Dokładne określenie zakresu pojęcia spadku istotnie nie jest sprawą prostą i punkt wyjścia stanowi art. 922 § 1 KC., który jednakże nie zawiera ścisłej definicji spadku, a jedynie ogólne wskazówki, na których musi się każdorazowo opierać rozstrzygnięcie, czy dane prawo lub obowiązek wchodzi w skład spadku. Co do zasady, spadek obejmuje prawa i obowiązki zmarłego oraz pewne sytuacje prawne niepowiązane z istnieniem prawa podmiotowego, z wyłączeniem praw i obowiązków ściśle związanych z osobą zmarłego oraz praw przechodzących z chwilą śmierci na oznaczone osoby (art. 922 § 2 KC.). Do spadku należą, zatem prawa i obowiązki zmarłego, które jednocześnie, łącznie spełniają cztery wymagania: mają charakter cywilnoprawny, mają charakter majątkowy, nie są ściśle związane z osobą zmarłego, nie przechodzą na inne osoby z mocy przepisów szczególnych, niezależnie od tego, czy są spadkobiercami. Nie sposób, nie zauważyć, że wskazane kryteria są nieprecyzyjne i zawierają np., nieostre pojęcie, jak „charakter majątkowy” praw i obowiązków.
Umowa rachunku bankowego, którego posiadaczem jest osoba fizyczna, niezawarta w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, ulega rozwiązaniu z dniem śmierci posiadacza rachunku. Oznacza to, że wskazany przepis art. 59a ust. 1 pr.bank. stanowi lex specialis w stosunku do art. 922 § 1 KC. i przewiduje – co do zasady – definitywne wygaśnięcie praw i obowiązków majątkowych wynikających z umowy rachunku bankowego (T.Czech ibidem, K.Osajda op.cit., t.13). In casu opisana sytuacja jednak nie występuje. Jeżeli umowa uległa rozwiązaniu np. wskutek śmierci posiadacza rachunku bankowego), uważa się ją za wiążącą do chwili i wypłaty przez bank środków pieniężnych osobie posiadającej do nich tytuł prawny.
W przypadku śmierci posiadacza rachunku bankowego umowa rachunku bankowego co prawda rozwiązuje się z chwilą śmierci posiadacza, lecz w drodze fikcji prawnej utrzymuje się w całości stosunek prawny przez nią wykreowany, zatem utrzymują się w mocy określone w umowie prawa i obowiązki obu jej stron (K.Osajda, op.cit., t. 28-29; T.Czech ibidem). W miejsce zmarłego posiadacza wprost wstępują (w sferę praw i obowiązków) jego spadkobiercy na podstawie art. 922 § 1 KC. Nie budzi również wątpliwości, że wszystkie prawa i obowiązki posiadacza wynikające z umowy rachunku bankowego – jako niezwiązane ściśle z osobą zmarłego – wchodzą w skład spadku. W konsekwencji, po śmierci posiadacza rachunku na banku ciąży obowiązek udzielenia – w pełnym zakresie – każdemu ze spadkobierców informacji dotyczących dyspozycji dokonanych na tym rachunku i wobec takich osób bank nie może zasłaniać się tajemnica bankową tak, jak nie mógłby się zasłaniać względem swego kontrahenta. Co więcej, taka regulacja normatywna sprawia, że wszyscy spadkobiercy posiadacza rachunku mają interes prawny w ustaleniu osób, które były beneficjentami kwot znajdujących się na rachunku bankowym ich spadkodawcy
Wskazać również należy, że z istoty spadkobrania (art. 922 § 1 KC.) wprost wynika, że spadkobiercy posiadacza rachunku nie mają prawa do „wszystkich danych dotyczących operacji i dyspozycji na rachunku, za cały okres obowiązywania umowy”, ale tylko do takich danych, jakie uzyskałby sam posiadacz rachunku w świetle postanowień umowy zawartej z bankiem. Nic więcej, ale też nic mniej. Nie są to więc informacje „nieograniczone”,, gdyż w praktyce kontrahent banku akceptuje ogólne warunki i regulaminy opracowywane przez bank i to bank decyduje, w oparciu o obowiązujący statut cywilny, jakie informacje udostępnia posiadaczowi rachunku i w jakiej formie. Kwestia uzyskiwania informacji związanych z rachunkiem bankowym zawsze wiąże się ściśle i bezpośrednio z interesem ekonomicznym posiadacza i prawa obligacyjne z tym związane wchodzą do spadku, podlegając dziedziczeniu. Oczywistym jest również, że prawo majątkowe do uzyskania stosownej informacji od banku wiąże się wprost z prawem do uzyskania stosownego zaświadczenia (dokumentu) przewidzianego w umowie o rachunek bankowy, uzupełnionej ogólnymi regulacjami i regulaminami banku, stanowiącymi jej część. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie – I Wydział Cywilny z dnia 7 lipca 2020 r. I ACa 366/19
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
