Z chwilą stwierdzenia nabycia spadku przez kilku spadkobierców powstaje między nimi wspólność praw i obowiązków spadkowych, która utrzymuje się do chwili dokonania działu spadku. Zgodnie z art. 1035 KC w sytuacji gdy spadek przypada kilku spadkobiercom do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów tytułu VIII Kodeksu Cywilnego. Powstała w ten sposób wspólność masy majątkowej w postaci spadku nabytego przez kilka osób ma specyficzny charakter. Nie stanowi ona mianowicie współwłasności, której zniesienia można dokonać w trybie przewidzianym w art. 210 KC bądź art. 617 KPC. Do zniesienia tego typu współwłasności konieczne jest zastosowanie przepisów o dziale spadku, w szczególności art. 1035 i następne KC, art. 1070 i następne KC oraz art. 680 KPC (orz. SN z dnia 05.06.1991 r., III CRN 125/91, Biuletyn SN z 1991 r. Nr 8, s. 13).
Z art. 1037 § 1 KC wynika, iż możliwe jest dokonanie działu spadku umowne na podstawie umowy między wszystkimi spadkobiercami bądź sądowe na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Stosownie do art. 684 KPC skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala Sąd.
Zgodnie z art. 924 KC otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy, zaś spadkobierca właśnie z tą chwilą nabywa spadek (art. 925 KC). Skład spadku określa się na chwilę otwarcia spadku, zaś następujące po niej działania skutkujące zmianą właścicieli przedmiotów spadkowych nie mają wpływu na skład spadku. W uchwale z dnia 27 września 1974 r. (III CZP 58/74, OSNC z 1975 r. Nr 6, poz. 90) Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, iż w dziale spadku na podstawie art. 1035 i nast. KC stan spadku ustala się według otwarcia spadku, jego zaś wartość – według cen z chwili dokonania działu.
Zwrócić należy uwagę, iż zgodnie z art. 688 KPC do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3 KPC. Odpowiednie stosowanie przepisów dotyczących zniesienia współwłasności uzasadnione jest specyfiką postępowania o dział spadku i odnosi się głównie do zastosowania określonego sposobu zniesienia współwłasności zgodnie z przewidzianą prawem hierarchią sposobów jej zniesienia.
Stosownie do art. 622 KPC pierwszeństwo ma dokonanie podziału w oparciu o zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, jeżeli nie sprzeciwia się prawu, zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych. Do tego sposobu dokonania działu spadku i zniesienia współwłasności powinien nakłaniać współwłaścicieli Sąd w toku postępowania (art. 622 § 1 KPC). W przypadku braku podstaw do zniesienia współwłasności na skutek zgodnego wniosku współwłaścicieli wchodzi w grę zniesienie współwłasności przez podział w naturze na części odpowiadające wartością udziałom współwłaścicieli z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zgodnie z interesem społeczno – gospodarczym. Różnice wartości wyrównuje się w tej sytuacji przez dopłaty pieniężne (art. 623 KPC).
Na wypadek zwłoki w płatności należności zasądzone zostały odsetki ustawowe na podstawie art. 212 § 3 KC w zw. z art. 688 KPC. Zgodnie z art. 686 KPC postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o istnieniu zapisów zwykłych, których przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, jak również o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych. Roszczenie spadkobiercy z tytułu spłaconych przez niego długów spadkowych do chwili działu obejmuje także traktowane jako długi spadkowe (art. 922 § 3 KC) poniesione przez spadkobiercę stosowne koszty pogrzebu spadkodawcy oraz zaspokojone roszczenia z tytułu zachowków, zapisów i poleceń.
Powszechnie wskazuje się w doktrynie, że pojęcie kosztów pogrzebu spadkodawcy obejmuje wydatki związane z nabyciem miejsca na grób i trumny oraz koszty samej ceremonii pogrzebowej, np. przewóz zwłok z innego kraju do Polski (J. Pietrzykowski, (w:) Resich, Komentarz 1972, t. III, s. 1829; M. Pazdan, (w:) Pietrzykowski, Komentarz 2013, t. II, art. 922, Nb 54; J. Kremis, E. Gniewek, (w:) Gniewek, Komentarz 2011, art. 922, Nb 22; J.St. Piątowski, A. Kawałko, H. Witczak, (w:) System PrPryw, t. 10, 2009, s. 110). Obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu temu, kto je poniósł, dotyczy jedynie wydatków już poniesionych. Do kosztów pogrzebu włączyć należy także wydatki na poczęstunek osób biorących udział w pogrzebie, jeśli odpowiada to zwyczajom panującym w danym środowisku i wydatek ten dokonywany jest w zakresie tych zwyczajów (por. wyr. SN z 6.1.1982 r., II CR 556/81, Legalis oraz szerzej J. Kremis, E. Gniewek, (w:) Gniewek, Komentarz 2011, art. 922, Nb 22). W sytuacji gdy do dziedziczenia dochodzi kilku spadkobierców, a koszty pogrzebu pokrył jeden z nich, po stronie tego ostatniego podmiotu powstają roszczenia regresowe do współspadkobierców o zwrot określonych części tych kosztów (por. E. Skowrońska-Bocian, (w:) System PrPryw, t. 10, 2009, s. 598).
W wypadku gdy w skład spadku wchodzi udział spadkodawcy w majątku objętym małżeńską wspólnością ustawową, do dokonania działu spadku niezbędne jest uprzednie albo jednoczesne z działem spadku, połączone w tym samym postępowaniu, przeprowadzenie podziału majątku wspólnego, chyba że zapadł już prawomocny wyrok rozstrzygający o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o żądaniach zwrotu wydatków, nakładów i innych świadczeń z majątku wspólnego na majątek odrębny lub odwrotnie, albo że częściowy dział spadku nie dotyczy udziału spadkodawcy w majątku wspólnym (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 1972 roku, III CZP 100/71).
W świetle art. 31 § 1 krio zasadą jest powstanie między małżonkami z mocy ustawy ustroju wspólności ustawowej, obejmującego przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub jednego z nich. Powstała w ten sposób współwłasność ma charakter współwłasności łącznej, co oznacza iż w czasie obowiązywania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego (art. 35 zd. 1 krio). Wobec ustania wspólności ustawowej małżeńskiej wskutek śmierci koniecznym zatem przed dokonaniem działu spadku po zmarłym jest dokonanie podziału majątku wspólnego.
Sposoby zniesienia współwłasności regulują przepisy art. 211 i 212 KC. Każdy ze współwłaścicieli przede wszystkim może żądać podziału fizycznego rzeczy wspólnej, chyba że byłby on sprzeczny z przepisami ustawy, społeczno – gospodarczym przeznaczeniem rzeczy, albo pociągałby za sobą istotną jej zmianę lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego (art. 212 § 2 KC). Jeśli nie ma zgody uprawnionych co do sposobu zniesienia współwłasności, spór ten rozstrzyga sąd, przy zastosowaniu zasady, iż priorytet w tym zakresie ma podział fizyczny rzeczy (por. art. 623 KPC). Podział fizyczny jest bowiem podstawowym sposobem zniesienia współwłasności, wyraźnie preferowanym przez kodeks cywilny. Na podkreślenie zasługuje zgodne stanowisko judykatury i piśmiennictwa akcentujące fakt, że spośród trzech sposobów zniesienia współwłasności podział fizyczny jest najbardziej pożądany z punktu widzenia indywidualnych interesów współwłaścicieli, zwłaszcza gdy podział sankcjonuje istniejący stan rzeczy (por. m.in. postanowienie SN z dnia 26.10.1976, III CRN 227/76, OSNC 1977/5-6/98; z 30.10.1978, III CRN 214) 78, niepubl.; z 13.3.1997, III CKN 19/97 OSNC 1997/8/115).
Z przytoczonych przepisów wynika pewna hierarchia sposobu dokonania podziału majątku wspólnego i działu spadku. Zgodny wniosek zainteresowanych powinien być podstawą rozstrzygnięcia o sposobie działu. Rzecz w tym, że z reguły kiedy zainteresowani nie mogą osiągnąć porozumienia, to zwracają się do sądu. W braku zgodnego wniosku, podstawowym sposobem jest podział w naturze i dopiero, kiedy jest to niemożliwe, w grę wchodzą dwa dalsze sposoby: przyznanie rzeczy jednemu z uczestników ze spłatą pozostałych lub sprzedaż licytacyjna. W tym miejscu warto przytoczyć tezę z postanowienia Sądu Najwyższego z 14 marca 2017 roku (II CSK 221/16): „Sposób zniesienia współwłasności zależy przede wszystkim od zgodnej woli wszystkich współwłaścicieli.
Przy braku jednomyślności preferowany jest podział w naturze (art. 211 KC), w myśl zaś art. 212 § 2 KC, rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego. W konsekwencji podstawowym sposobem zniesienia współwłasności, w razie braku zgodnego wniosku, jest podział fizyczny rzeczy wspólnej, jako najbardziej sprawiedliwy i pożądany”. W uzasadnieniu tego samego orzeczenia Sąd Najwyższy stwierdził ponadto „Sąd ma, zatem wybór między przyznaniem rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, a sprzedażą licytacyjną, tylko w stosunku do rzeczy, która nie daje się podzielić. Jednak sposób zniesienia współwłasności, jako wynik wyboru między przyznaniem rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, a zarządzeniem jej sprzedaży nie może być dokonany bez rozważenia, czy w razie przyznania rzeczy jednemu współwłaścicielowi z obowiązkiem spłaty, ma on realne możliwości jej uiszczenia. Natomiast sprzedaż rzeczy wspólnej powinna nastąpić, gdy żaden ze współwłaścicieli nie godzi się, by nabyć własność i ponosić ciężar spłat, do właściciela bowiem, a nie do Sądu należy ocena czy rzecz jest mu potrzebna, a narzucanie własności rzeczy nie byłoby racjonalne”.
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 1
Postanowieniem Sądu Rejonowego stwierdzono, że:
– spadek po K. M., córce S. i Z., zmarłej w N., gdzie ostatnio zamieszkiwała, na podstawie ustawy nabyły córki: M. B. (2), córka J. i K., J. M. i J. P. (1), córki K. i K. – po 1/3 części;
– spadek po M. B. (2), córce J. i K., zmarłej w W., ostatnio zamieszkałej w N., na podstawie ustawy nabyły dzieci: S. Z., A. M., J. B., A. B. i M. B. (1), dzieci S. i M. – po 1/5 części;
– spadek po J. M., córce K. i K., zmarłej w S., ostatnio zamieszkałej w N., na podstawie ustawy nabyli: S. Z., A. M., J. B., A. B. i M. B. (1), dzieci S. i M. po 2/20 części oraz D. K. (1), córka R. i J. oraz K. B. (1), córka M. i A. po 5/20 części.
– spadek po J. P. (2) z domu M., córce K. i K., zmarłej w N., a ostatnio stale zamieszkałej w K., na podstawie ustawy i wprost nabyli mąż R. P., syn S. i M., córka D. K. (2) z domu P., córka R. i J. oraz wnuczka K. B. (3) z domu P., córka M. i A. – każdy w 1/3 części;
– spadek po R. P., synu S. i M., zmarłym w K. i tu ostatnio stale zamieszkałym, na podstawie ustawy i wprost nabyły córka D. K. (2) z domu P., córka R. i J. oraz wnuczka K. B. (3) z domu P., córka M. i A. – każda w ½ części.
W skład spadku po K. M. wchodzą:
1. nieruchomość położona w N., składająca się z działek nr: (…), o łącznej powierzchni 0,3213 ha, nr jedn. rej. (…), obręb nr (…), N., objęta aktem własności ziemi z dnia 21 listopada 1976 r. Nr (…);
2. posiadanie udziału w wysokości 28/443 części w spółce o łącznej powierzchni 4,4434 ha, położonej w N., jedn. rej. (…), obręb: (…), N.; składającej się z działek nr: (…), o pow. 4,4434 ha;
3. posiadanie udziału w wysokości ½ części w działce nr (…), o powierzchni 0,1234 ha, położonej w N., jedn. rej. (…), obręb: (…), N..
W ramach niniejszego postępowania wnioskodawczyni wniosła o zgodne dokonanie działu spadku po K. M. poprzez przyznanie wnioskodawczyni całego majątku spadkowego bez spłat i dopłat. Pozostali spadkobiercy się temu nie sprzeciwili. W ocenie Sądu nie zaistniały również okoliczności pozwalające stwierdzić, że wniosek pozostaje sprzeczny z prawem lub zasadami współżycia społecznego, czy też, że narusza w sposób rażący interes osób uprawnionych.
Wobec powyższego Sąd dokonał działu spadku po K. M. w oparciu o zgodny wniosek stron przyznając wnioskodawczyni S. Z. prawo własności nieruchomości opisanej w pkt a stanu faktycznego oraz posiadanie udziałów opisanych w pkt b i c stanu faktycznego – bez spłat, na podstawie powołanych przepisów.
Sąd postanowił:
1. ustalić, że przedmiotem działu spadku po K. M. córce S. i Z. są:
2. nieruchomość położona w N., składająca się z działek nr: (…), o łącznej powierzchni 0,3213 ha, nr jedn. rej. (…), obręb nr (…), N., objętych aktem własności ziemi z 21 listopada 1976 roku, nr (…),
3. posiadanie udziału w wysokości 28/443 części w spółce o łącznej powierzchni 4,4434 ha, położonej w N., jedn. rej. (…), obręb: (…), N.,
4. posiadanie udziału w wysokości 1/2 części w działce nr (…) o powierzchni 0,1234 ha, położonej w N., jedn. rej. (…), obręb: (…), N.;
5. dokonać działu spadku po K. M. córce S. i Z. i przyznać S. Z. córce S. i M. prawo własności nieruchomości opisanej w pkt 1 ust. a) tego postanowienia i posiadanie udziałów opisanych w pkt 1 ust. b) i c) tego postanowienia – bez spłat. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 5 grudnia 2017 r. I Ns 884/15
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 2
K. K. zmarł w M.. Spadek po nim nabyła żona Z. K. w ¼ cz. oraz dzieci: S. K., J. K. (2), J. K. (1), K. K., B. K. (2), I. L. i H. M. – wszyscy po 3/28 części. H. M. zmarła w P. . Spadek po niej nabyły córki: M. K. w ½ cz. i B. G. w ½ cz. Z. K. zmarła w M. Spadek po niej nabyły dzieci: J. K. (1), K. K. , J. K. (2), B. K. (2) , I. L. – po 1/6 cz. oraz wnuczki B. G. i M. K. po 1/12 części.
Wnioskodawczyni I. L. wniosła o dział spadku po rodzicach Z. i K. K. . Wskazała, iż w skład masy spadkowej wchodzi nieruchomość oznaczona numerem geodezyjnym (…) o powierzchni 0,15 ha zabudowana budynkiem mieszkalnym o wartości 50 000 zł , położona w M. gmina W.. Dla nieruchomości tej Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą o nr (…). Wnioskodawczyni wnosiła o przyznanie jej wskazanej wyżej masy spadkowej. Dodatkowo wskazała, że część spadkobierców przekazała jej swoje udziały bezpłatnie, co do pozostałych wniosła o zasądzenie na ich rzecz spłat . W toku postępowania po ustaleniu przez biegłego sądowego realnej aktualnej ceny nieruchomości wnioskodawczyni zmieniła swe stanowiska i wniosła o jej sprzedaż przez komornika sądowego.
Uczestnicy postępowania tj. J. K. (2), J. K. (1), B. K. (2), i M. K. zgodzili się z wnioskiem wnioskodawczyni i przekazali jej swoje udziały w nieruchomości , nie domagając się jednoczenie spłat. Natomiast B. G. zakwestionowała wartość nieruchomości oraz wniosła o zasądzenie na jej rzecz stosownej spłaty, zaś S. K. i K. K. wnieśli o fizyczny podział nieruchomości i przyznanie jej części I. L. i części K. K.. Obaj wskazali, że na piętrze domu zaadoptowanym z poddasza zamieszkuje była żona K. K. i ich wspólni synowie , dla których jest to jedyne lokum .
W ocenie sądu żądanie uczestnika jest uzasadnione. Za przyznaniem mu nieruchomości będącej przedmiotem postępowania przemawia fakt , że de facto wyłącznie jego rodzina w niej zamieszkuje i ma tam swoje centrum życiowe. Uczestnik jest też niewątpliwie sentymentalnie związany z przedmiotową nieruchomością. Zapewne nosząc się z zamiarem jej dalszego zamieszkiwania dokonał też na potrzeby rodziny adaptacji poddasza. Za przyznaniem uczestnikowi nieruchomości przemawia również fakt, że wszyscy pozostali współspadkobiercy mają zaspokojone potrzeby mieszkaniowe i nikt oprócz niego nie zgłaszał podobnych roszczeń. Ostatecznie też nikt z uczestników postępowania nie sprzeciwił się takiemu rozstrzygnięciu.
Spośród uczestników postępowania B. K. (2) i S. K. w formie pisemnej oświadczyli , że nie domagają się spłaty swojego udziału w masie spadkowej. Natomiast na rozprawie także uczestnik postępowania J. K. (2) oświadczył, iż nie domaga się spłaty(zob. protokół w wersji audio-wizualnej i skróconej k.309, 311 akt). Milczenie pozostałych uczestników stosownie do zarządzenia sądu zostało potraktowane jako żądanie spłaty.
Jak wynika z aktualnego wpisu do księgi wieczystej nieruchomości J. K. (2), J. K. (1), B. K. (2), I. L. i K. K. przysługują udziały równe po 106/672 części . S. K. posiada udział równy 36/672 części . Natomiast B. G. i M. K. posiadają po 53/672 części w nieruchomości.
Do wyliczenia należnych uczestnikom spłat sąd przyjął wartość nieruchomości ustaloną w opinii biegłego sądowego M. D. tj. 85 040 zł. Zgodnie z tym 1/672 cz. odpowiada kwocie około 126, 55 zł. Stąd spłaty należne na rzecz J. K. (1) i I. L. wynoszą po 13.414,30 zł (106 x 126,55 zł) zaś na rzecz B. G. i M. K. po 6 707,15zł (53 x 126,55 zł). Pozostali zrzekli się spłat.
Jednocześnie Sąd nie skorzystał z możliwości rozłożenia zasądzonych spłat na raty natomiast odroczył termin ich płatności. W ocenie sądu tak ustalony termin spłaty umożliwi K. K. zgromadzenie przy pomocy członków swojej rodziny odpowiednich i koniecznych funduszy lub uzyskanie kredytu. Z jednej strony więc sąd uwzględnił sytuację materialną i rodzinną zobowiązanego, a z drugiej strony uzasadniony interes uprawnionych. Z całą pewnością wydłużanie terminu spłaty nie leży w interesie uczestników postępowania którzy mają ją otrzymać . Z kolei dorośli synowie K. K. zamieszkujący aktualnie nieruchomość powinni wykazać wzmożoną mobilizację i wspomóc ojca w zgromadzeniu koniecznych funduszy mając pełną świadomość, że bezskuteczny upływ terminu płatności spłat może spowodować wszczęcie przez uprawnionych postępowania egzekucyjnego i w konsekwencji sprzedaż komorniczą nieruchomości.
Dokonać działu spadku po Z. K. i K. K. w skład którego wchodzi zabudowana nieruchomość oznaczona nr geodezyjnym 303/3 o pow. 0,15 ha, położona w miejscowości M. gm. W. , dla której w Sądzie Rejonowym w VI Wydziale Ksiąg Wieczystych prowadzona jest księga wieczysta nr (…) o wartości 85. 040zł (osiemdziesiąt pięć tysięcy czterdzieści złotych) w ten sposób, że prawo własności opisanej nieruchomości przyznać na rzecz K. K.. Tytułem spłaty udziału w majątku spadkowym zasądzić od K. K. na rzecz:
– I. L. i J. K. (1) kwoty po 13 414,30.zł (trzynaście tysięcy czterysta czternaście zł 30/100) każda .
– B. G. i M. K. kwoty po 6.707,15 zł (sześć tysięcy siedemset siedem złotych 15/100) każda
przy czym termin płatności wymienionych kwot odroczyć
Zasądzić na rzecz wnioskodawczyni I. L. tytułem uregulowanych przez nią długów spadkowych od :
– J. K. (1) kwotę 319,48 zł(trzysta dziewiętnaście złotych 48/100)
– B. G. kwotę 159,74 zł(sto pięćdziesiąt dziewięć złotych 74/100)
– M. K. kwotę 159,74 zł(sto pięćdziesiąt dziewięć złotych 74/100)
-K. K. kwotę 1 066,94 zł(jeden tysiąc sześćdziesiąt sześć złotych 94/100) w każdym przypadku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 3 października 2019 r. I Ns 451/18
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 3
Wnioskodawczyni E. M. wniosła o działu spadku po zmarłych S. M. oraz po M. M.. Jednocześnie wniosła o stwierdzenie nabycia po niej spadku oraz ograniczenie działu do wchodzącego w skład spadku po spadkodawczyni 4/6 udziału w nieruchomości obejmujących działki o numerach Po ostatecznym sprecyzowaniu wniosku, ww. udział w nieruchomości miał przypaść na rzecz uczestniczki L. P. bez spłat. Uczestniczki postępowania A. M. i L. P. wyraziły zgodę na zaproponowany dział spadku, nie kwestionując również jego wartości i potwierdziły dane zawarte we wniosku.
Spadkodawczyni S. M. zmarła w C., a spadek po niej na podstawie postanowienia wstępnego nabyły jej dzieci: L. P. oraz M. M. w udziałach po ½ części każde z nich. Spadkobiercami M. M., zmarłego są wnioskodawczyni i uczestniczka A. M..
W skład spadku po S. M. wchodzą: udział 4/6 w nieruchomości o pow. 0,6505 ha położonej w P. obręb ewidencyjny (…) D. i obejmuje działki o numerach ewidencyjnych: 185, 329, 330, 351 i 495/1 oraz udział w nieruchomości położonej w P. obręb (…) K. obejmującej działki o numerach ewidencyjnych: 221, 240, 241 objęte współwłasnością łączną. Z uwagi na przeznaczenie nieruchomości na w P. obręb ewidencyjny (…) D.
W przedmiotowej sprawie nie było sporu co do sposobu działu spadku. Propozycja działu spadku oraz jego składu zostały zgodnie ustalone przez uczestników postępowania. W związku z wnioskiem wnioskodawczyni o ograniczenie działu spadku o wchodzący w skład spadku udział w nieruchomości położonej w P. K. ze względu na fakt przysługującej spadkodawczyni współwłasności łącznej w tej nieruchomości, będącej tzw. współwłasnością bezudziałową i pełniącej określoną funkcję gospodarczą i społeczną. Uczestniczki postępowania nie sprzeciwiały się temu wnioskowi.
Mając na względzie powyższy wniosek, biorąc również pod uwagę charakter i funkcję przysługującej współwłasności łącznej, należało stwierdzić, że zachodzą ważne powody, o których mowa w art. 1038 § 1 zd. 2 KC i ograniczyć w związku z tym rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie o wchodzący w skład spadku po S. M. udział w nieruchomości położonej w P. obręb (…) K. obejmującej działki o numerach ewidencyjnych: 221, 240, 241 objęte współwłasnością łączną. Z tych samych względów, Sąd ograniczył dział spadku po M. M..
Sąd Rejonowy postanowił:
1. ustalić, że częściowo w skład spadku po S. M. c. J. i W., zmarłej w S., po której stwierdzono nabycie praw do spadku prawomocnym postanowieniem wstępnym Sądu Rejonowego wchodzi udział 4/6 (cztery szóste) nieruchomości oznaczonych jako działki o numerach: 185 o powierzchni 0.0293 ha, 329 o powierzchni 0.1088 ha, 330 o powierzchni 0.3016 ha, 351 o powierzchni 0.1095 ha i 495/1 o powierzchni 0.1013 ha, z obrębu (…) D. w gminie P., dla których nie są prowadzone księgi wieczyste,
2. ustalić, że częściowo w skład spadku po M. M. (1) s. M. i S., zmarłym w K., ostatnio stale zamieszkałym w K., po którym stwierdzono nabycie praw do spadku prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego wchodzi udział ½ (jedna druga) części nieruchomości opisanych w punkcie 1
3. dokonać częściowego działu spadku po S. M. i M. M. (1) w ten sposób, że nieruchomości opisane w punkcie 1 przyznać na wyłączną własność L. P. c. M. i S., bez spłat na rzecz pozostałych uczestników. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny I Ns 819/17
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 4
Wnioskodawczyni S. W. wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego J. W. (2) oraz S. W. oraz o dokonanie działu spadku po J. W. (2). Podała ona, że do masy spadkowej wchodzi udział w stanowiącym odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnym numer (…) położonym w G. ulica (…) oraz udział w samochodzie osobowym marki T. (…). Wnioskodawczyni domagała się przyznania jej na własność wymienionych składników. Uczestnik J. W. (1) nie zgodził się z wnioskiem i zakwestionował wskazane w nim wartości składników. Według uczestnika wartość te są wyższe.
W przedmiotowej sprawie nie było sporu, że do majątku wspólnego wchodziło prawo własności stanowiącego odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego numer (…) położonego w G. przy ulicy (…)(…) wraz z pomieszczeniem przynależnym oraz udziałem do (…) części w nieruchomości wspólnej zapisane w księdze wieczystej (…) wartości 161.250,00 zł . Nadto majątek wspólny stanowiło prawo własności samochodu osobowego marki T. (…) wartości 5.500,00 zł.
W sprawie w zakresie ustalenia wartości wymienionych składników wypowiadali się biegli. Biegły z zakresu szacowania wartości nieruchomości wskazał wartość opisanego lokalu mieszkalnego na kwotę 161.250,00 zł (k. 46 – 59). Biegły z zakresu szacowania wartości ruchomości wartość samochodu T. wskazał na kwotę 5.500,00 zł (k. 87 – 93). Opinie biegłych nie były przez strony kwestionowane i zostały przez Sąd podzielone w całości, są one bowiem spójne, logiczne i wyczerpujące.
Na rozprawie wolę otrzymania spłat wyraził uczestnik J. W. (1) oraz uczestniczka I. W.. Pozostali uczestnicy nie żądali spłat. Wartość majątku wspólnego wynosiła kwotę 166.750,00 zł (161.250,00 zł + 5.500 zł). Wartość masy spadkowej wynosiła wobec powyższego kwotę 83.375,00 zł (166.750,00 zł : 2).
Zgodnie z postanowieniem z dnia 9 lutego 2017 r. Sądu Rejonowego udział w spadku nabyła żona S. W. do ½ części, siostra Z. K. do 1/6 części, brat J. W. (1) do 1/6 części, bratanek T. W. do 1/12 części oraz bratanica I. W. do 1/12 części.
Mając na uwadze udział uczestnika J. W. (1) do 1/6 części spłata wyniosła kwotę 13.895,83 zł (83.375,00 zł x 1/6). Mając na uwadze udział uczestniczki I. W. do 1/12 części spłata wyniosła kwotę 6.947,91 zł (83.375,00 zł x 1/12). W tej sytuacji na należało zasądzić od wnioskodawczyni na rzecz J. W. (1) kwotę 13.895,83 zł oraz na rzecz I. W. kwotę 6.947,91 zł (art. 212 § 1 KC).
W sprawie kwoty spłaty nie są wysokie. Bez wątpienia w tej sytuacji wskazany termin 30 dni od uprawomocnienia się orzeczenia jest wystarczający na zebranie potrzebnych środków i uwzględnia stanowisko wnioskodawczyni z rozprawy z dnia 9 maja 2018 r. (k. 126). Z drugiej natomiast strony uczestnicy mogą liczyć na spłatę w nieodległym dla nich terminie.
Sąd postanowił
1. Dokonać podziału majątku wspólnego J. W. (2) i S. W. oraz działu spadku po J. W. (2) w ten sposób, że wchodzące do majątku wspólnego oraz spadkowego składniki w postaci:
– stanowiące odrębną nieruchomość lokalu mieszkalnego nr (…) położonego w G. przy ul. (…) (…) wraz z pomieszczeniem przynależnym oraz udziałem do (…) części w nieruchomości wspólnej zapisanego w księdze wieczystej nr (…) wartości 161.250,00 złotych;
– samochodu osobowego T. (…) o nr rejestracyjnym (…) wartości 5.500,00 złotych
2. przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni S. W. bez spłat na rzecz Z. K. i T. W..
3. Tytułem spłaty zasądzić od wnioskodawczyni S. W. na rzecz uczestnika J. W. (1) kwotę 13.483,33 zł (trzynaście tysięcy czterysta osiemdziesiąt trzy złote 33/100) oraz na rzecz I. W. kwotę 6.741,66 zł (sześć tysięcy siedemset czterdzieści jeden złotych 66/100) płatne w terminie 40 dni od uprawomocnienia się orzeczenia z ustawowymi odsetkami za opóźnienie na wypadek uchybienia terminu płatności. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 17 maja 2018 r. I Ns 300/17
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 5
Wnioskodawczyni w rozpoznawanej sprawie wystąpiła o podział majątku wspólnego spadkodawczyni J. P. (1) i S. P. (1) oraz o dział spadku po J. P. (1). Sąd w toku postępowania podjął czynności w celu ustalenia, w oparciu o twierdzenia uczestników postępowania i przedstawione dowody, jaki jest rzeczywisty skład i jaka wartość majątku wspólnego. W świetle zebranego materiału dowodowego nie ma wątpliwości, że w skład tego majątku wchodziło wyłącznie prawo własności lokalu mieszkalnego numer (…) w budynku numer (…) przy ulicy (…) w P., o powierzchni użytkowej 85 m2, wraz z udziałem w 1/2 części we wspólnych częściach budynku i w prawie wieczystego użytkowania terenu, objętych księgą wieczystą KW (…), dla której to nieruchomości lokalowej Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą numer (…). Ustalając zaś wartość przedmiotowej nieruchomości lokalowej Sąd ostatecznie oparł się na wycenie dokonanej przez powołanego w niniejszej sprawie biegłego C. W.
Odnosząc powyższe zasady do okoliczności niniejszej sprawy należy w pierwszym rzędzie wskazać, że co do majątku wspólnego J. P. (1) i S. P. (1) oraz majątku spadkowego po spadkodawczyni wszyscy uczestnicy postępowania wskazali zgodnie sposób jego podziału. Mianowicie ostatecznie zgodnie przyjęli, że wnioskodawczyni powinien przypaść lokal mieszkalny numer (…) w budynku numer (…) przy ulicy (…) w P., o powierzchni użytkowej 85 m2, wraz z udziałem w 1/2 części we wspólnych częściach budynku i w prawie wieczystego użytkowania terenu, która to nieruchomość lokalowa wyczerpuje wskazane majątki podlegające działowi. Sąd podzielił przy tym to zgodne stanowisko, albowiem wnioskodawczyni dysponuje największym udziałem w tej nieruchomości, a żaden uczestnik postępowania nie wykazywał zainteresowania jego uzyskaniem (oprócz S. P. (1), który zmarł w toku postępowania).
Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w punkcie III postanowienia. Według zaś przepisów art. 212 § 2 zdanie pierwsze KC w zw. z art. 1035 KC i art. 46 KRO, jeżeli podział majątku wspólnego i dział spadku następują na mocy orzeczenia sądu poprzez przyznanie go jednemu ze współuprawnionych, wartość udziałów pozostałych współuprawnionych powinna być wyrównana przez spłaty. Mając więc na względzie, że wnioskodawczyni otrzymała cały przedmiotowy majątek wspólny i cały przedmiotowy majątek spadkowy, miała ona obowiązek dokonań takich spłat na rzecz pozostałych współuprawnionych.
Sąd określając wysokość tych spłat przyjął przy tym, że udział wnioskodawczyni w przedmiotowym lokalu mieszkalnym wynosi 28/40 części, a udziały uczestników postępowania W. P., M. P., G. P. i A. P. (1) – po 3/40 części. Ze zgromadzonego bowiem w sprawie materiału dowodowego wprost wynikało, że udziały spadkodawczyni i jej męża S. P. (1) w przedmiotowym majątku wspólnym wynosiły po połowie (art. 43 § 1 KRO), natomiast spadek po spadkodawczyni nabyli: mąż S. P. (1) – w 1/4 części oraz dzieci: J. R., A. P. (1), W. P., M. P. i G. P. – każde po 3/20 części.
Z kolei na podstawie umowy darowizny, S. P. (1) darował wnioskodawczyni przysługujący mu udział w 1/2 części w przedmiotowym lokalu mieszkalnym oraz udział w 1/4 części w tym lokalu, przypadający mu z tytułu dziedziczenia po zmarłej żonie. W konsekwencji wnioskodawczyni jest współwłaścicielką w 28/40 części w prawie własności przedmiotowej nieruchomości lokalowej, zaś uczestnicy postępowania – w udziałach wynoszących po 3/40 części. Oznacza to natomiast, że z tytułu spłat wnioskodawczyni winna zapłacić tym uczestnikom kwoty po 5 625 zł (75 000 zł) 40 x 3). Należy jednocześnie podkreślić, że Sąd uznał za skuteczne zrzeczenie się przez uczestników postępowania W. P., M. P. i G. P. należnych im spłat od wnioskodawczyni. Z tego też względu należało przyjąć, że wnioskodawczyni obowiązana jest zapłacić kwotę 5 625 zł tytułem wyrównania udziału w spadku po J. P. (1) wyłącznie na rzecz uczestnika postępowania A. P. (1). Uczestnik ten przy tym nie udowodnił, że z tego tytułu wnioskodawczyni winna mu zapłacić wyższą kwotę, w szczególności 13 000 zł.
Przepisy art. 212 § 3 zdania pierwsze i drugie KC w zw. z art. 1035 KC i art. 46 KRO stanowią jednocześnie, że w przypadku, gdy zostały ustalone dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia odsetek, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia, przy czym w razie rozłożenia dopłat i spłat na raty terminy ich uiszczenia nie mogą łącznie przekraczać lat dziesięciu. Stosownie do tego obowiązku Sąd ustalił, że wnioskodawczyni powinna uiścić wskazaną powyżej spłatę jednorazowo, w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia. Co prawda wnioskodawczyni podnosiła od samego początku, iż znajduje się w takiej sytuacji materialnej, że nie może dokonać tej spłaty jednorazowo, a jedynie w ratach. Jednak rozłożenie spłaty na raty jest wyjątkiem od zasady i w związku z tym może nastąpić tylko wówczas, gdy osoba ubiegająca się o to udowodni, że zachodzą okoliczności za tym przemawiające. Wnioskodawczyni natomiast istnienia takich okoliczności nie udowodniła, albowiem zarówno ona, jak i jej mąż oraz dorosła córka, którzy wraz z nią mieszkają w spadkowej nieruchomości, pracują zarobkowo. Co więcej, niniejsze postępowanie toczy się, a zatem wnioskodawczyni już dawno powinna czynić oszczędności na ten cel, skoro od początku zobowiązywała się do tego, że spłaci uczestnika postępowania A. P.. Sąd przyjął przy tym, że termin trzech miesięcy będzie wystarczający dla wnioskodawczyni na zorganizowanie środków na zapłatę spłaty lub też zaciągnięcie na ten cel kredytu. Jednoczenie Sąd miał na względzie, że termin zapłaty określony w postanowieniu sądowym musi przypadać na okres po uprawomocnieniu się postanowienia zasądzającego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 r., II CK 21/02). Dodatkowo Sąd ustalił obowiązek zapłaty odsetek ustawowych na wypadek opóźnienia w płatności.
Sąd postanowił:
1. ustalić, że w skład majątku wspólnego J. P. i S. P. wchodziło prawo własności lokalu mieszkalnego numer (…) w budynku numer (…) przy ulicy (…) w P., o powierzchni użytkowej 85 m2, wraz z udziałem w 1/2 części we wspólnych częściach budynku i w prawie wieczystego użytkowania terenu objętych księgą wieczystą KW (…), dla której to nieruchomości lokalowej Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą numer (…), o wartości 75 000 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych);
2. ustalić, że w skład spadku po J. P., zmarłej w N. ostatnio stale zamieszkałej w P.wchodzi udział w 1/2 części w prawie własności lokalu mieszkalnego numer (…)w budynku numer (…)przy ulicy (…)w P., o powierzchni użytkowej 85 m2, wraz z udziałem w 1/2 części we wspólnych częściach budynku i w prawie wieczystego użytkowania terenu objętych księgą wieczystą KW (…), dla której to nieruchomości lokalowej Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą numer (…), o wartości 37 500 zł (trzydzieści siedem tysięcy pięćset złotych);
3. dokonać podziału majątku wspólnego J. P. i S. P. oraz działu spadku po J. P. opisanego w punktach I i II postanowienia w ten sposób, że prawo własności lokalu mieszkalnego numer (…) w budynku numer (…) przy ulicy (…) w P., o powierzchni użytkowej 85 m2, wraz z udziałem w 1/2 części we wspólnych częściach budynku i w prawie wieczystego użytkowania terenu objętych księgą wieczystą KW (…), dla której to nieruchomości lokalowej Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą numer (…), o wartości 75 000 zł (siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych), przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni J. R. bez spłat na rzecz uczestników postępowania W. P., M. P. i G. P.;
4. zasądzić od wnioskodawczyni J. R. na rzecz uczestnika postępowania A. P. kwotę 5 625 zł (pięć tysięcy sześćset dwadzieścia pięć złotych), tytułem wyrównania udziałów w spadku po J. P., płatną w terminie 3 (trzech) miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia, z odsetkami ustawowymi na wypadek opóźnienia w płatności. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny z dnia 31 marca 2015 r. I Ns 531/14
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 6
K. K. (1)i B. K. byli małżeństwem. Małżonkowie nie zawierali umów majątkowych małżeńskich. Małżeństwo ich zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego, który uprawomocnił się. Z tą datą ustała też wspólność ustawowa małżeńska powstała z datą zawarcia małżeństwa.
K. K. (1) syn F. i Z., zmarł w S. Postanowieniem Sąd Rejonowy w B. stwierdził, że spadek po K. K. (1)nabyli z mocy ustawy: córka B. P. oraz syn M. K. (1)w ½ części każde z nich. Jednocześnie Sąd w pkt II powyższego orzeczenia zarządził sporządzenie spisu inwentarza po K. K. (1)i zlecił jego wykonanie Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym w B.R. J..
Ponieważ zasadą jest, że podział majątku wspólnego obejmuje składniki należące do tego majątku w dacie ustania wspólności oraz istniejące w chwili dokonywania podziału. Niewątpliwie, skład majątku wspólnego ustala się według stanu istniejącego w dacie ustania wspólności. Stąd też Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe w kierunku ustalenia, składników majątkowych przysługujących B. i K. K. (1) w dacie 28 października (data uprawomocnienia wyroku rozwodowego i ustania wspólności ustawowej małżeńskiej). Na zainteresowanych, w myśl art. 6 KC, spoczywał obowiązek dowiedzenia prawdziwości swoich twierdzeń. Materiał dowodowy zgromadzony, z inicjatywy zainteresowanych, w aktach sprawy dał Sądowi asumpt do poczynienia ustaleń w zakresie składu majątku wspólnego B. K. i K. K. (1).
W sprawie było bezsporne, że w skład majątku wspólnego B. K.i K. K. (1)wchodzi własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego numer (…)o powierzchni użytkowej 60,26 m 2 w budynku wielomieszkaniowym przy ulicy (…)w S. należące do zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej (…)w S.(zaświadczenie Spółdzielni. Przydział powyższego lokalu mieszkalnego na zasadach prawa lokatorskiego nastąpił na rzecz K. K. (1) w trakcie trwania wspólności ustawowej małżeńskiej. Następnie małżonkowie K. dokonali przekształcenia tego prawa na własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu. Do majątku wspólnego należało także zaliczyć samochód marki S. nabyty przez K. K. (1). Zainteresowani przyznali, że po orzeczeniu rozwodu nie był dokonany podział majątku wspólnego małżonków K..
Nie było też sporu co do przynależności do majątku spadkowego po K. K. (1) środków na rachunku bankowym w Banku Spółdzielczym w S., ruchomości w postaci: regału, stołu, czterech krzeseł, ławy, telewizora marki P.. Powyższe składniki zostały ujęte w spisie inwentarza po K. K. (1) dokonanym przez Komornika. W sprawie bezsporne było, że środki zgromadzone na rachunku bankowym w Banku Spółdzielczym w S. w kwocie 2796,71 zł (w powyższej kwocie zawarte było odsetki) zostały podjęte przez pełnomocnika M. K. (2) (brata spadkodawcy), który przekazał je na rzecz spadkobierców.
Spór w sprawie dotyczył natomiast środków zgromadzonych na lokacie terminowej K. K. (1)w (…) Banku (…) Spółce Akcyjnej w W. w kwocie 5573,72 euro. Wnioskodawczyni wnosiła o ich zaliczenie w skład majątku spadkowego, czemu oponował uczestnik postępowania M. K. (1)podnosząc, że były one objęte dyspozycją na wypadek śmierci. W sprawie nie ulegało wątpliwości, że K. K. (1) założył lokatę terminową w euro w (…) Banku (…) Spółce Akcyjnej w W. i stan środków na dzień otwarcia spadku wynosił 5573,72 euro (k- 100 akt (…)). Jednocześnie powyższy rachunek objęty był dyspozycją na wypadek śmierci. Osobą uprawnioną był M. K. (1). Realizacja dyspozycji na wypadek śmierci nastąpiła w dniu 8 maja, kiedy powyższe środki pobrał uczestnik postępowania.
W sprawie nie było sporu co do wartości poszczególnych składników majątku wspólnego. Wartość własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego numer (…)o powierzchni użytkowej 60,26 m2 w budynku wielomieszkaniowym przy ulicy (…)w S. z ostała określona przez biegłego z zakresu szacowania nieruchomości A. G. na kwotę 149 750 zł w toku czynności związanych ze sporządzeniem spisu inwentarza. Wartość ruchomości będących przedmiotem postępowania została określona zgodnie przez zainteresowanych, kierując się ustaleniami Komornika w toku spisu inwentarza. Nie zachodziła więc potrzeba ustalenia tej wartości w drodze opinii biegłych.
Ostatecznie zainteresowani w sprawie sformułowali zgodny wniosek poprzez przyznanie zarówno składników majątku wspólnego, czyli mieszkania i samochodu, jak też wchodzących w skład spadku o K. K. (1) oszczędności i ruchomości na rzecz wnioskodawczyni. Uczestniczka postępowania B. K. nie domagała się spłaty, natomiast wnosił o spłatę na swoją rzecz M. K. (1). Wnioskodawczyni w pierwotnym wniosku wnosiła o rozliczenie poniesionych przez nią kosztów pogrzebu spadkodawcy, budowy pomnika, spłaconego przez nią długu na rzecz Towarzystwa (…) SA. w kwocie 2984,76 zł. Wnioskom tym oponował uczestnik postępowania podnosząc, że koszty pogrzebu ojca zostały pokryte z środków z zasiłku pogrzebowego, zaś koszty pomnika i dług wobec ubezpieczyciela zostały zapłacone ze środków w kwocie 11 600 zł, przekazanej przez M. K. (2) po śmierci K. K. (1) wnioskodawczyni na pokrycie wydatków. Ostatecznie wnioskodawczyni przyznała powyższą okoliczność i nie wnosiła o rozliczenie w toku niniejszego postępowania powyższych należności.
Reasumując Sąd dokonał podziału majątku wspólnego B. K. i K. K. (1) i działu spadku po K. K. (1) zgodnie z wnioskami zainteresowanych, przyznając własnościowe spółdzielcze prawo do prawo do lokalu mieszkalnego numer (…) o powierzchni użytkowej 60,26 m2 w budynku wielomieszkaniowym przy ulicy (…) w S., samochód marki S. o numerze rejestracyjnym (…) oraz pozostałe składniki w postaci oszczędności w Banku Spółdzielczym w S. i ruchomości na rzecz wnioskodawczyni.
Wartość majątku spadkowego będącego przedmiotem podziału majątku wspólnego wynosiła 153 050 zł, wartość spadku po K. K. (1) – 3061, 71 zł.
Wartość udziału z zainteresowanych w majątku wspólnym wnioskodawczyni i M. K. (1) wynosi 38 262,50 zł. (1/4 x 153 050 zł = 38 262,50 zł). W związku z powyższym każdemu z nich winny przypaść składniki majątkowe o wartości po 38 262,50 zł. Natomiast wartość udziału w spadku po K. K. (1) jego spadkobierców to 1530, 86 zł (½ × 3061,71 zł= 1530,86 zł).
Sąd stosownie do treści art. 212 § 2 KC zasądził od wnioskodawczyni na rzecz M. K. (1) kwotę spłaty 39 793,36 zł (38 262,50 zł + 1530,86 zł = 39 793,36 zł). Jednocześnie Sąd zastrzegł ustawowe odsetki na wypadek uchybienia terminowi płatności.
Sąd postanowił:
1. Ustalić, że w skład majątku wspólnego K. K. (1) i B. K. o łącznej wartości 153 050 zł (sto pięćdziesiąt trzy tysiące pięćdziesiąt złotych) wchodzi:
a. własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego numer (…)o powierzchni użytkowej 60,26 m 2 w budynku wielomieszkaniowym nr (…)przy ulicy (…)w S. wraz z wkładem budowlanym należące do zasobów Spółdzielni Mieszkaniowej (…)w S. wartości 149 750 zł,
b. samochód osobowy marki F. (…) o numerze nadwozia (…) o numerze rejestracyjnym (… o wartości 3 300 zł.
2. Ustalić, że w skład spadku po K. K. (1) synu F. i Z., zmarłym w S., ostatnio stale zamieszkałym w S. wchodzi udział w ½ (jednej drugiej) części w składnikach majątkowych opisanych szczegółowo w pkt I orzeczenia oraz:
a. środki pieniężne zgromadzone w Banku Spółdzielczym w S. na rachunku nr (…) w łącznej kwocie 2796,71 zł,
b. regał pokojowy o wartości 150 zł,
c. stół i cztery krzesła o łącznej wartości 30 zł,
d. ława pokojowa o wartości 15 zł,
e. telewizor kineskopowy marki P. (…) o wartości 70 zł.
3. Dokonać podziału majątku wspólnego K. K. (1) i B. K. i działu spadku po K. K. (1) w ten sposób, że przyznać na rzecz B. P. składniki majątkowe opisane szczegółowo w pkt I i II postanowienia, bez spłaty na rzecz B. K..
4. Zasądzić od B. P. na rzecz M. K. (1) tytułem spłaty kwotę 39 793,36 zł (trzydzieści dziewięć tysięcy siedemset dziewięćdziesiąt trzy złote 36/100), płatną w terminie 1 (jednego) miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z odsetkami w wysokości 13% w stosunku rocznym w razie opóźnienia w terminie płatności.
5. Zasądzić od uczestnika postępowania M. K. (1) na rzecz wnioskodawczyni B. P. kwotę 750 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.
6. Stwierdzić, że zainteresowani we własnym zakresie ponoszą pozostałe koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny I Ns 1859/13
Sprawa sądowa opracowana przez Kancelarię nr 7
Wnioskodawczyni A. Ś. w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu wniosła o dokonanie działu spadku po Z. Ś. i H. Ś. w skład którego to spadku wchodzi spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, położonego w G. przy ul. (…) o wartości 105.890 zł, poprzez przyznanie tego składnika na wyłączną własność wnioskodawczyni bez obowiązku spłaty na rzecz uczestnika R. Ś. oraz Ł. Ś., ze spłatą uczestnika M. Ś.. Domagała się nadto rozliczenia nakładów poniesionych przez nią na sporny lokal w postaci miesięcznych opłat uiszczanych z tytułu posiadania lokalu. W uzasadnieniu wnioskodawczyni podała, iż na mocy postanowienia Sądu Rejonowego zostali ustaleni spadkobiercy H. i Z. małż. Ś. (są nimi zainteresowani w niniejszej sprawie
Wnioskodawca Ł. Ś. w ostatecznie doprecyzowanym stanowisku wskazał, że zrzeka się udziału w lokalu, wchodzącym w skład masy spadkowej po zmarłych H. i Z. Ś. na rzecz wnioskodawczyni A. Ś. bez obowiązku spłat.
Uczestnik postępowania M. Ś. zaaprobował wniosek A. Ś. oraz Ł. Ś. zarówno co do zasady, jak i co do sposobu dokonania działu spadku. Nie podzielił zasadności uwzględnienia nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię na sporny lokal, wskazując, że użytkowała ona ten lokal i użytkuje ze swoim partnerem, pozostając w związku nieformalnym. Zgłosił przy tym zarzut przedawnienia roszczenia o owe nakłady. Zdaniem uczestnika nadto, nakłady winny być rozliczone zgodnie z udziałami w mieszkaniu. Ostatecznie uznał kwotę 1.166,68 zł z tytułu opłat za ciepło, związanych z utrzymaniem spornego lokalu oraz kwotę 19,91 zł z tytułu przekształcenia wieczystego użytkowania gruntów, jako nakłady czynione przez wnioskodawczynię na ów lokal.
Uczestnik postępowania R. Ś. zgodził się z wnioskiem o dział spadku, zrzekając się swego udziału w majątku spadkowym na rzecz wnioskodawczyni A. Ś..
Bezspornym w sprawie jest zarówno skład masy spadkowej po spadkodawcach H. i Z. małż. Ś., jak i wartość jedynego składnika tej masy. Wynika to zarówno z twierdzeń samych zainteresowanych, jak i zgromadzonych w sprawie dokumentów oraz opinii biegłego M. D.. O ile przy tym opinia biegłego M. D. była początkowo kwestionowana przez uczestnika M. Ś., o tyle po wydaniu przez biegłego opinii uzupełniającej żaden z zainteresowanych nie wniósł do niej zastrzeżeń, wobec czego Sąd uznał, że ostatecznie opinia biegłego M. D. zyskała pełną aprobatę zainteresowanych. W tej sytuacji Sąd (również akceptujący ową opinię) przyjął, że opinia biegłego M. D. zasługuje na uwzględnienie jako fachowa, rzetelna i bezstronna oraz mogąca stanowić podstawę orzeczenia w niniejszej sprawie. Bezspornym ostatecznie pozostał także sposób podziału wskazanej wyżej masy spadkowej.
Na takiej bazie Sąd uznał za celowe i zasadne dokonanie działu spadku po H. Ś. i Z. Ś. w skład którego to spadku wchodzi wkład mieszkaniowy w Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w G., związany ze spółdzielczym, lokatorskim prawem do lokalu mieszkalnego, położonego w G. przy ul. (…) w wysokości 55.528,72 zł poprzez przyznanie opisanego składnika na wyłączną rzecz wnioskodawczyni A. Ś.. Podejmując decyzję o przyznaniu ww. składnika masy spadkowej na rzecz wnioskodawczyni Sąd wziął pod uwagę przede wszystkim fakt zamieszkiwania od wielu lat w tej nieruchomości przez A. Ś. – to bowiem w tym lokalu znajduje się od wielu lat centrum spraw życiowych wnioskodawczyni. To na terenie G. wnioskodawczyni funkcjonuje od lat, mając miejsce pracy, znajomych, przyjaciół. Niewątpliwie też argumentem przemawiającym za przyznaniem wnioskodawczyni lokalu, wchodzącego w skład masy spadkowej jest okoliczność, że pozostali zainteresowani w sprawie, w owej nieruchomości nie zamieszkują, ani z niej nie korzystają. Uczestnicy R. Ś. oraz Ł. Ś. zrzekli się swego udziału w majątku spadkowym na rzecz wnioskodawczyni A. Ś.
Ostatecznie zresztą wszyscy zainteresowani zaaprobowali sposób dokonania działu spadku proponowany przez wnioskodawczynię. Jedynie zatem na marginesie wskazać należy, że z drugiej strony Sąd – przy rozważaniach co do osoby, której winien przypaść ów składnik masy spadkowej – uwzględnił fakt, że centrum spraw życiowych uczestnika M. Ś. stanowi miasto B., gdzie mieszka, pozostając na emeryturze. Trudno zatem sobie wyobrazić, iż nagle porzuci znajomych, przyjaciół etc. i przeprowadzi się do G., by mieszkać w przedmiotowym lokalu. Nic zresztą nie stało na przeszkodzie, by uprzednio taką decyzję podjął i zrealizował. Reasumując zatem tę kwestię Sąd stanął na stanowisku, iż dokonując wyboru między przyznaniem spadkowego lokalu wnioskodawczyni (i utrzymaniu jej dotychczasowego centrum spraw życiowych) a uczestnikowi M. Ś. (mieszkającemu stale w B.), jedyną właściwą decyzją mogło być przyznanie owego składnika wnioskodawczyni, co też Sąd uczynił w pkt I postanowienia.
Kolejną kwestią, którą należało w tym miejscu rozstrzygnąć to spłaty z tytułu przyznania wnioskodawczyni ww. składnika masy spadkowej. O ile bowiem wnioskodawca Ł. Ś. oraz uczestnik R. Ś. uzgodnili przekazanie lokalu na rzecz uczestniczki postępowania bez obowiązku ich spłaty, o tyle co do uczestnika M. Ś. takich uzgodnień stron już nie było. W takiej sytuacji Sąd przyjął wartość tego składnika masy spadkowej na kwotę 55.528,72 zł, czyli 52,44 % wartości rynkowej lokalu, ustalonej przez biegłego. Uwzględniając powyższą wartość, wartość nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię na spadkowy lokal (uznanych przez uczestnika) oraz wysokość udziału uczestnika postępowania M. Ś. w spadku (1/4) Sąd dokonał stosownych wyliczeń i uzyskał kwotę 13.585,53 zł jako wysokość należnej wnioskodawczyni od uczestnika M. Ś. spłaty: 55.528,72 zł – 1.166,68 zł – 19,91 zł = 54.342,13 : 4 = 13.585,53 zł. Konsekwencją powyższego było zasądzenie na rzecz ww. uczestnika kwoty 13.585,53 zł tytułem spłaty. Termin płatności należało – zdaniem Sądu – ustalić na 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia, bowiem z jednej strony taki termin pozwoli A. Ś. na zgromadzenie niezbędnych funduszy, a z drugiej – zapewni uprawnionemu uzyskanie w racjonalnym terminie należnej kwoty. Wnioskodawczyni podniosła bowiem, że zamierza dokonać spłaty uczestnika z pomocą kredytu bankowego, co czyni ów sposób rozstrzygnięcia zasadnym, wobec konieczności oczekiwania na wsparcie instytucji bankowych. Mając na względzie ustaloną wartość jedynego składnika masy spadkowej Sąd ustalił wartość przedmiotu podziału majątku dorobkowego i działu spadku na kwotę 55.528,72 zł, o czym jak w pkt III sentencji.
Sąd postanowił:
1. Dokonać działu spadku po spadkodawcach H. Ś. oraz Z. Ś. w skład którego to spadku wchodzi wkład mieszkaniowy w Spółdzielni Mieszkaniowej (…) w G., związany ze spółdzielczym, lokatorskim prawem do lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (…) w wysokości 55.528,72 zł w ten sposób, że opisany wyżej składnik masy spadkowej przyznać na wyłączną rzecz wnioskodawczyni A. Ś. bez obowiązku spłat na rzecz wnioskodawcy Ł. Ś. oraz uczestnika postępowania R. Ś..
2. Zasądzić od wnioskodawczyni A. Ś. na rzecz uczestnika postępowania M. Ś. kwotę 13.585,53 (trzynaście tysięcy pięćset osiemdziesiąt pięć 53/100) złotych tytułem spłaty, ustalając 6 (sześć) miesięczny termin płatności tej kwoty od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia.
3. Ustalić wartość przedmiotu podziału majątku dorobkowego i działu spadku na kwotę 55.528,72 złotych. Postanowienie Sądu Rejonowego – I Wydział Cywilny I Ns 838/16
W przypadku jakichkolwiek pytań bądź wątpliwości, pozostajemy do Państwa dyspozycji, prosimy przejść do zakładki kontakt.
Z wyrazami szacunku.
