Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Podatek od działu spadku

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2019 r., poz. 1813), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;

2. darowizny, polecenia darczyńcy;

3. zasiedzenia;

4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;

5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;

6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Ponadto, zgodnie z art. 1 ust. 2 tej ustawy podatkowi podlega również nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci.

Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że katalog czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, określony w art. 1 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, jest katalogiem zamkniętym. Wobec tego wymienione w nim tytuły nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych stanowią jedyne przypadki podlegające opodatkowaniu tym podatkiem.

Ponieważ przepisy ww. ustawy nie definiują pojęć: „spadek” czy „dział spadku”, należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2019 r., poz. 1145, ze zm.). W myśl przepisu art. 922 § 1 ww. Kodeksu cywilnego przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Stosownie do art. 925 w zw. z art. 924 Kodeksu cywilnego spadkobierca nabywa spadek z chwilą śmierci spadkodawcy. Jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych (art. 1035 cyt. ustawy).

Zgodnie z zapisem art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Zatem do momentu zniesienia współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku. Na podstawie art. 1038 § 1 Kodeksu cywilnego sądowy dział spadku powinien obejmować cały spadek. Jednakże z ważnych powodów może być ograniczony do części spadku. § 2 wskazuje, iż umowny dział spadku może objąć cały spadek lub być ograniczony do części spadku.  Dział spadku jest zatem instytucją odrębną od dziedziczenia (nabycia spadku), którego mogą ale nie muszą dokonać spadkobiercy po nabyciu spadku.

Jak z powyższego wynika opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn może podlegać jedynie nabycia własności rzeczy lub praw majątkowych wymienionych w art. 1 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Tym samym nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych z innych tytułów, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.

Mając na uwadze powyższe uregulowania prawne stwierdzić należy, że dział spadku (bez względu na to czy wiąże się ze spłatą czy też dokonywany jest nieodpłatnie) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn.  Dokonany odpłatny dział spadku, jak również związana z tym spłata, nie spowoduje powstania po stronie jednego z spadkobierców obowiązku podatkowego wynikającego z ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nabycie tym tytułem nie jest wymienione w określającym przedmiot opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn art. 1 ww. ustawy. Tym samym spadkobierca nie jest zobowiązany do uiszczania podatku od spadków i darowizn.

Przykład sprawy spadkowej

Z treści wniosku wynika, że 10 października 2017 r. aktem poświadczenia dziedziczenia Wnioskodawczyni nabyła udział w spadku po zmarłych rodzicach wynoszący 1/2 części. Wnioskodawczyni złożyła w urzędzie skarbowym zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2) i w związku z tym skorzystała ze zwolnienia podatkowego. Dnia 27 kwietnia 2018 r. miał miejsce dział spadku, w wyniku którego Wnioskodawczyni otrzymała w całości spadek (mieszkanie) i zobowiązała się do spłaty na rzecz drugiej spadkobierczyni (siostry). Z tytułu działu spadku Wnioskodawczyni dokonała spłaty w kwocie 75 000 zł.

Dnia 10 marca 2008 r. rodzice Wnioskodawczyni notarialnie wykupili mieszkanie stanowiące odrębną nieruchomość. W roku 2017 rodzice Wnioskodawczyni zmarli. Wnioskodawczyni i jej siostra nabyły spadek (ww. mieszkanie) aktem poświadczenia dziedziczenia z 19 października 2017 r. Nabycie spadku było zgłoszone do Urzędu Skarbowego na druku SD-Z2 (podatek nie należał się).

Wnioskodawczyni wraz z siostrą 27 kwietnia 2018 r. zawarły u notariusza umowę o dział spadku. Spadek w całości przypadł Wnioskodawczyni z obowiązkiem spłaty siostry. Wartość przedmiotu umowy (mieszkania) u notariusza została określona na kwotę 150 000 zł. Wnioskodawczyni oświadczyła, że działu spadku dokona ze spłatą na rzecz siostry w kwocie 75 000 zł.

Wnioskodawczyni sprzedała notarialnie mieszkanie za kwotę 150 000 zł w dniu 30 maja 2019 r. i dokonała spłaty na rzecz siostry w wysokości 75 000 zł (czyli w kwocie, która przysługiwała jej siostrze w wyniku działu spadku i która odpowiada wartości jaka przysługiwała jej z tytułu spadku). Wnioskodawczyni dokonała spłaty ww. kwoty przelewem na rachunek bankowy 04 czerwca 2019 r. Czy należny jest podatek od spadków i darowizn od spłaty, w jakiej wysokości i w jakiej dacie należy go zapłacić?  W świetle obowiązującego prawa podatek nie jest należny.

[spacer]

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu