Swoboda dysponowania majątkiem za życia, na przykład w formie darowizn, czy swoboda testowania pozwalająca na dowolne dysponowanie majątkiem w testamencie na wypadek śmierci mogą prowadzić do pokrzywdzenia osób najbliższych spadkodawcy, które zresztą czasem przyczyniają się do tworzenia lub powiększania majątku spadkowego. Stąd też osoba fizyczna ma przynajmniej moralny obowiązek wspierania rodziny, w tym też pozostawienia im korzyści ze spadku. Jednakże o tym, kto, jakie i na jakich zasadach otrzyma korzyści po zmarłym, decyduje ustawa. Można więc twierdzić, że w kręgu rodziny zmarłego istnieją osoby, którym pozostawienie korzyści jest obligatoryjne w zakresie określonym w ustawie. Stąd też nikt nie może na wypadek swojej śmierci rozporządzić majątkiem zupełnie dobrowolnie, z pominięciem najbliższych (vide wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 25.07.2013 r. w sprawie I ACa 141/12).
Ochrona praw najbliższej rodziny zmarłego należy do podstawowych założeń prawa spadkowego. Znajduje ona wyraz w wielu instytucjach uregulowanych w księdze czwartej kodeksu cywilnego, w tym też i w instytucji zachowku (art. 991-1011 KC) zapewniającej osobom wskazanym w ustawie określoną korzyść ze spadku nawet wbrew woli zmarłego (vide wyrok Sądu Najwyższego z 13.06.2013 r. w sprawie V CSK 385/12).
W myśl art. 991 § 1 KC, zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału, czyli tzw. zachowek.
Ażeby obliczyć zachowek należy określić udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczenia zachowku. Przy ustaleniu udziału, w jakim uprawniony byłby powołany do spadku z ustawy, zgodnie z art. 992 KC uwzględnia się także spadkobierców niegodnych, którzy zrzekli się dziedziczenia albo zostali wydziedziczenia. W niniejszej sprawie tacy spadkobiercy nie występują. Następnie udział ten mnoży się, stosownie do art. 991 § 1 KC przez 2/3 lub 2/3 lub 1/2 w zależności od tego, czyj zachowek ustalamy, otrzymany wynik to właśnie udział spadkowy stanowiący podstawę do obliczenia zachowku. Kolejnym etapem obliczenia zachowku jest ustalenie tzw. substratu zachowku tj. czystej wartości spadku, wartości darowizn podlegających doliczeniu. Następnie wartość substratu zachowku należy pomnożyć przez ustalony ułamek wyrażający udział spadkowy. Podstawą obliczenia zachowku jest czysta wartość spadku, stanowiąca różnicę pomiędzy wartością stanu czynnego a wartością stanu biernego spadku (por. wyrok SN z dnia 14 marca 2008 r. w sprawie IV CSK 509/07). Zgodnie z art. 993 KC nie bierze się przy tym pod uwagę długów z tytułu zapisów i poleceń, a także zobowiązań z tytułu zachowku.
Przepis art. 922 KC określa prawa i obowiązki, które wchodzą w skład spadku. Spadek obejmuje tylko i wyłącznie prawa i obowiązki spadkodawcy mające charakter cywilno-prawny, których źródłem są przepisy kodeksu cywilnego lub przepisy szczególne. Do spadku nie należą prawa i obowiązki o charakterze administracyjno – prawnym, finansowo – prawnym czy karno – prawnym. Po określeniu czystej wartości spadku dolicza się do niej, dla ustalenia substratu zachowku, wartość darowizn dokonanych przez spadkodawców, bez względu na to czy były one uczynione na rzecz spadkobierców uprawnionych do zachowku, czy też innych osób. Zgodnie z art. 955 KC wartość darowizny oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalenia zachowku. Kodeks cywilny przewiduje pewne wyjątki w tym zakresie, a mianowicie nie uwzględnia się drobnych darowizn zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych; nadto nie podlegają doliczeniu do spadku oraz rozliczeniu przy ustalaniu zachowku, darowizny na rzecz osób nie będących spadkobiercami oraz uprawnionymi do zachowku, dokonane przed więcej niż dziesięciu laty licząc wstecz od otwarcia spadku ( art. 994 § 1 KC), jak również przy obliczaniu zachowku należnemu zstępnemu nie dolicza się darowizn uczynionych w czasie kiedy nie miał zstępnych, chyba że darowizna została dokonana na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego ( art. 994 § 2 KC)
Uprawniony może otrzymać należy mu zachowek, obliczony w powyższy sposób, przede wszystkim w postaci powołania do spadku, zapisu lub uczynionej przez spadkodawcę na jego rzecz darowizny ( art. 991 § 2 KC). Gdy jednak to nie nastąpi, przysługuje mu, zgodnie z cytowanym, wyżej przepisem, roszczenie przeciwko spadkobiercy o zapłatę sumy pieniężnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. W związku z powyższym, należy uznać, iż o powstaniu na rzecz uprawnionego do zachowku roszczenia przeciwko spadkobiercy o pokrycie lub uzupełnienie w pieniądzu zachowku rozstrzyga tylko to, czy otrzymał on w całości należnym zachowek w postaci powołania do spadku, zapisu lub uczynionej przez spadkodawcę na jego rzecz darowizny.
Jeżeli otrzymał, roszczenie o zachowek mu nie przysługuje. Jeżeli natomiast nie otrzymał, roszczenie o zachowek przysługuje mu, choćby został powołany do spadku, nawet z ustawy, i choćby współspadkobierca – adresat jego roszczenia sam też był uprawniony do zachowku. Powyższy wniosek znajduje potwierdzenie w przepisach art. 999 KC i 1005 § 1KC regulujących sytuacje, w których spadkobierca obowiązany do zapłaty zachowku jest sam uprawniony do zachowku. Odpowiedzialność spadkobiercy zobowiązanego do zapłaty zachowku, który sam jest uprawniony do zachowku ogranicza się tylko do wysokości nadwyżki przekraczającej jego własny zachowek.
Osobie uprawnionej, która dziedziczyłaby po spadkobiercy, przysługuje roszczenie z tytułu zachowku, o ile nie otrzymała należnej kwoty w innej postaci np. uczynionej przez spadkodawcę darowizny, w postaci powołania do spadku, w postaci zapisu zwykłego lub windykacyjnego ( art. 991 § 2 KC), a w przypadku zstępnych spadkodawcy – także w postaci świadczeń na wychowanie oraz wykształcenie ogólne i zawodowe ( art. 997 KC). Z kolei przepisem art. 994 KC ustawodawca wyłączył niektóre darowizny od obowiązku doliczania do spadku przy obliczaniu zachowku. Zgodnie bowiem z treścią art. 994. § 1. przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego ( § 2), a przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa ( § 3). Oceny czy w konkretnej sytuacji nastąpiło nieodpłatne przysporzenie dokonuje sąd rozpoznający sprawę o zachowek (por. orzeczenie SN z dnia 17.06.1953 r. II C 534/53, lex Polonica nr 366855).
Definicję legalną wydziedziczenia zawiera art. 1008 KC, wskazujący że polega ono na pozbawieniu zachowku określonej grupy spadkobierców ustawowych, jeżeli uprawniony :
– wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, lub
– dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci, lub
– uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Uporczywe niedopełnianie obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy zakłada niewątpliwie, z jednej strony, długotrwałość, ciągłość nagannego postępowania lub powtarzalność czynności składających się na to postępowania, a z drugiej – jak się trafnie podkreśla w piśmiennictwie – także umyślność tego postępowania (złą wolę po stronie osoby naruszającej obowiązki rodzinne). Do typowych przykładów niedopełniania obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy zalicza się w szczególności brak zainteresowania spadkodawcą chorym lub potrzebującym pomocy ze względu na swój wiek.
Uporczywym niedopełnianiem obowiązków rodzinnych nie jest nieutrzymywanie kontaktów pomiędzy spadkobiercą i spadkodawcą, jeżeli wynika to z postawy samego spadkodawcy. Dla zaistnienia podstawy wydziedziczenia określonej w art. 1008 pkt 3 KC długotrwałe niedopełnienia obowiązków rodzinnych względem spadkodawcy musi być spowodowane okolicznościami leżącymi po stronie samego spadkobiercy (por. wydane na tle stanów faktycznych zbliżonych do niniejszej sprawy wyroki Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 24 listopada 2011 r., I ACa 524/11, Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 stycznia 2011 r., I ACa 1021/10, Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 października 2009 r., VI ACa 448/09 i z dnia 16 listopada 2007 r., VI ACa 768/07). Przyjmuje się przy tym, że o ile w przypadku rażących i ewidentnych przejawów niewywiązywania się przez spadkobiercę z podstawowych obowiązków rodzinnych wobec spadkodawcy nie budzi wątpliwości istnienie tej podstawy wydziedziczenia, o tyle w przypadkach niejednoznacznych ocena prawna postępowania spadkobiercy pozostawiona została sądowi orzekającemu w kontekście całokształtu okoliczności sprawy. W szczególności brak utrzymywania bliskich relacji osobistych pomiędzy wydziedziczonym spadkobiercą i spadkodawcą podlegał będzie innej ocenie moralnej wtedy, gdy wynikał z postawy tego spadkobiercy, innej zaś, jeśli spowodowany był postępowaniem spadkodawcy.
Nawet jednak całkowite i długotrwałe zerwanie ze spadkodawcą przez uprawnionego do zachowku charakterystycznej dla stosunków rodzinnych więzi uczuciowej nie może stanowić podstawy do wydziedziczenia, jeżeli nastąpiło ono wyłącznie z winy spadkodawcy – nie można bowiem wywodzić dla siebie skutków prawnych ze swego niegodziwego zachowania. Brak zatem uzasadnienia np. do wymagania od żony opuszczonej przez męża dla innej kobiety, aby wspierała męża, gdy znalazł się on w potrzebie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 16 listopada 2007 r., VI ACa 768/07).
Artykuł 87 KRO nakłada na rodziców i dzieci (także pełnoletnie) obowiązek wzajemnego wspierania się. Musi on być z natury rzeczy rozumiany szeroko, jako wynikający z więzi psychicznych i materialnych zespalających najbliższych biologicznie członków społeczeństwa. Formy i sposoby realizacji tego obowiązku są różnorodne, choć do podstawowych należy zapewnienie poczucia bliskości, ostoi i czynnego wsparcia w trudnych sytuacjach życiowych, przestrzeganie dobrych obyczajów. Podzielić należy stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 7 listopada 2002 . II CKN 1397/00 (…), że „W pojęciu zaniedbywanie wobec spadkodawcy obowiązków rodzinnych, o którym mowa w art. 1008 pkt 3 KC, mieści się również takie zachowanie, które prowadzi do faktycznego zerwania kontaktów rodzinnych i ustania więzi uczuciowej, normalnej w stosunkach rodzinnych. Chodzi tu więc również o wszczynanie ciągłych awantur, kierowanie pod adresem spadkodawcy nieuzasadnionych i krzywdzących zarzutów, wyrzucenie go z domu, brak udziału w jego życiu choćby poprzez wizyty w jego miejscu zamieszkania czy okazywanie zainteresowania jego sprawami”. Podobnie należy ocenić niewykonywanie obowiązku alimentacyjnego, nieudzielanie opieki, brak pomocy w chorobie itp.. Zawsze jednak zachowania takie muszą nosić kwalifikowaną cechę „uporczywości”, czyli muszą być długotrwałe (bądź wielokrotne) oraz obiektywnie, a nie subiektywnie, podlegać negatywnej ocenie z punktu widzenia obowiązków wyznaczonych przepisami prawa, zwyczajami, zasadami współżycia społecznego.
W orzecznictwie ugruntowany jest jednolity pogląd, iż przyczyna wydziedziczenia musi wynikać z testamentu, przy czym nie musi być wskazana precyzyjnie, poprzez dokładne odwołanie się do katalogu sporządzonego w art. 1008 KC Warunkiem skutecznego zastosowania art. 1008 KC jest wykazanie zaistnienia przesłanek wydziedziczenia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 6 marca 2013 roku, I ACa 4/13). Wydziedziczenie pozostaje nieskuteczne, jeżeli jego przyczyna nie wynika z treści testamentu – nawet gdyby w rzeczywistości przyczyna wydziedziczenia zachodziła, w związku z czym przyjmuje się, że spadkodawca winien opisać w testamencie przykłady konkretnych zachowań uprawnionego do zachowku, które wypełniałyby ustawowe przesłanki, nie jest zaś wystarczające posłużenie się ogólnymi sformułowaniami, bez wskazania konkretnych zachowań lub rodzaju obowiązków (por. wyrok Sądu Okręgowego w Nowym Sączu z dnia 8 lipca 2014 roku, I C 387/12, Teza nr 3, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 13 stycznia 2011 roku, I ACa 1021/10, Lex numer 898627). Przyczyna wydziedziczenia powinna zostać w testamencie skonkretyzowana, sprecyzowana, jednoznacznie sformułowana i opisana. Nie może być przyjmowana w sposób dorozumiany, wbrew treści testamentu, z pominięciem tej treści, a także nie może zostać ustalona jako realnie istniejąca w razie braku odpowiedniej dyspozycji testamentu (wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 24 czerwca 2013 roku, I C 284/12, Teza nr 3).
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Powódka pozwała o 74 867,85 zł zachowku po swoim ojcu z odsetkami ustawowymi. Pozwana (…) wniosła o oddalenie powództwa, wskazując, że spadkodawca w testamencie, którym została powołana do spadku, wydziedziczył swoje dzieci. Kwestionowała wysokość dochodzonej kwoty wobec obciążeń majątku spadkowego, własnych nakładów na jego powstanie, wartości darowizn od ojca na rzecz powódki oraz uważając, że w przypadku zanegowania wydziedziczenia okoliczności relacji osób powiązanych ze spadkiem – powinny być uwzględnione poprzez zmniejszenie spłaty.
Problem relacji rodzinnych nie leżał tylko po stronie powódki, a nawet więcej – to ona podejmowała kroki, by mieć kontakty z ojcem i była ich główną inicjatorką, mimo że rola ta powinna należeć do ojca jako rodzica, który ma mnożność kreowania swojej relacji z dzieckiem od początku. Nic nie wskazywało, by powódka dążyła do odcięcia się od ojca, a wprost przeciwnie zauważalne było pewne dystansowanie się (wobec dość formalnego jak na zwykłe standardy – charakteru spotkań). Skoro nie doszło do wykształcenia większej otwartości, spontaniczności, nie można więc czynić z tego zarzutu powódce. Jej większa aktywność mogłaby się wydawać wręcz natarczywością wobec rodzaju omawianej relacji. Sąd nie widzi więc podstaw, by z drobiazgów, mimo że doświadczenie życiowe potwierdza, jak wielką rolę się do nich przywiązuje, uznać, że powódka zerwała więź z ojcem lub była jej niechętna lub przejawiała jakąkolwiek złą wolę w tym zakresie. Np. zaproszenie z prośbą o potwierdzenie zaproszenia może być przejawem życiowej dyplomacji, by w niełatwych kontaktach, gdy ma dojść do spotkania byłej żony, obecnej czy trudności związanych z kosztami i organizacją przyjęcia, pozostawić zaproszonym, jak chcą się dookreślić co do przybycia na uroczystość. Także problemy w umówieniu spotkania z wnuczką (czy powiadomienie o jej urodzeniu) powinny były spotkać się z większą wyrozumiałością, zwłaszcza że nie było żadnych przyczyn, by rodzice dziecka nie chcieli go przedstawić dziadkowi, a zauważalne było, że organizacja opieki, związana z porządkiem dnia, była – jak często w takim wypadku- dla nich wyzwaniem, z którym radzili sobie, jak potrafili. Pogodzenie w tej sytuacji planów tylu osób co do momentu spotkania, z pewnością nie było łatwe, skoro stopień poczucia bliskości w tych relacjach nie był wysoki i jednak wiązał się z konwenansami, które bywają niebagatelnym utrudnieniem. Podobnie do już opisanych kwestii – należy postrzegać poruszone zagadanie niewspółuczestniczeniu powódki w chorobie ojca. Z pewnością nie odmówiła zainteresowania, nie zbagatelizowała tego stanu (a co do zarzutu pozwanej o niewiarygodności informacji, że powódka wcześniej odwiedziła ojca w szpitalu, to w okolicznościach tej sprawy mogło być tak, że pozwana nie wiedziała o tym spotkaniu).
Skoro omówiona sytuacja rodzinna, będąca wynikiem przebiegu życia opisanego w stanie faktycznym, nie uzasadniała wydziedziczenia, sąd nie uważa, że mogła stanowić kanwę do zastosowania art. 5 KC. Nie stwierdził też przy tym innych okoliczności, które w konsekwencji skutkowałyby obniżeniem zasądzonej należności. Miał przy tym na uwadze także zachowawczość powódki w dochodzeniu należnego jej spadku, gdyż odstąpiła od wyceny przedsiębiorstwa (pozostało ono zatem jako bieżący przedmiot działalności pozwanej, a wcześniej umożliwiło – po uzupełnienie kredytem – na zamieszkanie w domu i zakup innej działki), jak i racjonalnie podeszła do oszacowania innych składników, w tym co do okoliczności sprzedaży nieruchomości córce pozwanej.
Sąd nie stwierdził też możności zastosowania art. 5 KC lub innej podstawy – do ustalenia, że nieruchomość niezabudowaną w całości należy rozliczyć jako nabytą za nakład z majątku odrębnego pozwanej na majątek wspólny. Wobec przedstawionych dokumentów sąd uznał wiarygodność zeznań pozwanej, że środki pozyskane przez nią z książeczki mieszkaniowej, zasiliły majątek wspólny i zostały przeznaczone na zakup tej nieruchomości, ale okoliczności nie dawały możliwość upewnienia się (wykazania), że rozliczenia małżonków prowadziły do takiego wniosku jak przedstawiała pozwana. Dlatego od wartości nieruchomości zabudowanej ustalonej w toku procesu – odjęto ten nakład (bez jego dalszych przeliczeń, jak np. w sprawie o podział majątku wspólnego, zwłaszcza że jednak w tym przypadku strony miały wspólną działalność gospodarczą, a nieruchomość została nabyta jako majątek wspólny, po wcześniejszym sprzedaniu innej). Sąd nie pominął dowodów w tym zakresie jako spóźnionych na zarzut strony powodowej, gdyż nie wpłynęły na tok procesu, pojawiły się, gdy aktualne było rozpoznawanie zarzutów co do opinii wyceniającej nieruchomości, z tą kwestią pozostawały w związku (pozwana bazowała na wycenie nieruchomości do innych celów niż bieżące oszacowanie w toku sprawy sądowej dla potrzeb rozliczenia uprawnionych do majątku) i pozostawało rozważyć wiarygodność zeznań pozwanej uzupełniających dokumenty, co skutkowało przedstawionymi już ustaleniami.
W rezultacie do obliczenia zachowku sąd przyjął (przy zauważeniu, że udział spadkodawcy wynosił ½, a powódce w rezultacie przypadała 1/6 udziału w spadku), mając na uwadze stanowiska stron
– wartość dwóch nieruchomości, zgodnie z wyceną biegłego, który bardzo dokładnie odpowiedział na zarzuty pozwanej, a zatem poprzestanie na tej opinii było wystarczające (w tym wobec rezygnacji z dalszych wniosków w tym zakresie) :
- 641 619 zł (zabudowana), co po pomniejszeniu o kredyt 72 518,01 zł stanowi w 1/6 – 47 425,08 zł,
- 85 431 zł (niezabudowana), co po pomniejszono o 21 971,67 zł nakładu z książeczki pozwanej z majątku odrębnego stanowi w 1/6 – 5 288,27 zł,
- samochód T. (…), którego wartość pomniejszono o pożyczkę 71 000 zł (k. 179 wartość przyznana przez powoda z oświadczenia do US) – 59 789,06 zł = 11 210, 94 zł/2= 934,25 zł (1/6),
- 6 745,12 zł środków na koncie, więc 3 372,56 zł do masy spadkowej i z tego 1/6 to 562,09 zł.
Sąd nie uwzględnił środków na koncie działalności, jak i innych składników, gdyż złożyły się na bilans wartości działalności, zgłoszony do rozliczenia spadkobiercy, w którym wykazano stratę i nie były wskazywane do uwzględnienia. Ujęta została tylko wartość T. jako jedynego samochodu przyjętego jako aktualny do rozliczenia (w zakresie, w jakim została spłacona, zwłaszcza, że jak zostało zauważone w ustaleniach pozostałe składniki związane były bezpośrednio z bieżącą działalnością). Sąd nie wziął także pod uwagę środków na osobnym koncie pozwanej, skoro doszło do takiego ich wyodrębnienia, ewentualnie w tym zakresie można posiłkowo wskazać na zastosowanie z tego względu art. 5 KC, zwłaszcza że były w wysokości rzędu bieżących dochodów.
W rezultacie zasądzono na rzecz powódki 52 015,53 zł wobec odjęcia kosztów pogrzebu i pochówku jako długu spadku, co przy przyjętym udziale partycypacji powódki stanowiło 2194,16 zł (z 13 760,32 zł). W przypadku wątpliwości co do rozrachowania tej należności należy wskazać na art. 5 KC. Zasadą bowiem jest, że omawiany wydatek obciąża majątek spadkowy, więc jego beneficjenci powinny partycypować w nim i przyjęcie zakresu udziału takiego samego jak w całości majątku – jest rozwiązaniem adekwatnym.
Sąd nie uznał za zasadne odjęcie darowizn wskazanych przez pozwaną (uznając za wiarygodną informacje powódki i wskazanych przez niej świadków co do okoliczności wpłat 7 500 zł i 10 000 zł jako bardziej współgrającą z chronologią wydarzeń), gdyż koszty utrzymania pozostawały w zwykłych, niewygórowanych granicach (art. 997 KC), a darowizny były uzupełnieniem tych wydatków – stanowiąc formę prezentu i mieściły się w zwyczajowych kwotach (zwłaszcza wobec informacji, że spadkodawca mógł sobie na nie pozwolić), nawet jeśli przy okazji ślubu czy przy zakupie mieszkania kwoty były wyższe (art. 994 KC). Przy tym przy wysokości majątku, od którego obliczany jest zachowek przy pominięciu działalności gospodarczej wycenionej ze stratą na dzień otwarcia spadku, kwoty nie te zwracały uwagi jako istotne (czy mające/mogące stanowić „wynagrodzenie” za brak zapisu testamentowego). Wyrok Sądu Okręgowego – I Wydział Cywilny z dnia 16 czerwca 2021 r. I C 829/19
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji. Prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
