Zgodnie z art. 922 § 1 KC prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów kodeksu cywilnego. Stosownie do art. 924 KC spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Natomiast zgodnie z art. 925 KC spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Powołanie do spadku może nastąpić na podstawie ustawy lub testamentu. Dziedziczenie ustawowe następuje wówczas, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy bądź gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą (art. 926 § 1 i 2 KC). Spadkobierca może przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić (art. 1012 KC).
Spadek stanowi więc ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego o charakterze cywilnoprawnym. Obowiązki majątkowe zmarłego, w tym długi spadkowe, przechodzą na spadkobierców i rodzą po ich stronie obowiązek ich uregulowania.
Pożyczka jest umową, na podstawie której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego przedmiot pożyczki (w szczególności określoną ilość pieniędzy), a biorący zobowiązuje się zwrócić przedmiot pożyczki w pieniądzach o tej samej wielkości lub w rzeczach tego samego gatunku i takiej samej jakości (art. 720 KC).
W kodeksie cywilnym zostały wskazane essentialia negotii umowy pożyczki, które stanowią nie tylko oznaczenie stron i określenie ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, ale obejmują również zobowiązanie się do ich przeniesienia oraz obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki. W procesie związanym z wykonaniem umowy pożyczki powód jest zatem zobowiązany udowodnić, że strony zawarły umowę pożyczki, a także, że przeniósł na własność biorącego pożyczkę określoną w umowie ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku (wyrok S. Apel. W Łodzi z 18.06.2015 r., I ACa 33/15, LEX nr 1789954).
Przy zawarciu umowy pożyczki, podobnie jak przy umowie sprzedaży, dochodzi do zmian w obrębie prawa własności przedmiotu umowy. Obowiązkowi pożyczkodawcy do przeniesienia własności przedmiotu umowy na pożyczkobiorcę odpowiada obowiązek zwrotu, czyli przeniesienia przez pożyczkobiorcę na pożyczkodawcę przedmiotu umowy, powiększonego o ewentualne wynagrodzenie ustalone w umowie. Dopóki przedmiot pożyczki nie zostanie wydany pożyczkobiorcy, nie może powstać obciążający pożyczkobiorcę obowiązek jego zwrotu.
Zgodnie z treścią art. 509 § 1 KC wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Stosownie do § 2 art. 509 KC wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.
Przelew wierzytelności jest umową , na mocy której dotychczasowy wierzyciel – cedent przenosi wierzytelność do majątku osoby trzeciej – cesjonariusza. . Wierzytelność, aby mogła stać się przedmiotem rozporządzenia , musi być w dostateczny sposób oznaczona, powinien być określony stosunek prawny, którego elementem jest zbywana wierzytelność poprzez wskazanie w szczególności stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię
Pozwem wniesionym powód Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. wniósł o zasądzenie od pozwanego K. K. kwoty 27 863,15 zł z odsetkami umownymi naliczanymi według zmiennej stopy procentowej stanowiącej dwukrotność sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych (odsetki maksymalne za opóźnienie) od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Powód wniósł ponadto o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych, w tym opłaty w kwocie 1394 zł , kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 3 600 zł, opłaty od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł i innych kosztów wymienionych w pozwie. W uzasadnieniu żądania wskazano , iż powód jest nabywcą wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki. Przedmiotowa wierzytelność stanowi sumę kapitału udzielonej przez (…) im. (…) w G. pożyczki, odsetek karnych naliczonych od niespłaconych rat kapitałowych oraz po dniu wymagalności roszczenia , od całości niespłaconego kapitału.
Zgodnie z treścią umowy zawartej pomiędzy zbywcą wierzytelności Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. w G. a K. J., pożyczka została udzielona na kwotę 56 000 zł. Zgodnie z umową przedmiotowa pożyczka miała być zwrócona w miesięcznych ratach. W okresie obowiązywania umowy jak i po jej wymagalności pożyczkodawca zgodnie z umową był uprawniony do naliczania odsetek karnych. Zgodnie z umową roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego wynosi dwukrotność sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych , na dzień zawarcia umowy wynosi 14 %. Zgodnie z treścią art. 509 KC w chwili nabycia wierzytelności na powoda przeszło roszczenie o zaległe odsetki jak również prawo naliczania ich w wysokości obowiązującej pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą na dzień przelewu wierzytelności. Pożyczkobiorca zmarł , nie regulując należności wynikającej z zawartej z pożyczkodawcą umowy pożyczki. Zgodnie z Regulaminem Udzielania Kredytów P. (…) im. (…) roszczenie o zwrot pożyczki staje się wymagalne z dniem ustania członkostwa pożyczkobiorcy , a takie ma miejsce w chwili śmierci. Postanowieniem Sądu Rejonowego w sprawie(…) w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po pożyczkobiorcy orzeczono, iż spadek po nim nabył na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza pozwany K. K.. Jako spadkobierca pożyczkobiorcy stał się on dłużnikiem powoda w zakresie niespłaconej przez spadkodawcę pożyczki. Powód wezwał pozwanego do zapłaty całej należności z tytułu niespłaconej pożyczki, jednakże pozwany nie zaspokoił wskazanego w piśmie żądania powoda. Na kwotę dochodzoną pozwem składają się : kwota kapitału 23 981,47 zł oraz kwota odsetek karnych do dnia wniesienia pozwu wynikających z zaległości w spłacie rat pożyczki oraz naliczonych od kwoty całego niespłaconego kapitału pożyczki od dnia następującego po dniu wymagalności oraz odsetek zwykłych naliczanych zgodnie z treścią umowy w wysokości na dzień wniesienia pozwu 3 881,68 zł , razem 27 863,15 zł .
W ocenie Sądu powód wykazał przedłożonymi wraz z pozwem i dalszymi pismami procesowymi dowodami, iż umowa pożyczki pomiędzy J. K. a pożyczkodawcą Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. została skutecznie zawarta i wykonana przez pożyczkodawcę. Ustalając wysokość zadłużenia z tytułu umowy pożyczki Sąd przyjął za prawidłowe wyliczenia przedstawione przez powoda.
Bezspornym w sprawie było, że J. K. zmarł w dniu 25.10.2019 r. roku. Wobec prawomocnego orzeczenia przez Sąd Rejonowy w Kętrzynie postanowieniem w sprawie (…) w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku po J. K., iż spadek po nim nabył na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza syn K. K., pozwany stał się dłużnikiem powoda w zakresie niespłaconej przez spadkodawcę pożyczki.
Powód na potwierdzenie nabycia dochodzonej pozwem wierzytelności wobec pozwanych od wierzyciela pierwotnego przedłożył poświadczony notarialnie wyciąg z umowy przelewu wierzytelności pomiędzy (…) 1 Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w K. a Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo – Kredytową im. F. S. z siedzibą w G. wraz z pełnomocnictwami do jej zawarcia. Zgodnie z umową zbywca – wierzyciel pierwotny przeniósł na nabywcę – powoda wierzytelności pieniężne określone w punkcie 4.2 umowy . Jak wynika z przedłożonego przez powoda wyciągu z umowy przelewu wierzytelności zawierającego w punkcie 4.2 wykaz wierzytelności, wierzytelność wynikająca z umowy pożyczki nr (…) zawartej przez J. K z wierzycielem pierwotnym została przeniesiona przez wierzyciela pierwotnego na powoda jako nabywcę wierzytelności. W konsekwencji powód jako nabywca tej wierzytelności jest uprawniony do dochodzenia od pozwanego należności wynikającej z umowy pożyczki zawartej przez spadkodawcę J. K. z wierzycielem pierwotnym.
W konsekwencji powyższych rozważań Sąd przyjął za uzasadnione żądanie zapłaty przez powoda kwoty 27 863, 15 zł, na którą składają się kapitał pożyczki pozostały do spłaty w kwocie 23 981,47 zł oraz odsetki od tego kapitału naliczone na dzień wniesienia pozwu w wysokości 3 881,68 zł. Wobec powyższego Sąd uwzględnił powództwo w całości zasądzając od pozwanego na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.
Zgodnie z treścią art. 319 KPC jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie odpowiedzialności. Mając na względzie, iż pozwany jako spadkobierca J. K. nabył spadek z dobrodziejstwem inwentarza Sąd zastrzegł pozwanemu prawo do powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie jego odpowiedzialności wynikające z przyjęcia spadku po zmarłym J. K. z dobrodziejstwem inwentarza . Wyrok Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 25 stycznia 2022 r. I C 599/21
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
