Poniedziałek - Sobota9.00 - 20.00
ul. Głogowska 47a lok. 1a 60-736 Poznań
Tel.+48696293998
ZapraszamyJeżeli chcesz mieć przewagę problemy powierz najlepszym specjalistom
Twoja sprawa z zakresu prawa spadkowego jest już wystarczająco stresująca. Nie powinieneś rozbijać banku tylko po to, aby upewnić się, że jesteś chroniony

Zrzekniecie się i pozbycie spadku u notariusza

Następstwo prawne po osobie zmarłej, inaczej zwane dziedziczeniem, ma charakter sukcesji uniwersalnej (następstwa pod tytułem ogólnym). Spadkobierca na mocy jednego zdarzenia, jakim jest otwarcie spadku, wstępuje w ogół praw i obowiązków osoby zmarłej – spadkodawcy (zob. art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny; Dz. U. z 2014 r. poz. 121), zwanej dalej K.c. Nabycie spadku przez spadkobiercę w chwili jego otwarcia ma zawsze charakter tymczasowy. Spadkobierca może bowiem przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe (przyjęcie proste), przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza) bądź też spadek odrzucić (art. 1012 K.c.). Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania (art. 1015 § 1 K.c.).

Zrzekniecie się i pozbycie spadku u notariusza Poznań Warszawa

Złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku może nastąpić, według swobodnego uznania składającego, przed notariuszem (niezależnie od siedziby jego kancelarii) lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie bądź w sądzie spadku, w toku postępowania o stwierdzenie nabycia spadku. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku złożone w sądzie rejonowym niebędącym sądem spadku albo przed notariuszem przesyła się niezwłocznie wraz z załącznikami do sądu spadku. Od wniosku o odebranie przez sąd oświadczenia o odrzuceniu spadku pobiera się opłatę stałą w wysokości 100 zł [art. 49 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 28 lipca 2008 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( Dz. U. z 2016 r. poz. 623, z późn. zm.)]. Na taką samą kwotę określono wysokość maksymalnej stawki taksy notarialnej za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku [§ 8 pkt 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 237, z późn. zm.)].

Do liczenia terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku należy stosować art. 110-116 K.c. Oświadczenie to jest bowiem oświadczeniem woli, które podlega zasadom przewidzianym w księdze pierwszej Kodeksu cywilnego. Bieg terminu do złożenia oświadczenia rozpoczyna się od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania do dziedziczenia po danym spadkodawcy. Taka konstrukcja oznacza, że początek biegu terminu dla każdego spadkobiercy ustalany powinien być indywidualnie i może zakończyć swój bieg w różnym czasie. Może to oznaczać, że stan niepewności w zakresie określenia kręgu spadkobierców ustawowych będzie trwał znacznie dłużej niż sześć miesięcy. Początek biegu tego terminu ustalany jest zatem według daty dowiedzenia się o tytule powołania do spadku. Stąd też dla spadkobiercy ustawowego będzie to z reguły data, w której dowiedział się o śmierci spadkodawcy, o ile w tej dacie wiedział o łączącym go ze zmarłym pokrewieństwie uzasadniającym powołanie do dziedziczenia w pierwszej kolejności (art. 931 K.c.). Jeżeli zaś chodzi o spadkobiercę ustawowego powołanego w dalszej kolejności, to bieg terminu rozpocznie się od dnia, w którym dowiedział się on, iż wyprzedzający go spadkobierca utracił tytuł powołania do dziedziczenia, tj. został wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył chwili otwarcia spadku, na przykład spadek odrzucił (art. 1020 K.c.) lub został uznany za niegodnego dziedziczenia (art. 928 K.c.).

Jeżeli spadkodawca pozostawił testament, to bieg terminu do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku rozpoczyna się dla spadkobiercy ustawowego od dnia, w którym dowiedział się o wyłączeniu spadkobierców testamentowych od dziedziczenia, tak jakby nie dożyli otwarcia spadku (art. 928, 1020 K.c.), bądź też dowiedział się o nieważności testamentu. Także dla spadkobiercy ustawowego powołanego w testamencie do spadku sześciomiesięczny termin do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku z ustawy rozpoczyna się z dniem, w którym dowiedział się on z właściwego źródła o tym, że testament, z uwagi na niezachowanie prawem przepisanej formy, jest nieważny (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 1991 r, III CZP 75/90, OSNC 1991, nr 5-6, poz. 68). Podkreślenia także wymaga, że dla rozpoczęcia biegu terminu z art. 1015 § 1 K.c. nie jest istotna świadomość tego, że termin ten zaczął biec, ale świadomość okoliczności uzasadniających powołanie do spadku spadkobiercy (zob. J. Pisuliński, Niektóre problemy związane z terminem do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, Rejent 1992, nr 6, s. 54).

Zrzekniecie się i pozbycie spadku u notariusza Poznań Warszawa

Ustalenie początku biegu terminu dla każdego spadkobiercy wymaga poczynienia indywidualnych ustaleń. Okoliczność, czy zamieszczenie w akcie notarialnym stwierdzenia, że składający oświadczenie o odrzuceniu spadku nie ma wiedzy o innych członkach rodziny mogących wchodzić w rachubę jako spadkobiercy, wystarczy lub nie do uznania, że osoby te przyjęły spadek z dobrodziejstwem inwentarza (albo odrzuciły spadek), wymaga poczynienia indywidualnych ustaleń oddzielnie dla każdego ze spadkobierców przy uwzględnieniu regulacji opisanych wyżej.

Zgodnie z art. 1030 K.c. do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku. Od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za te długi z całego swego majątku. W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku. Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie nie podał do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podał do inwentarza nieistniejące długi (art. 1031 § 2 K.c.).

Należy zaznaczyć, że odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe nie jest uzależniona od tego, czy zapadło prawomocne orzeczenie sądu zasądzające od spadkodawcy na rzecz wierzyciela określone świadczenie. Zatem spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i nie reguluje zobowiązań nabytych w drodze dziedziczenia, może zostać pozwany. O ile jednak wierzyciel wytoczył proces przeciwko spadkobiercy, który nabył spadek z dobrodziejstwem inwentarza, to na mocy art. 319 K.p.c. sąd może w wyroku uwzględniającym powództwo zastrzec pozwanemu (spadkobiercy) prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie jego odpowiedzialności do wartości stanu czynnego spadku ustalonego w spisie inwentarza. Zasady ponoszenia kosztów procesu są uregulowane w art. 98 i nast. K.p.c. W szczególności można wskazać, że zwrot kosztów będzie się należał pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu (zob. art. 101 K.p.c.). Zgodnie zaś z art. 770 zdanie pierwsze K.p.c., dłużnik powinien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Powyższe zasady zwrotu kosztów obowiązują także w procesach wytaczanych spadkobiercom, którzy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza.

Zrzekniecie się i pozbycie spadku u notariusza Poznań Warszawa

Zgodnie z art. 637 § 1 K.p.c. na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, sąd postanowi sporządzenie spisu inwentarza. W uzasadnieniu uchwały 7 sędziów (zasady prawnej z dnia 20 maja 1968 r., III CZP 78/67, OSNC 1968, nr 12, poz. 206) Sąd Najwyższy zwrócił uwagę na to, że z punktu widzenia odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe w możliwie pełnym ustaleniu majątku spadkowego w spisie inwentarza jest zainteresowany przede wszystkim wierzyciel. Dla spadkobiercy uważanego za przyjmującego spadek z dobrodziejstwem inwentarza w związku z brakiem oświadczenia spis inwentarza nie będzie bowiem potrzebny na etapie postępowania rozpoznawczego ze względu na treść art. 319 K.p.c. Dopiero w stadium postępowania egzekucyjnego może się okazać konieczne złożenie przez dłużnika żądania sporządzenia spisu inwentarza na potrzeby tego postępowania, jeżeli spis taki nie został jeszcze sporządzony.

Należy jednak zauważyć, że jeśli w związku ze sporządzeniem spisu inwentarza okaże się, że spadkodawca nie pozostawił żadnego majątku, dłużnik, powołując się na ograniczenie odpowiedzialności zastrzeżone w tytule wykonawczym (zob. art. 837 w zw. z art. 319 k.p.c.), może żądać umorzenia postępowania egzekucyjnego w całości (art. 825 pkt 3 in fine K.p.c.). W razie umorzenia postępowania egzekucyjnego komornikowi nie będą przysługiwać żadne opłaty egzekucyjne ze względu na niewyegzekwowanie świadczenia (zob. art. 49 ust. 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji; Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376, z późn. zm.), zwanej dalej u.k.s.e. Nie zmienia to jednak faktu, że spadkobiercy żądający spisu inwentarza zobowiązani są do ponoszenia związanych z tym kosztów, tj. opłaty sądowej w kwocie 50 zł, stosownie do art. 49 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1025), opłaty stałej za czynność komornika (spis inwentarza) w wysokości 10% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za każdą rozpoczętą godzinę (art. 53 u.k.s.e.), jak również wydatków na wycenę aktywów spadkowych z udziałem biegłych rzeczoznawców. Koszty te niejednokrotnie mogą być bardzo wysokie.

Zrzekniecie się i pozbycie spadku u notariusza Poznań Warszawa

Na gruncie obowiązujących przepisów, aby odrzucić spadek i być wyłączonym od dziedziczenia należy złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku przed sądem lub przed notariuszem w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Brak złożenia takiego oświadczenia nie będzie jednak skutkował odpowiedzialnością spadkobiercy za długi spadkowe całym jego majątkiem osobistym. W takiej sytuacji spadkobierca będzie odpowiadał za długi spadkowe do wysokości aktywów odziedziczonej masy spadkowej.

W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.

Z wyrazami szacunku.

Adwokat Mateusz Ziębaczewski

Mateusz Ziębaczewski to doświadczony adwokat i jedyny w swoim rodzaju specjalista od prawa spadkowego w Polsce. Swoją wiedzą i umiejętnościami służy klientom, pomagając im w najbardziej skomplikowanych sprawach spadkowych. Z naszą kancelarią współpracują najbardziej znani profesorowie, doktorzy prawa oraz byli ministrowie, gdyż cenią jakość, pewność i bezpieczeństwo jakie oferujemy.

email telefon LinkedIn

Zobacz pozostałe wpisy autora

Jarocin Gostyń Szamotuły Pleszew Czarnków Trzcianka Oborniki Chodzież Piła Gorzów Wielkopolski Konin Turek Nowy Tomyśl Leszno Wolsztyn Grodzisk Wielkopolski Gniezno Słupca Skoki Kalisz Śrem Buk Kostrzyn Duszniki Kościan Września Środa Wielkopolska Murowana Goślina Ostrów Wielkopolski Kórnik Luboń Swarzędz Opalenica Wągrowiec Krotoszyn Pobiedziska Pniewy Rogoźno Wronki Powidz S uchy Las Biedrusko Tarnowo Podgórne Komorniki Dopiewo Przykona Kleczew Czerwonak Stęszew Kleszczewo Rokietnica Międzychód, Łódź Wrocław Warszawa Katowice Kraków Rzeszów Lublin Gdańsk Szczecin Zielona Góra Opole Śląsk Kielce Olsztyn Bydgoszcz, Mińsk Mazowiecki Wołomin Pruszków Radom Otwock Legionowo Garwolin Grójec Ciechanów Grodzisk Mazowiecki Płońsk Ostrołęka, Dwór Mazowiecki Żyrardów Wyszków Mińsk Mazowiecki Łomianki Marki Ząbki Józefów Konstancin Sochaczew Nadarzyn Wólka, Kosowska Tarczyn Góra Kalwaria Wiskitki Teresin Zaborów Węgrów Warka Sokołów Przasnysz Pułtusk Raszyn Siedlce Białystok

Kancelaria Prawa Spadkowego w Poznaniu