnych i małżonka spadkodawcy cały spadek przypada jego rodzicom w częściach równych. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału między dalszych zstępnych spadkodawcy. Jeżeli jedno z rodziców nie dożyło otwarcia spadku i brak jest rodzeństwa spadkodawcy lub ich zstępnych, udział spadkowy rodzica dziedziczącego w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy wynosi połowę spadku. Natomiast w myśl art. 933 KC Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku. W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy.
Treść art. 934 KC stanowi, że w braku zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwa i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy i dziedziczą oni w częściach równych. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Podział tego udziału następuje według zasad, które dotyczą podziału spadku między zstępnych spadkodawcy. W braku zstępnych tego z dziadków, który nie dożył otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada pozostałym dziadkom w częściach równych. Oraz zgodnie z art. 9341 KC W braku małżonka spadkodawcy i krewnych, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada w częściach równych tym dzieciom małżonka spadkodawcy, których żadne z rodziców nie dożyło chwili otwarcia spadku. W myśl art. 935 KC w braku małżonka spadkodawcy, jego krewnych i dzieci małżonka spadkodawcy, powołanych do dziedziczenia z ustawy, spadek przypada gminie ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy jako spadkobiercy ustawowemu. Jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Rzeczypospolitej Polskiej nie da się ustalić albo ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy znajdowało się za granicą, spadek przypada Skarbowi Państwa jako spadkobiercy ustawowemu.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Spadkodawca B. S. zmarł w J., ostatnio przed śmiercią mieszkał w J. Spadkodawca zmarł jako bezdzietny kawaler. Rodzice spadkodawcy – ojciec M. S. i matka K. S. zmarli przed spadkodawcą. Matka spadkodawcy K. S. dwukrotnie zawarła małżeństwo. Rodzeństwem spadkodawcy z pierwszego małżeństwa jego matki z H. O. są: brat A. O. i siostra W. H. Rodzeństwem spadkodawcy z drugiego małżeństwa jego matki z M. S. (jego ojcem) są: brat J. S. i brata W. S.. Innego rodzeństwa spadkodawca nie posiadał.
Brat spadkodawcy A. O. zmarł pozostawiając po sobie dwoje dzieci tj. syna K. O. i córkę S. I. (1). Innych dzieci, w tym pozamałżeńskich czy przysposobionych A. O. nie posiadał.
Siostra spadkodawcy W. H. zmarła pozostawiając po sobie troje dzieci tj. córkę G. B., córkę B. R. i córkę A. H.. Miała jeszcze jedno dziecko, które jako bliźniak A. H. zmarło przy porodzie. Innych dzieci, w tym poza małżeńskich czy przysposobionych W. H. nie posiadała.
Spadkodawca B. S. testamentu nie sporządził. Nikt ze spadkobierców ustawowych nie składał oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, nikt też nie zrzekał się dziedziczenia, ani nie został uznany za niegodnego dziedziczenia. W skład spadku wchodzi udział w nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym w J., nabyty w spadku po rodzicach.
Spadkodawca B. S. nie pozostawił po sobie testamentu, dlatego dziedziczenie spadku nastąpiło na podstawie ustawy (art. 926 § 2 KC). Z uwagi na fakt, że spadkodawca nie miał dzieci ani żony, oraz mając na uwadze, że oboje rodziców spadkodawcy zmarli przed spadkodawcą, to do dziedziczenia dochodzą osoby należące do kolejnego kręgu spadkobierców ustawowych czyli rodzeństwo B. S., które dziedziczy w częściach równych (cztery osoby po 1/4 części). W tym miejscu zauważyć należy, że rodzeństwo spadkodawcy to osoby, które pochodzą od tych samych rodziców co spadkodawca bądź też mają wspólnego jednego rodzica. Rodzeństwo przyrodnie także należy do kręgu spadkobierców ustawowych.
Jednakże brat spadkodawcy A. O. zmarła, a więc nie dożył otwarcia spadku, dlatego w jego miejsce wchodzą jego zstępni tj. syn K. O. i córka S. I. (2), którzy dziedziczą udział przypadający ich ojcu w częściach równych (1/4 × 1/2 = 1/8). Mając powyższe na uwadze należało stwierdzić, że spadek po B. S. na podstawie ustawy nabyli: brat J. S. w 2/8 częściach, brat W. S. w 2/8 częściach, siostra W. H., która przeżył spadkodawcę, a wiec również nabyła spadek w 2/8 częściach, bratanek K. O. w 1/8 części i bratanica S. I. (1) w 1/8 części. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 25 września 2018 r. I Ns 207/18
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
